میزان رای ملت است

هنر انتخاب امام خمینی ره

چند وقت دیگر انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در ایران شروع می شود اما مناسبت نزدیکتر آن سالروز رحلت جانگداز بنیانگذار جمهوری اسلامی است که سخنان حکیمانه اش در سخت ترین لحظات راهگشایی مناسب برای ملت و دولت بوده و ملت ایران هیچگاه در عمل به آن سفارش ها ضرر نکرده همچنانکه این سابقه در تاریخ سرنوشت ملت ایران ثبت است . البته آنگونه که آن پیر فرزانه گفته بود و خوب هم می دانست برخی افراد نصیحت پدر پیر خود رانخواهند شنید و یا به آن عمل نخواهند کرد!

از اصلی ترین هنر مدیریتی حضرت امام (ره ) پس از کار برای خدا هنر درست سخن گفتن و همراه کردن قلب های مردم بود و این هنری است که در افراد عادی کمتر می توان سراغ گرفت هنری که اگر در هر فردی وجود داشته باشد بر قلوب فرمان خواهد داد و به زیباترین چهره ای قادر خواهد بود جمعی را در مسیر دلخواه خود هدایت کند. هنری که امام (ره ) به اعتراف دوست و دشمن در عالیترین حد آن را در اختیار داشت و سخن او سخن توده های میلیونی شده بود و همچناچه همراهی و همگامی با مردم را نیز نه از سر نگاه ابزاری بلکه به دلیل باورهای عمیق دینی اش بوده است .

این روزها اگر چه به مناسبت ایام سالگرد ارتحال حضرت امام (ره ) مردم ایران در فراغ آن رهبر نستوه عزادار هستند ولی نگاه به آینده در تمام افق چشمان آن بزرگوار بود همچنانکه در وصیت نامه سیاسی ـ الهی خود نیز این افق را در مقابل دیدگان ملت روشن نگه داشت که راه کج و کجراهه را مشخص نمود. اما مناسبت ایام انتخابات ریاست جمهوری ضرورت مرور سفارش های مشفقانه آن امام عزیز را ضروری تر از هر زمان دیگر ساخته است همچنانکه مردم در این روزها به خوبی دریافته اند که چه دست هایی می خواهد آنها در صحنه نباشند تا در هر صورت و انتخاب هر نامزدی برای ریاست جمهوری ابزار خود را در اختیار داشته باشند که او نماینده همه یا اکثر مردم ایران نیست !

علاوه بر آن امام (ره ) سفارش های خود را قبل از مردم از شخص کاندیداها شروع می کرد و می گفت : « آن کسی که می خواهد در انتخابات شرکت کند و کاندید می شود آن کسی که کاندید می کند کسی را آن کسی که فعالیت انتخاباتی می کند آن کسی که تبلیغ می کند برای خودش یا برای غیر این آزمایش اش همانجاست . تویی که خودت را کاندید انتخابات کردی قدرت این را داری که برای کشورت درست خدمت بکنی و قدرت خودت را بالاتر از دیگران می دانی تویی که دیگری را کاندید می کنی دیگران که غیر این هستند لایق نمی دانی این را لایقتر و احسن می دانی تویی که فعالیت می کنی و تبلیغ می کنی برای انتخابات تبلیغ خودت رامی کنی یا تبلیغ برای اسلام می کنی اگر برای رسیدن به یک مقامی است شما تبلیغ برای خودت می کنی که همان تبلیغ برای شیطان است . و اگر تبلیغ می کنی که بروی خدمت بکنی من چون می توانم خدمت بکنم چرا کنار باشم به مردم خدمت بکنم این شخص چون لایق است چرا کنار باشد بیاید خدمت بکند اگر اینطور باشد این برای خداست . و این گاهی وقت ها به خود آدم اشتباه می شود بسیاری از اوقات هست که انسان خودش در کارهای خودش اشتباه می کند یعنی انسان چون حب نفس دارد خودش رامی خواهد و همه چیز را هم برای خودش می خواهد مگر اینکه به ریاضت اینطور نباشد و... باید انسان توجه کند به اینکه آیا من که می خواهم یک کسی را انتخاب کنم اگر این کس یک نفر دیگری از او بهتر بود لکن ارتباطی با من نداشت بلکه با من هم دلخوری داشت آیا او را کاندید می کردم اگر او راهم کاندید می کرد معلوم می شود که این برای خدا دارد کار می کند کار به خودش ندارد و اگر اینطور نشد بداند که مساله مساله شیطانی است نه مساله خدایی و این دقیق است و این از آن اموری است که بر انسان پوشیده می ماند. »

