کاهش سریع وزن زمینه ساز ابتلا به سنگ کیسه صفراست

خطر شیوع بیماری های غیرواگیر در کشور موضوعی است که بارها کارشناسان و متولیان امر سلامت کشور در خصوص آن هشدار داده اند

● اختلالات گوارش سلامت بدن را به خطر می اندازد

خطر شیوع بیماری های غیرواگیر در کشور موضوعی است که بارها کارشناسان و متولیان امر سلامت کشور در خصوص آن هشدار داده اند. چندی پیش نیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران هشدار داد طبق آمارها ۳۰ درصد مردم اضافه وزن بیش از حد معمول دارند و عوامل خطر بیماری های غیرواگیر در کشور رو به گسترش است. همچنین حداقل یک چهارم مردم دارای یکی از ریسک فاکتورهای عمده از قبیل فشار خون و چاقی هستند. از سوی دیگر، تمامی این عوامل خطر مانند زنجیره به طور مستقیم یا غیرمستقیم در بروز برخی بیماری های مزمن و فراگیر نقش ایفا می کند.در همین حال، اختلالات گوارش و بیماری های مرتبط با دستگاه گوارش به علت تغییر سبک زندگی، رواج فست فودها و عادت های نادرست غذایی در میان مردم گسترش پیدا کرده است. در این مطلب درباره سنگ کیسه صفرا که یکی از بیماری های دستگاه گوارش است، با یکی از استادان دانشگاه گفت وگو کرده ایم و در ادامه نیز به چند گیاه که اثر درمانی بر دستگاه گوارش دارد، اشاره می کنیم.

● سنگ کیسه صفرا

عوامل مستعد کننده سنگ کیسه صفرا در چند گروه بیشتر دیده می شود و احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن بیشتر می شود. دکتر ناصر ابراهیمی دریانی، متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد در گفت وگو با خراسان با بیان این نکته می گوید: سنگ صفرا در بین زنان بیشتر شایع است و چاقی و حاملگی در بین خانم ها به دلیل تغییرات هورمونی در ابتلا به این عارضه تاثیر عمده ای دارد. از دیگر عوامل مستعد کننده بیماری مصرف برخی داروها به ویژه قرص های ضد بارداری است که حاوی پروژسترون و قرص های ضد چربی به نام کولوفیبری می باشد. از همه مهم تر کاهش وزن سریع است که در مورد افراد چاقی که طی مدت کوتاهی وزن زیادی را از دست می دهند، صادق است. این کاهش وزن سریع در این دسته از افراد ممکن است به ایجاد سنگ کیسه صفرا منجر شود.

دیابت، افزایش چربی خون به ویژه افزایش تری گلیسیرید خون، ابتلا به برخی بیماری های روده ای، سیروز کبدی نیز در ابتلا به بیماری نقش دارد. خوب است بدانید، وقتی نسبت کلسترول بالا برود و نسبت اسیدهای صفراوی پایین بیاید، این عارضه رخ می دهد. صفرا در کبد ساخته و در کیسه صفرا ذخیره می شود. به هنگام مصرف انواع چربی ها بدن برای هضم چربی نیاز به صفرا پیدا می کند. همچنین ویتامین های محلول در چربی برای جذب نیاز به صفرا دارد و اگر صفرا کمک نکند، بدن دچار کمبود این ویتامین ها می شود. این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این که یکی دیگر از عوامل خطر این بیماری، مسئله ژنتیک است، می گوید: دیده شده در خانواده هایی که یک نفر مبتلا به این بیماری است، سایر اعضا ۲ برابر بیش از دیگران در معرض ابتلا قرار دارند. افرادی که کم تحرک هستند، بیماران قطع نخاعی، کسانی که عصب واکشان قطع شده است، مبتلایان به بیماری همولیز، مبتلایان به تالاسمی هم در خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا قرار دارند.

● بی اطلاعی از ابتلا به بیماری

باید دانست فقط ۲۰ درصد از مبتلایان به این بیماری علامت دارند و ۸۰ درصد دیگر بدون علامت هستند. دکتر دریانی تاکید می کند: بیشتر مبتلایان به طور اتفاقی متوجه بیماری خود می شوند و ما متخصصان هم تاکید می کنیم که وقتی بیمار باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد که درد داشته باشد. درد ناشی از این بیماری معمولا سمت راست است و با خوردن غذای چرب بیشتر می شود، زیرا بدن برای هضم چربی نیاز به صفرا دارد و منقبض شدن صفرا باعث درد در ناحیه سمت راست جایی که کبد قرار دارد، می شود.

این درد ممکن است چندین ساعت یا چندین روز طول بکشد و به پشت یا شانه ها کشیده شود. گاهی در صورت بی توجهی به درد و درمان نکردن به موقع کیسه صفرا ممکن است عفونی و یا پاره شود و یا به روده بچسبد و سنگ وارد روده شود. این عوارض در بیماران دیابتی بیشتر مشاهده می شود به همین علت دیابتی ها باید علایم بیماری را شناسایی و به موقع به پزشک متخصص مراجعه کنند.

