آی یو دی های تقلبی در بازار

دکتر محمد اسلامی رئیس اداره تنظیم خانواده وزارت بهداشت هشدار داد

مدتی است بحث وجود آی‌یو‌دی‌های تقلبی در بازار دارویی کشور مطرح شده. دکتر محمد اسلامی، رییس اداره تنظیم خانواده وزارت بهداشت، در این گزارش معیارهایی به دست داده است تا به کمک آنها بتوانیم آی‌یو‌دی‌های استاندارد را از غیراستاندارد تشخیص بدهیم.

برای همه محصولات پزشکی، چه یک‌بار مصرف چه غیر از آن باید زنجیره مطمئنی تعریف شود که از جایی که وارد کشور می‌شود تا جایی که به دست مصرف‌کننده می‌ر‌‌سد این زنجیره مطمئن باشد، یعنی اگر فرد مصرف‌کننده نهایی است، یعنی فردی که آن را می‌خرد یا کارشناس ماما یا متخصص زنان که این وسیله را تهیه می‌کند تا برای فردی از آن استفاده کند، آنها بتوانند از زنجیره مطمئنی برخوردار باشند تا خیال‌شان راحت باشد محصولی که تهیه می‌کنند، محصولی است که از استانداردهای لازم برخوردار است. چرا که ممکن است اتفاقاتی بیفتد که محصولات مختلفی را در بازار داشته باشیم و بعضی از اینها از استانداردهای لازم برخوردار نباشند.

● هماهنگی؛‌ لازمه ایجاد زنجیره ایمن

طی حدود یک سال و نیم گذشته وزارت بهداشت با هماهنگی‌ای که در درون مجموعه وزارت بهداشت و خارج از آن ایجاد کرده توانسته است راهکار خوبی را برای IUDهایی که ممکن است از استانداردهای لازم برخوردار نباشند، ایجاد کند. همان‌طور که می‌دانید IUD از وسایلی است که در بسیاری از جاها ممکن است بتوان آن را تهیه و استفاده کرد.

کاری که وزارت بهداشت انجام داده، برای اینکه زنجیره ایمن حفظ شود این بوده که یک هماهنگی بین معاونت سلامت و معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت ایجاد شده تا این وسیله یعنی IUDها در درون داروخانه‌ها فروخته شود و ما این کنترل را از طرف دکتر داروساز داروخانه اعمال کنیم، برای اینکه پزشک داروساز کسی است که هم مهارت‌های لازم برای این مساله را دارد و هم اینکه کانال مطمئن تامین این وسیله را به درستی می‌شناسد.

این هماهنگی از سوی معاونت غذا و دارو با همه معاونت‌های غذا و داروی دانشگاه‌ها انجام شده که توزیع این وسیله در درون داروخانه‌ها انجام شود.

از طرفی شرکت‌هایی که واردکننده IUD بودند و با مجوز اداره کل تجهیزات پزشکی IUD را وارد می‌کردند موظف شدند برای اینکه این زنجیره ایمن شود، محصولی که وارد می‌کنند در اختیار شرکت‌های پخشی بگذارند که این شرکت‌های پخش توانایی بالایی برای پوشش دادن همه داروخانه‌ها در سطح کشور داشته باشند، یعنی بخش‌هایی که طبیعتا پوشش گسترده‌ای دارند. بنابراین واردکننده پس از اینکه مجوز از اداره کل تجهیزات پزشکی می‌گیرد و محصول را وارد کشور می‌کند آن را در اختیار شرکت پخش می‌گذارد و شرکت پخش آن را در اختیار داروخانه‌ها می‌گذارد و در داروخانه‌های کشور توزیع می‌کند.

در اولین مرحله با توجه به اینکه مصرف IUD در بخش خصوصی حدود صد هزار دستگاه در سال است چیزی در حدود ۳۵ هزار دستگاه توسط همین شرکت‌های پخش در داروخانه‌ها توزیع شده و امیدواریم که در مراحل بعدی تعداد بیشتری در داروخانه‌های بیشتری توزیع شود.

● از واژه استاندارد استفاده کنیم

برای IUDها بهتر است از عبارت استاندارد و غیراستاندارد استفاده کنیم. برای اینکه استاندارد بودن شامل چیزهایی می‌شود که فراتر از بحث تقلبی بودن است چون ممکن است محصولی مشکل نداشته باشد اما از مجاری قانونی وارد کشور نشده باشد. طبیعتا بررسی‌های لازم روی آن انجام نمی‌شود و به همین دلیل ممکن است این محصول وقتی آزمایش می‌شود استاندارد باشد ممکن هم هست که نباشد. شناخت این محصول برای مردم کار ساده‌ای نیست. افراد نمی‌توانند با دیدن ظاهر IUD قضاوت کنند که آیا آن استاندارد است یا استاندارد نیست. مردم به دنبال این نباشند که یک محصول استاندارد و غیراستاندارد را کنار هم بگذارند و از مقایسه آنها بتوانند تشخیص دهند کدام نوع استاندارد است. توصیه ما این است که سراغ جایی بروند که محصول استاندارد را ارایه می‌کند، یعنی داروخانه‌ها؛چه مردم بخواهند بخرند و چه متخصصان زنان و کارشناسان مامایی.

بنابراین پیشنهاد ما برای اینکه این مساله درست اتفاق بیفتد این است که متخصص زنان و ماماهایی که در بخش خصوصی فعالیت دارند خریدشان را از طریق داروخانه‌ها انجام دهند.