سخنان فوق نه تنها ملاک میزان و ترازوی حرکت و عمل دیروز ملت ایران بود که راه و روش امروز و فردا هم محسوب می شود یعنی ملاک رای دادن و انتخاب شدن و نامزد ریاست و وکالت شدن در آن مشخص شده است این راه . راهی است میان خود و خدا چه برای انتخاب کردن و چه برای انتخاب شدن .

امام خمینی (ره ) هم فرد معصومی نبود که فکر کنیم عمل به این حرف ها از سوی ما سخت و غیرممکن است همچنانکه همه می دانیم خود هم چنین بود و لحظه ای و حرکتی را بدون رضای حق انجام نداد و اتفاقا به نتیجه هم رسیده است . در چنین نگاهی تبلیغات دروغین و آمارهای ساختگی ادعاهای واهی تخریب و توهین و بی احترامی و بروز عقده های شخصی گروهی و حزبی و... جایی نخواهد داشت و ملاک ها بر اساس تقوا عمل به تکلیف و انتخاب افراد اصلح می شود.

امام (ره ) برای این مرحله از حرکت انتخابات هم سفارش می کند و می افزاید : « مردم در سراسر کشور در انتخاب فرد مورد نظر خود آزادند و احدی حق تحمیل خود یا کاندیداهای گروه یا گروهها را ندارد هیچ مقامی و حزبی و گروهی و شخصی حق ندارد به دیگران که مخالف نظرشان هستند توهین کند یا خدای نخواسته افشاگری نمایند. گر چه همه حق تبلیغات صحیح برای خود یا کاندیدای خود یا دیگران را دارند و هیچکس نمی تواند جلوگیری از این حق نماید. البته لازم است تبلیغات موافق مقررات باشد و احدی شرعا نمی تواند به کسی بدون تحقیق رای بدهد و اگر در صلاحیت شخص یا اشخاص تمام افراد و گروهها نظر موافق داشتند ولی رای دهنده تشخیص اش برخلاف همه آنها بود تبعیت از آنها صحیح نیست و نزد خداوند مسئولیت دارد و اگر گروه یا اشخاص صلاحیت فرد یا افرادی را تشخیص دادند و از این تایید برای رای دهنده اطمینان حاصل شد می تواند رای دهد. »

البته همه ما می بینیم که تشخیص دقیق اصلح بودن فرد سخت است . و این مساله ربطی به دوره ما ندارد حتی در صدر اسلام هم بوده است . آنگاه که از امام علی (ع ) هم پرسیدند ما نمی توانیم میان افراد خوب و بد تشخیص دهیم آن بزرگوار نقل به مضمون به یاران خود فرمودند که تلاش کنید حق را بشناسید اگر حق را شناسایی کردید افراد را با همان ترازوی حق سبک و سنگین نمایید. در دوره ما هم چنین شرایطی حاکم است افراد باید ملاک های مفید یک نامزد ریاست جمهوری ار بشناسند و آنگاه به سراغ افراد بروند همچنانکه برای همیشه حیات بشری چنین وضعیتی حاکم خواهد بود ولی امام خمینی (ره ) با توجه به شناخت دقیقی که از اوضاع داخل کشور و شرایط روز جهانی و افکار و اندیشه های رایج داشت در توصیه های خود به ریز مسایل موجود هم توجه می کرد و می گفت : « اگر احتمال بدهیم که به واسطه تبلیغات انتخاباتی ما اسلام و جمهوری اسلامی در خطر است باید آنجور تبلیغاتی که خطرناک است دست از آن برداریم برای اینکه ضد اسلام است . در مشروطه هم اینطور بود یک دسته واقعا به آنها تزریق شده بود که اعتقاد کرده بودند که باید فلان جور عمل کرد به آنها تزریق کرده بودند که مردم استبداد را ترویج می کردند. (یعنی یک دسته یک دسته از اهل منبر هم همین طور) حالا هم همینطور است . ممکن است شیاطین در بین مردم بیفتند و آنقدر تزریق کنند که تکلیف شرعی معین کنند برایتان که باید ما مخالف با فلان مقام مخالفت با فلان امر بکنیم بیدار باشید » !

