چرم Leather

چون اعمال خاصی روی پوست جانوران انجام شود در جمله آنرا از زوائدی چون مو و گوشت بزدایند و در ماشین‌ها و دستگاه‌های دباغی و چرم‌سازی قرار دهند تا فرم قابلیت ارتجاع آن زیاد شود …

چون اعمال خاصی روی پوست جانوران انجام شود در جمله آنرا از زوائدی چون مو و گوشت بزدایند و در ماشین‌ها و دستگاه‌های دباغی و چرم‌سازی قرار دهند تا فرم قابلیت ارتجاع آن زیاد شود و مراحل مختلف متعدد دیگر را روی پوست به‌عمل آورند این پوست تبدیل به چرم می‌شود آنگاه آن را رنگ یا لاک می‌زنند و برای بهتر نرم شدن مقداری چربی می‌زنند.

پوست همه جانوران را می‌توان دباغی کرد، بیشتر چرم‌ها از پوست تهیه می‌شود. به این ترتیب خیلی از چرم‌ها از پوست گاو، گوسفند، خوک و بز ساخته می‌شود. کارخانه‌ها نیز چرم‌های پربها از پوست‌های ماهی شارک و خیلی از خزندگان مثل سوسمار، تمساح و مارها می‌سازند.

آدمی هزاران سال است چگونگی ساختن چرم را می‌داند. آدمیان غارنشین لباس‌ها و پاپوش‌های خود را از چرمی که هنوز روی آن مو بود می‌ساختند. مصریان باستان چرم را از روزگاران خیلی دور می‌شناختند و قطعات چرمی چندی مربوط به سه هزار سال پیش از مصریان به دست آمده است. مصریان استادی بسیار در رنگرزی چرم در چندین رنگ داشتند.

سرخپوستان آمریکای شمالی یک گونه چرم زردرنگ از پوست گوزن می‌ساختند. این مردم مو و زوائد پوست را از پوست می‌زدودند و سایر کارهای چرم‌سازی را با دست یا ابزارهای ابتدائی انجام داده و می‌دهند.

تا ۱۹۰۰ بیشتر چرم‌ها با دست در دباغی‌های کوچک تهیه می‌شد. ولی با افزایش رقابت چرم مصنوعی به دباغان فشار وارد شد که دستگاه‌های خود را مدرن و ماشینی بکنند چرم‌های مصنوعی شبیه و نظیر چرم‌های طبیعی به نظر می‌رسد. از این پس عمدتاً چرم‌های مصنوعی در ساختن کفش به کار رفت دباغان چرم طبیعی با مدرنیزه کردن دستگاه‌ها و نصب ماشین‌های مدرن عده کارگر را در کارخانه‌ها کم کردند و بهای چرم را نیز کاهش دادند.

در ایالات متحده آمریکا هر ساله در حدود سه میلیارد دلار چرم تولید می‌شود.

چرم سازی

کارهای شیمیائی زیادی روی پوست جانوران انجام می‌شد. در قرون وسطی در روش‌ها وابزارهای این کار پیشرفت زیادی پدید نیامد. پوست‌های تازه را برای گرفتن نمک در شیر ترش یا در دم کرده‌ای از شاخه‌های سماق می‌خیسانیدند. سپس در آفتاب خشک می‌کردند. برای پاک کردن مو از گوشت و چربی، مقداری کارهای مکانیکی انجام می‌گرفت که با استفاده از آهک آسانتر می‌شد. پس از اینکه پوست مدت مدیدی زده می‌شد با روغن یا پیه آنرا چرب می‌کردند.

قدیمی‌ها مازوکاری را به‌خوبی می‌دانستند و برای این؛ روی کار با پوست درخت بلوط و شاه بلوط انجام می‌دادند و از پوست‌های درختان کاج، توسه و انار نیز استفاده می‌شد جز این اصلاحات مختصر، بقیه کارها ماننذ گذشته انجام می‌شد و دباغی پیشرفت بسیار کمی داشت.

دباغان قرون وسطی برای تهیه چرم‌های نرم، زاج (زاغ) به‌کار می‌بردند. زاج پایهٔ کار چرم‌سازی قرطبه (اسپانیا) بوده است. آش کردن یا زاغ زدن با همین ماده عملی می‌شد. عده‌ای معتقدند که آش کردن پوست نخستین بار در ناحیهٔ پواکو و در حدود سده؟ٔ دهم عملی شد اما باید دانست که رومی‌ها با احتمال زیاد به این کار وارد بودند. آش کردن پوست عبارت بود از زدودن موی پوست به وسیله آشی از آهک، مازو و زاج. پس از این کار پوست را در آب گرم نرم می‌کردند و سپس به آن روغن می‌مالیدند. پوست را با لایهٔ نازکی چربی آغشته می‌کردند.

چرم مصنوعی

به‌جای پارچه‌های مبلی به‌کار می‌رود که با پلاستیک سلولزی اندود و در اوزان، رنگ‌ها و طرح‌های مختلف، به‌ویژه برای صندلی‌های اتومبیل و جلد کتاب به‌کار می‌رود.