در بخش دولتی، ما دستگاه‌های دولتی را موظف کردیم به تامین IUDهای سالم و اینکه مراکز بهداشتی درمانی و زیرمجموعه‌ها از IUDهای استاندارد بهره خواهند برد و با حرکتی که از حدود سه ماه پیش اتفاق افتاده، این زنجیره ایمن را در سراسر کشور خواهیم داشت.

● نگران قیمت نباشید

IUD کلا وسیله گرانی نیست، بنابراین اگر تصور کنیم که استاندارد کردن و غیراستاندارد کردن باعث شود قیمت IUD بالا رود این اتفاق نمی‌افتد. اگر هم IUDها کمی گران شود در حد چند صد تومان خواهد بود، نه بیشتر از این. مضافا اینکه در بحث سلامت موظف هستیم که از محصول استاندارد استفاده کنیم، حتی اگر گران‌تر باشد ولی برخی اوقات با محصولاتی که استاندارد نیستند، مواجه می‌شویم و قیمت آنها حتی از محصولات استاندارد بالاتر است، بنابراین به‌طور کلی ایجاد یک زنجیره ایمن برای تامین و توزیع IUD تاثیر چندانی روی قیمت IUD و افزایش قیمت آن نخواهد داشت که باعث این شود دسترسی مردم مشکل شود و مطمئنا در دسترسی با این شیوه مشکلی ایجاد نخواهد شد.

● آیو دی یک راه طولانی برای ژیشگیری از بارداری

آی‌یو‌دی یک وسیله درون رحمی است که از پلاستیک و یا مس ساخته می‌شود و درون رحم در مسیر کانال واژن قرار داده می‌شود. برخی از انواع آی‌یودی هورمون (پروژسترون) نیز آزاد می‌کنند و هر سال باید عوض شوند. انواع دیگر که از مس ساخته شده‌اند را می‌توان تا پنج سال در جای خود باقی گذاشت. شایع‌ترین شکل آی‌یودی که امروزه به طور رایجی مورد استفاده قرار می‌گیرد، آی‌یودی‌های پلاستیکی «تی» شکل است که دور آن سیم مسی پیچیده شده است. هدف از قرار دادن آی‌یودی، پیشگیری از بارداری است و از این لحاظ ۹۰ تا ۹۵ درصد اثربخش است. اما آی‌یودی محافظتی در برابر ایدز یا سایر بیماری‌های مقاربتی ایجاد نمی‌کند.

● احتیاطات

آی‌یودی ‌باید به وسیله پزشک در رحم کار گذاشته شود. پیش از قرار دادن آی‌‌یودی دکتر تاریخچه پزشکی می‌گیرد، معاینه جسمی می‌کند و یک آزمایش پاپ (پاپ اسمیر) انجام می‌دهد. زنانی که پیش از این بارداری نابه‌جا در لوله‌های رحم، نتیجه غیرطبیعی آزمایش پاپ، یا خون‌ریزی غیرطبیعی از واژن داشته‌اند، معمولا برای کارگذاشتن آی‌یودی مناسب نیستند. همچنین زنانی که بیماری مقاربتی دارند، نسبت به مس آلرژی دارند، هنگام قاعدگی دچار درد شدید می‌شوند، یا در حال حاضر باردار هستند، نباید آی‌یودی بگذارند. از لحاظ سنی محدودیتی برای گذاشتن آی‌یودی وجود ندارد.

● چه‌طور آی‌یودی از بارداری جلوگیری می‌کند؟

در مورد اینکه آی‌یودی دقیقا چگونه باعث پیشگیری از بارداری می‌شود،‌ اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی از پژوهشگران معتقدند که آی‌یودی با ممانعت از لقاح اسپرم و تخمک مانع بارداری می‌شود، در حالی که عده‌ای دیگری معتقدند که این وسیله مانع از چسبیدن رویان به دیواره رحم می‌شوند.

● نحوه کارگذاری آی‌یو‌دی

پس از اینکه دکتر استفاده از آی‌یودی را تایید کرد، ابتدا ناحیه تناسلی خارجی به طور کامل با آب و صابون شسته می‌‌شود. دهانه رحم نیز با استفاده از یک ماده ضدعفونی‌کننده مانند محلول بتادین پاک می‌شود. قرار دادن آی‌یودی حدود پنج دقیقه طول می‌کشد، و در حین انجام این کار بی‌حسی موضعی انجام می‌شود تا میزان ناراحتی بیمار کاهش یابد. یک نخ پلاستیکی به آی‌یودی متصل است که بیرون از رحم درون واژن آویزان می‌ماند.

● مراقبت‌های بعدی

به زن آموزش داده خواهد شد که نشانه‌ها و علایم عوارض بالقوه را تحت نظر داشته باشند، و چگونه نخ آی‌یودی را بررسی کنند. زن برای چک کردن نخ، باید ابتدا دست‌هایش را با آب و صابون بشوید. بعد در وضعیت چمباتمبه یا در حالی که یک پایش را بلند کرده است (مثلا روی صندلی گذاشته است) به آرامی انگشت را وارد واژن کند تا زمانی که گردن رحم را حس کند. اگر زن نخ را حس نکند، اگر نخ درازتر از حد معمول حس شود، یا اگر زن بخشی از آی‌یودی را حس کند، باید فورا به دکتر مراجعه کند. همچنین در صورت مقاربت دردناک یا ترشحات غیرمعمول از واژن باید به دکتر مراجعه کرد.

خطرات جدی ناشی از آی‌یودی نادر است، اما ممکن است شامل خون‌ریزی شدید، درد، عفونت، چنگه‌های شکمی، بیماری التهابی لگن، سوراخ شدن رحم و بارداری نابه‌جا باشد.