عبور از مسیر انحرافی برای تبلیغات انتخاباتی در نگاه امام (ره ) فقط محدود به مفاهیم فوق نبود همچنانکه دخالت دادن هوای نفس در تبلیغات را علاوه بر آسیبهای روحی و اعتقادی به نامزدها و طرفداران آنها مایه اختلاف و تفرقه و شادی دشمنان ملت و آشکار سازی نقاط ضعف جامعه و به ویژه در میان سیاستمداران و نخبگان آن هم می شود. به همین دلیل امام (ره ) توصیه می کرد : « از آقایان کاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم که اخلاق اسلامی و انسانی را در تبلیغ برای خود کاندیداهای خویش مراعات و از هرگونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد خودداری نمایند که برای پیشبرد مقصود ولو اسلامی باشد ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ مطرود و از انگیزه های غیر اسلامی است ....

اینجانب بنا ندارم از کسی تایید نمایم چنانکه بناندارم کسی را رد کنم و از تمام احزاب و گروه ها و افراد می خواهم از نسبت دادن کاندیدای خود به من که از آن استفاده تایید و یا تعیین و یا رد شود ندهند. من بسیار مایل هستم که گروههایی که متعهد و معتقد به جمهوری اسلامی و خدمتگزار به اسلام هستند در مبارزات انتخاباتی کمال آرامش را در تبلیغ کاندیداهاشان رعایت نمایند و نسبت به یکدیگر تفاهم و صمیمیت و اخوت اسلامی داشته باشند و از تفرقه و کدورت شدیدا احتراز کنند که تفرقه و تشتت دوستان را نگران و دشمنان را کامیاب می کند و موجب تبلیغات سو می شود. »

امام (ره ) همچنین در پاسخ به سئوالی درباره استفاده از عکس ایشان در تبلیغات ریاست جمهوری نوشت : « به اطلاع هموطنان عزیز برسانید که عکس اینجانب دلیل بر تایید کسی نبوده چنانچه دلیل بر عدم تایید هم نمی باشد » و یا در توصیه ای دیگر می گفت : « من از همه قشرها از همه ملت می خواهم که آداب اسلامی خودشان را نسبت به همه امور خصوصا در انتخابات حفظ کنند و مبادا خیال کنند که مبارزات انتخاباتی عبارت از این است که به دیگران بگویند و کارشکنی بکنند. البته دعوت به انتخاب اشخاص مانع ندارد لکن توجه داشته باشند. »

« ... لازم است مطلبی را که گاهی شنیده می شود که برای تبلیغات انتخاباتی بعضی از کاندیداها خدای نخواسته بعضی دیگر را تضعیف یا توهین می کنند در رابطه با آن تذکر دهم که امروز این نحو مخالفت ها خصوصا از چنین کاندیداهایی برای اسلام و جمهوری اسلامی فاجعه آمیز است . اگر فرضا کسی در دیگری مناقشه دارد ابراز آن و اظهار در بین مردم هیچ مجوزی ندارد و حیثیت و آبروی مومن در اسلام از بالاترین و والاترین مقام برخوردار است و هتک مومن چه رسد به مومن عالم از بزرگترین گناهان است و موجب سلب عدالت است . امید است ان شاالله چنین مطلبی نباشد و اگر غفلتا اتفاق افتاده است تکرار نشود. »

متاسفانه این رویه تخریب فقط مربوط به دوره دهم انتخابات نیست در دوره های گذشته هم بوده است گویی افراد فقط می توانند باتخریب همدیگر شرایط را تغییر دهند اگر چه انتخاب این راه به تعبیر حضرت امام برای جمهوری اسلامی فاجعه آمیز است که تیشه به ریشه بنیان های اساسی نظام وارد می سازد.