● توصیه ها

این فوق تخصص گوارش و کبد در نهایت به بیماران توصیه می کند: اگر سنگ کیسه صفرا علامت دار است باید تحت عمل جراحی قرار بگیرند و اگر بیماریشان بدون علامت است، نیازی به عمل جراحی ندارند، مگر این که فرد شغل حساسی داشته باشد یا این که سنگی به بزرگی ۳ سانتی متر یا بزرگ تر داشته باشد. مبتلایان به همولیز یا کسانی که کیسه صفرای آن ها آهکی شده است، باید تحت عمل قرار بگیرند زیرا آهکی شدن سنگ فرد را مستعد ابتلا به سرطان کیسه صفرا می کند. باید دانست که سرطان کیسه صفرا در خانم ها و سرطان مجاری صفراوی در مردان شایع است. همچنین دکتر پرویز دریایی، دبیر علمی انجمن جراحی عمومی درباره احتمال ابتلا به سرطان در مبتلایان به این عارضه می گوید: برخی از جراحان معتقدند که در صورت ابتلای بیمار به سنگ کیسه صفرا بدون علامت باید او را جراحی و کیسه صفرا را خارج کرد زیرا ممکن است سنگ ها در درازمدت موجب ابتلای فرد به سرطان مجاری صفراوی شود. این در حالی است که سنگ های کیسه صفرا که زمینه ساز ابتلا به سرطان مجاری صفراست، ویژگی های خاصی دارد. باید دانست اگر تعداد سنگ های کیسه صفرا کم و اندازه آن ها بزرگ باشد و زمینه ارثی سرطان گوارش در فرد وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا زیاد می شود. رئیس درمانگاه انستیتو سرطان ایران با اشاره به علایم سنگ کیسه صفرا می گوید: اگر فردی استفراغ کند، دچار زردی و خارش شود، ادرار پررنگ و مدفوع سفیدرنگ داشته باشد، به سنگ کیسه صفرا مبتلاست.

● دستگاه گوارش سالم، ضامن سلامت بدن

شکی نیست که دستگاه گوارش سالم تضمین کننده سلامت افراد است و اختلال در دستگاه گوارش نه تنها بدن را از مواد مغذی محروم می کند، بلکه باعث تجمع مواد زائد در بدن می شود. مانند ابتلا به سنگ کیسه صفرا؛ در این میان برخی گیاهان با خواص دارویی برای رفع مشکلات دستگاه گوارش مفید است.به گزارش ایسنا و به گفته دکتر نرگس ساداتی، متخصص فارماکوگنوزی گیاه «سنا» برای تخلیه روده به هنگام عکسبرداری از روده بسیار مفید است.

این گیاه بهترین درمان برای رفع یبوست است اما مصرف بیش از حد آن سبب دردهای شکمی، دل پیچه و تنبلی روده ها می شود. این گیاه در دوران بارداری و حاملگی منع مصرف دارد. این متخصص فارماکوگنوزی با اشاره به خواص دارویی بابونه برای دستگاه گوارش توضیح می دهد: بابونه شیرازی به عنوان تقویت کننده معده، ضد خونریزی، ترمیم کننده زخم های سطحی و ضداسپاسم های گوارش مصرف سنتی دارد. اما مصرف آن همزمان با داروهایی مثل «وارفارین» و «سیکوسپورین» تداخل دارویی ایجاد می کند و افرادی که این داروها را مصرف می کنند از بابونه پرهیز کنند.

همچنین گیاه اسفرزه به علت وجود مایع موسیلاژی به عنوان ملین و برطرف کننده ناراحتی های ناشی از بواسیر بسیار مفید است اما برای اثربخشی باید با مایعات فراوان مصرف شود، زیرا موسیلاژ سطح دانه ها برای حجیم شدن احتیاج به آب زیادی دارد تا به حداکثر عملکرد خود برسد. نکته این جاست که شروع و مصرف ناگهانی و فراوان آن ممکن است باعث نفخ شدید و بزرگ شدن شکم شود که برای جلوگیری از این مسئله باید مصرف آن را از کم شروع کرد و به ۳ بار در روز رساند و یا دوره درمان را طولانی تر کرد.

● سنگ کیسه صفرا

تغییر سبک زندگی، رواج فست فودها و عادت های غذایی نادرست سبب بروز بیماری های متعدد دستگاه گوارش از جمله سنگ کیسه صفرا می شود.سنگ صفرا در بین زنان شیوع بیشتری دارد.دیابت، افزایش چربی خون به ویژه تری گلیسیرید و ابتلا به بیمار ی های روده ای در ابتلا به این بیماری نقش دارد.

نویسنده: عظیمی مروی