فرهنگ ‌غذا خوردن

فرهنگ غذا خوردن نکته‌ای است که در کشور ما اصلا مورد توجه قرار نگرفته است. اشتباه نشود منظور از فرهنگ غذا خوردن، آداب غذا خوردن نیست بلکه چه غذایی را چگونه خوردن است.
هر چند مشکلات …

فرهنگ غذا خوردن نکته‌ای است که در کشور ما اصلا مورد توجه قرار نگرفته است. اشتباه نشود منظور از فرهنگ غذا خوردن، آداب غذا خوردن نیست بلکه چه غذایی را چگونه خوردن است.

هر چند مشکلات اقتصادی امری مسلم در بد غذا خوردن و به میزان کافی غذا نخوردن است اما علت بسیاری از موارد سوءتغذیه در ایرانی‌ها محسوب نمی‌شود.

گواه این قضیه این است که در مقابل سوءتغذیه ناشی از کم‌خوری، ۴۰ درصد افراد در کشور دچار مشکلات بدخوری و پرخوری هستند و بیش از ۱۲۰ درصد نیاز، انرژی دریافت می‌کنند.

آنچه در حقیقت علل بروز سوءتغذیه در جوامع مختلف را باعث می‌شود عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. تا به حال ، فعالیت‌های زیادی در جهت رفع سوءتغذیه ایرانی‌ها انجام شده است ولی اکثر آنها، طرح‌های مکمل یاری بوده یا فقط بر جنبه خاص تمرکز داشته‌اند.

در ۲۰ سال اخیر مصرف نوشابه‌های گازدار در کشور، نزدیک به ۱۵درصد افزایش داشته است؛ در حالی که در همین مدت مصرف لبنیات و شیر تنها یک دهم درصد رشد داشته است. مصرف یک نوشابه می‌تواند علاوه بر ورود حدود ۱۰ قاشق چایخوری شکر به بدن، قند و فشار خون را نیز افزایش دهد.

همچنین سرانه مصرف نمک در کشور ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز برای هر فرد است که این میزان بنا بر توصیه سازمان‌های بین‌المللی باید به ۲ تا ۳ گرم در روز کاهش پیدا کند.

با توجه به شیوع بالای بیماری‌های قلبی ـ عروقی و پرفشاری خون در کشور ما، مصرف زیاد نمک به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل خطر در بروز این بیماری‌ها محسوب می‌شود.

در کنار این موضوع عمده‌ترین مشکلات تغذیه‌ای کشور سوءتغذیه ناشی از کمی دریافت پروتئین و انرژی، کمبود ید، کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن و کمبود روی است. سایر کمبود‌ها شامل کمبود ویتامین‌های گروه B مثل ویتامین B۲ و کمبود ویتامین D است.

یکی از عوامل اصلی در نامناسب بودن سبد غذایی هر خانوار، توزیع نامناسب آن بین اعضای خانواده، عدم شناخت گروه‌های غذایی و نیاز بدن به هر کدام از گروه‌های غذایی است. بنابراین نقش آموزش در ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه‌ای جامعه بسیار ارزشمند است.

آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی مناسب، مهم‌ترین عامل جهت دادن به الگوی مصرف مردم به سمت الگوی بهینه است.

افراد با درآمد مالی مناسب باید به عوارض مصرف بیش‌ از حد آگاه شوند و مشتری‌هایی که فاقد درآمد کافی هستند باید بیاموزند که چگونه حبوبات، سویا و کنجاله می‌توانند جایگزین بخشی از گوشت در جیره غذایی روزانه شود، یا این‌که میوه و سبزی بخش مهمی از ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها آنها را تامین می‌کند.

بد نیست بدانید محققان معتقدند مصرف روزانه میوه و سبزی سبب می‌شود که ۳۰ تا ۵۰ درصد از میزان بروز سرطان‌ها و همچنین ۵۰ درصد از میزان بروز بیماری‌های قلبی ـ عروقی کاسته شود.

ناکافی بودن و عدم ‌انسجام در آموزش فرهنگ تغذیه در کشور را می‌توان در دوگانگی در رفتار مراکز علمی و اجرایی در امر مصرف و تبلیغات کالاهای غذایی مثل روغن‌های نباتی، تنقلات و... مشاهده نمود.

به نظر می‌رسد امر آموزش و ارتقای فرهنگ تغذیه نیازمند انسجام و انطباق با موازین علمی متناسب با بستر فرهنگی و سنتی جامعه است تا بتواند در قالب برنامه‌های فراگیر طراحی و اجرا گردد.