اما آنچه برای امام (ره ) مهم بود همانا حضور مردم در پای صندوق های رای و انتخابی آگاهانه بوده است که می گفت : « اینجانب از ملت شریف ایران تقاضا می کنم که در این امر مهم حیاتی سستی و بی تفاوتی نشان ندهند و انتظار دارم همان طوری که با شور و شعف به پای صندوق های رای برای تصویب جمهوری اسلامی رفتند در این امر با جدیت و علاقه به اسلام شرکت کنند که خدای متعال با آنان است و پیروزی نصیب ملت شریف مسلمان است ... همه ملت بی استثنا به پای صندوق ها بروند بی اعتنایی نکنند به یک مطلبی که کشور آنها به آن احتیاج دارد سرنوشت ملت و اسلام به آن بسته همچو نباشد که اگر یک کسی مثلا میل داشت رئیس جمهور شود و حالا احتمال می دهد که نشود کنار برود یا اشخاصی که با او رفیق هستند کنار بروند و رای ندهند بهتر این است که آنهایی که می دانند که نمی شود. آنها موفق بشوند به بعضی آنهایی که می دانند می برند تا اینکه انشاالله یک رای کافی تحقق پیدا کند و ما سرشکسته نشویم و به اینکه ملت اعتنایی به این مسایل ندارد اعتنایی به سرنوشت خودش و سرنوشت اسلام ندارد. همه با هم به پای صندوق بروید مطلب دیگر اینکه پای صندوق ها که می روید این طور نباشد که با هم اختلاف پیدا کنید... اگر ریاست جمهور خوب باشد آن است که خدمت به ملت می کند و اگر بد باشد آن است که راه جهنم را باید بپیماید خیلی درصدد این نباشید که برای خاطر اینکه یکی بیشتر می خواهد رای ببرد و یکی کمتر می خواهد رای ببرد به هم بریزید و جنگ و نزاع باشد و اسباب ناراحتی همه را فراهم کنید... کشور کشور خود شماست . رئیس جمهور باشید کشور است . پاسبان باشید. کشور است طلبه مثل من باشید کشور خود شماست . بعد از اینکه رئیس جمهور تعیین شد همه اعانت کنید از او همه وارد بشوید در کار و اعانت از او و کنار ننشینید قهر نکنید و رشد خودتان را به دنیا نشان بدهید که شما رشید هستید و شما می توانید یک مملکتی را با هم اداره بکنید. »

تک تک واژه ها و جملات امام توام با بیم و امید بوده است و در این هدف راه درست را وحدت و انحراف را در اختلاف می داند و با امیدواری می گوید : « من در ایام آخر عمر با امیدواری کامل و سرافرازی از نبوغ شما به سوی دار رحمت حق کوچ می کنم . سرافرازی و مباهات آنگاه به حد کمال خواهد رسید که در انتخابات رشد انسانی ـ اسلامی خود را نشان دهید. شما ای ملت عزیز که برای خدا و جلب رضای او بپاخاستید و با تایید و توفیق ذات مقدسش به پیروی معجزه آسا رسیدید اکنون نیز در این مرحله که مقام امتحان است کوشش کنید که مصالح اسلام و کشور اسلامی را فدای منافع شخصی یا گروهی نکنید من انتظار دارم که وحدت کلمه خود را حفظ و در انتخاب خود رضای حق را بر رضای خود مقدم دارید. »

امام (ره ) شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را نه فقط برای داخل کشور که در ابعاد بین المللی برای معرفی جایگاه ایران بسیار مهم می داند و می افزاید : « لازم است ملت عزیز رشد و استقامت و پایداری خود را در پیشگاه خالق و صاحب اسلام و در نزد جهانیان و در پیش چشمان حیرت زده دشمنان و بدخواهان اسلام که شما را با تهمت های گوناگون هدف قرار داده و وفاداری شما عزیزان متعهد به جمهوری اسلامی را مورد سوال و تردید انگاشته اند ثابت و با شور هر چه بیشتر یکپارچه در این امری که حفظ حیثیت جمهوری اسلامی و ملت شریف بسته به آن است به سوی صندوقهای رای چون موجی خروشان و دریایی مواج با صفوفی فشرده رفته رای خود را به شخصی که متعهد به اسلام و خدمتگزار به ملت و کشور و حامی مستضعفان و دارای بصیرت در امر دین و دنیا و منزه از گرایش به شرق و غرب و مکتب های انحرافی و دارای دید سیاسی است بدهید. امروز شرکت در انتخابات ریاست جمهوری نه فقط یک وظیفه اجتماعی و ملی است بلکه یک وظیفه شرعی و الهی است که شکست در آن شکست جمهوری اسلامی است که حفظ آن بر جمیع مردم از بزرگترین واجبات و فرائض است و وسوسه در آن شیطان بلکه عمال شیطان بزرگ است . »

