از بلدیه‌چی تا شهردار

تفکر تاسیس بلدیه و تدوین قوانین مربوط به آن از دوران پیروزی مشروطه‌خواهان ایرانی و در جریان آشنایی تدریجی آنها با روند اداره شهر در کشورهای غربی شکل گرفت. تصمیمی که بعدها پایه‌گذار …

تفکر تاسیس بلدیه و تدوین قوانین مربوط به آن از دوران پیروزی مشروطه‌خواهان ایرانی و در جریان آشنایی تدریجی آنها با روند اداره شهر در کشورهای غربی شکل گرفت. تصمیمی که بعدها پایه‌گذار فعالیت‌ شهردار در تهران شد. در آن روزهای نخست، شهرداران تهران را از میان کسانی انتخاب می‌کردند که آشنایی بیشتری با شاه و درباریان داشتند. در واقع فعالیت‌های شهرداری را به شکل نوین بی‌تردید باید مربوط به دوره بعد از مشروطیت دانست. این دوران با تصویب قانون بلدیه در دوره اول مجلس شورای ملی به سال ۱۲۸۶ هجری شمسی آغاز شد و نخستین شهرداری که براساس قانون جدید تاسیس شد، شهرداری تهران بود.

به این ترتیب بود که پایتخت از سال‌های پس از پیروزی مشروطه‌خواهان صاحب قانون بلدیه شد و شهرداران مختلفی را به خود دید. از کریم بوذرجمهری که در دوره رضاخان روی کار آمد و توانست با وضع عوارض جدید، تبدیل گورستان متروک جنوب شهر به باغ فردوس، تاسیس اداره خیریه، مریضخانه و دارالمجانین و آتش‌نشانی و آسفالت کردن خیابان‌ها در تغییر چهره شهر کوشید.

موسی مهام که به شهردار بانی میدان‌ها و پارک‌های شهر معروف است و ساخت بلوار کشاورز، میدان ولیعصر و پارک لاله از مهم‌ترین اقدامات این شهردار است.

احمد نفیسی که احداث پارک ساعی مهم‌ترین اقدام طی دوره فعالیت ۱۴ ماهه این شهردار است.

غلامحسین کرباسچی، شهرداری بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به این سمت منصوب شد. وی توانست شبکه بزرگراه‌های تهران را رونق بدهد و در ایجاد پارک‌های کوچک و بوستان‌های محلی بکوشد. جرقه ایجاد فرهنگسراها در دوران مسوولیت او زده شد و به مرحله اجرا رسید. محمود احمدی‌نژاد شهرداری بود که توانست در مدت ۲ سال تکیه بر ریاست شهرداری، به ریاست جمهوری برسد و پس از او محمدباقر قالیباف فرمانده سابق نیروی انتظامی از شهریور سال ۸۴ به عنوان شهردار تهران منصوب شد.

در این دوره فعالیت‌های عمرانی در پایتخت رونق گرفت و پروژه نیمه‌کاره تونل رسالت پس از ۱۱ سال توقف تکمیل و به بهره‌برداری رسید.

به طور کلی از ابتدای تدوین قانون بلدیه تاکنون شهر تهران ۵۷ شهردار به خود دیده است که عمر فعالیت آنها در این سمت گاه کمتر از چند ماه و گاه تا چندین سال تداوم داشت. از شهردارانی که از آنها فقط یک نام کوچک در اسناد شهری مانده تا شهردارانی که اقداماتشان برای شهر و شهروندان آن منشاء توسعه شهری بوده است.

در مجموع در فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۵ تعداد ۱۶۷ شهرداری جدید در کشور تاسیس شدند به طوری که در سال ۱۳۷۵ تعداد شهرداری‌های کشور به ۶۵۰ مورد رسید.

به این ترتیب بود که همزمان با توسعه شهرها، شهرداران یکی پس از دیگری آمدند و رفتند تا به امروز که شهرداران با تاکید بر شعار شهرداری‌ها نهادی اجتماعی ـ خدماتی، به عنوان رکن اصلی مدیریت شهری اداره امور شهر را بر عهده دارند.