طرح جامع غربالگری سرطان روده بزرگ در ایران

در ایران طرح جامع کشوری غربالگری سرطان روده بزرگ توسط مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طراحی شده و طی ۷ سال اخیر به اجرا در آمده است. یکی از نکته‌های برجسته …

در ایران طرح جامع کشوری غربالگری سرطان روده بزرگ توسط مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طراحی شده و طی ۷ سال اخیر به اجرا در آمده است. یکی از نکته‌های برجسته این طرح توجه ویژه به ژنتیک با تاکید بر افراد پرخطر است...

روش اجرای طرح

استراتژی کشوری پیشگیری از سرطان روده بزرگ با ایجاد مرکز پیشگیری و مبارزه با سرطان به عنوان زیر مجموعه مرکز تحقیقات یا معاونت‌های بهداشت و پیشگیری شکل می‌گیرد. همزمان با مرکز پیشگیری سرطان‌های روده بزرگ در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی آموزش و شکل‌گیری مراکز مشابه در سایر استان‌های کشور با برگزاری کارگاه‌های آموزشی تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام می‌شود. ارتباط مستقیم و نظارت بر فعالیت مراکز استان‌ها برعهده مرکز پیشگیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است. این مرکزها با دعوت از خانواده درجه اول بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ (پدر، مادر، خواهر، برادر و فرزندان) با توضیح علایم بیماری، روش‌های تشخیص بیماری و شناسایی افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستند، سعی در تشخیص این بیماری در مراحل اولیه وحتی پیشگیری از آن دارند.

واحدهای اجرایی بیماریابی‌ سرطان روده بزرگ عبارتند از:

- واحد آموزش: هدف این واحد، آموزش مداوم و دوره‌ای گروه‌های مختلف شامل آحاد جامعه، گروه‌های در معرض خطر، واحدهای درمانی و آموزشی و پزشکان است.

- واحد مشاوره: در جلسه مشاوره با حضور گروه در معرض خطر شامل بستگان درجه اول فرد مبتلا به سرطان روده بزرگ مصاحبه و مشاوره انجام می‌شود. محتوای جلسه شامل توضیح در مورد زوایا، اهداف و محاسن انجام طرح است و افرادی که در مصاحبه طبق پروتکل احتمال ژنتیکی بودن سرطان در آنهاست برای انجام آزمون ژنتیک معرفی می‌شوند. در نهایت برنامه کولونوسکوپی دوره‌ای برای افراد در معرض خطر معرفی می‌شود. انجام کولونوسکوپی در همین مرکز امکان‌پذیر است. واحد جمع‌آوری اطلاعات، واحد انفورماتیک و واحد رسم شجره‌نامه برای تکمیل و ثبت اطلاعات بیماران و خانواده آنها در این مرکز مشغول به فعالیت هستند.

- واحد آزمایش‌های ژنتیکی: پس از شناسایی خانوارهای در معرض خطر و برگزاری جلسه مشاوره و رسم شجرنامه خانوار طبق پروتکل بین‌المللی احتمال تک‌گیر یا ژنتیکی بودن سرطان در خانواده داده می‌شود و سپس آزمایش‌های ژنتیکی و برنامه‌های پیگیری دوره‌ای برای هریک از خانواده‌ها طراحی و اجرا خواهد شد. به خانواده‌هایی که یک فرد مبتلا به سرطان روده بزرگ در خانواده دارند، توصیه می‌شود با مراجعه به مرکز تحقیقات گوارش و کبد بیمارستان طالقانی از خدمات طرح پیشگیری از سرطان روده بزرگ بهره‌مند شوند.