البته مهمترین حساسیت امام (ره ) عدم دخالت در رای مردم است همچنانکه جمله معروف آن بزرگوار در « میزان رای مردم است » جمله ای بسیار معروفی است که از هرگونه دخالت مسئولان در آرا مردم پرهیز می داد و می گفت : « از اموری که لازم است امروز تذکر بدهم شاید بعد دیر بشود قضیه انتخابات است . همانطوری که مکرر من عرض کرده ام و سایرین هم گفته اند انتخابات در انحصار هیچ کس نیست نه در انحصار روحانیین است نه در انحصار احزاب است نه در انحصار گروههاست . انتخابات مال همه مردم است . مردم سرنوشت خودشان دست خودشان است و انتخابات برای تحصیل سرنوشت شما ملت است . از قراری که من شنیده ام در دانشگاه بعضی از اشخاص رفته اند گفته اند که دخالت در انتخابات دخالت در سیاست است و این حق مجتهدین است ! تا حالا می گفتند که مجتهدین در سیاست نباید دخالت بکنند این هم روی همین زمینه است اینکه می گویند انتخابات از امور سیاسی است و امور سیاسی هم حق مجتهدین است هر دویش غلط است . انتخابات سرنوشت یک ملت را دارد تعیین می کند. انتخابات بر فرض اینکه سیاسی باشد و هست هم این دارد سرنوشت همه ملت را تعیین می کند. یعنی آحاد ملت سرنوشت زندگی شان در دنیا و آخرت منوط به این انتخابات است . این طور نیست که انتخابات را باید چند تا مجتهد عمل کنند... هیچ کس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست همه افراد ملت یک جور هستند در انتخابات یعنی همان آدمی که یک کار کوچکی انجام می دهد با آن کسی که در راس همه امور هست در باب انتخابات هیچ با هم فرقی ندارند این یک رای دارد آن هم یک رای دارد این یک جور باید با او عمل بشود با آن هم یک جور عمل بشود.

و پایان سخن اینکه امام (ره ) نیز خود را نیز فقط مالک یک رای می دانست و اگر تکلیف شرعی می کرد برای حضور در عرصه انتخابات بود و اگر عده ای خاص می خواهند به هر طریق که شده رای رهبری انقلاب را به نفع خود مصادره کنند این بیش از همه به زیان رهبری مجموعه نظام تمام می شود و بسیار خطرناک است همچنانکه می دانیم اصل ولایت فقیه هم برای همه ملت است و خدشه در ارکان نظام مورد تایید هیچ فرد دلسوزی نیست و امام (ره ) هم چه جالب می فرمود که : « من کار ندارم کی رئیس جمهور می شود به من مربوط نیست من خودم یک رای دارم به هر که دلم می خواهد می دهم شما هم همین طور. »

امام خمینی (ره ) مکرر سفارش می کرد که : من کار ندارم کی رئیس جمهور می شود به من مربوط نیست من خودم یک رای دارم به هر که دلم می خواهد می دهم شما هم همین طور

در بند بند سخنان و نوشته های حضرت امام (ره ) درباره ضرورت حضور مردم در انتخابات چه برای انتخاب شدن و چه برای انتخاب کردن رضایت خدا ملاک بوده است به همین دلیل سخنان آن بزرگوار نه تنها ملاک میزان و ترازوی حرکت و عمل دیروز ملت ایران بوده که راه و روش امروز و فردای ملت را هم مشخص کرده است .

در راه و طریق امام برای شناسایی فرد اصلح توهین و بی احترامی تبلیغات دروغین آمارهای غیرواقعی ادعاهای واهی و ساختگی تخریب و توهین و بی احترامی و بروز عقده های شخصی گروهی و حزبی جایی نداشته است .

خروج از مسیر سالم تبلیغات انتخاباتی در نگاه حضرت امام (ره ) تنها در حد تخریب افراد خلاصه نمی شود بلکه آن بزرگوار شیوه های ناسالم تبلیغی را مایه اختلاف و تفرقه در میان مردم و سبب شادی دشمنان و آشکارسازی نقاط ضعف مجموعه ملت و نظام جمهوری اسلامی نزد افکار عمومی جهانیان می دانست .

مجید زندی