هفتاد و یکمین شماره بخارا

در میان کشاکش های سیاسی که این روزها ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده و بسیاری مسائل دیگر دیده نمی شود، کسانی هم هستند که به فردا می اندیشند. کسانی هم هستند که مسائل را قدری فراتر …

در میان کشاکش های سیاسی که این روزها ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده و بسیاری مسائل دیگر دیده نمی شود، کسانی هم هستند که به فردا می اندیشند. کسانی هم هستند که مسائل را قدری فراتر از روزمرگی می بینند و فرهنگ و فلسفه و تاریخ و ادب و هنر و شعر که زیرساخت های یک جامعه را پی می ریزند از یادشان نرفته است. مجله بخارا با انتشار هفتاد و یکمین شماره خود، یکی از این تلاش های مثمرثمر را به نمایش گذاشته است. این دوماهنامه که یازدهمین سال انتشارش را می گذراند هر شماره اش کتابی در حدود ۵۰۰ صفحه است که دو ماه خواننده را سرگرم خود می کند. ویژگی این نشریه تنوع موضوعات مندرج در آن است که خواننده را با آخرین دستاوردهای حوزه های مختلف فرهنگی آشنا می کند. علاوه بر گزارش هایی که از همایش ها و رویدادهای فرهنگی در این نشریه می خوانیم، در زمینه های فلسفه و اندیشه، تاریخ، شعر، سینما، نقد ادبی، ایرانشناسی و موسیقی نیز خواننده می تواند مقالات و گفت وگوهایی از فرهیختگان و صاحب نظران حوزه مورد علاقه خود را بیابد. در آخرین شماره ذیل عنوان تاریخ، دکتر احمد اشرف مقاله مبسوطی درباره تاریخ نویسی، خاطره نگاری و اتوبیوگرافی نوشته و نگاهی به تلاش های ایرانیان و اروپاییان در این زمینه ها افکنده است. در بخش دیگری با عنوان تازه های ایرانشناسی به مجموعه مفصلی از گزارش ها و خاطرات ایرج افشار برمی خوریم که مطالب متنوع و گوناگونی را از تاریخ معاصر ایران برای خواننده بازگو می کند. این بخش رشته نوشته یی است که در هر شماره پاره یی از آن منتشر می شود. در بخش های دیگر نشریه نیز نگاهی تاریخی را می یابیم. تاریخ نشر کتاب در ایران از عبدالحسین آذرنگ، وضعیت نشر را از زمان های دور تا دوران معاصر به تصویر درآورده است. این گزارش تاریخی که از شماره ۶۸ و ۶۹ بخارا در اسفند ۸۷ شروع شده، خواننده را گام به گام با تحولات و پیشرفت های نشر کتاب در ایران آشنا می کند. در آخرین شماره به وضعیت کتاب در دوره قاجار پرداخته است. تاریخ روشنفکران ایران در دهه ۴۰ نیز موضوع گفت وگوی جالبی است با دکتر محمد صنعتی که طیف وسیعی از روشنفکران آن دهه را اعم از مخالفان سیاسی حاکمیت و روشنفکرانی که درون حاکمیت بودند دربرمی گیرد. در این گفت وگو از نویسندگانی چون آل احمد و هدایت تا علی شریعتی و سیدحسین نصر و احسان نراقی تا مبارزان چریکی سخن رفته و رویکرد هر کدام از این طیف ها مورد واکاوی قرارگرفته است. در همین شماره مقاله مبسوط دکترمحمدرضا شفیعی کدکنی که ضمن معرفی استاد، خود در حقیقت شناختی از پیشینه و تحصیلات و گرایش های فکری خود و شکل گیری شخصیتش به دست می دهد بسیار خواندنی است. گفتنی است دو شماره قبل این نشریه (اسفند۸۷) به بخشی با عنوان «جشن نامه دکتر داریوش شایگان» برمی خوریم که ویژه شایگان است و مقالات متعددی از وی و درباره وی در آن درج شده که برای پژوهندگان این نوع مباحث خواندنی است. مشابه همین جشن نامه در شماره بعد بخارا (اردیبهشت ۸۸) به همایون خرم اختصاص یافته است. گرچه نمی توان همه مطالب بخارا را برای خوانندگان آنچنان که هست بازگو کرد اما باید گفت هر شماره بخارا کتابی ماندگار است که در شناسایی تاریخ و ادب ایران حرف های تازه و نویی دارد. این تلاش را باید ارج نهاد و به دست اندرکاران آن دست مریزاد گفت.