معرفی کتاب های فصل

کتاب کارگردانی تئاتر پست مدرن آفرینش معنا در نمایش نوشتة جان ویتمور, ترجمة صمد چینی فروشان, شامل هشت فصل, فصل اول در باب کارگردان و کاربرد نشانه شناسی در اجرا به چگونگی برقراری ارتباط اجراهای تئاتری با مخاطب می پردازد و اینکه نشانه شناسی و تئوری های واکنش خواننده چه امکاناتی را برای ترجمه و تبدیل یک متن اجرایی یا یک انگارة ذهنی به نمایش در اختیار کارگردان ها قرار می دهند و پنج نظام ارتباطی زبان شناختی, بصری, سمعی, پویایی و بساوایی مورد بررسی قرار گرفته و بیست نظام نشانه ای معرفی می شوند

کتاب کارگردانی تئاتر پست‌مدرن (آفرینش معنا در نمایش) نوشتة جان ویتمور، ترجمة صمد چینی‌فروشان، شامل هشت فصل، فصل اول در باب کارگردان و کاربرد نشانه‌شناسی در اجرا به چگونگی برقراری ارتباط اجراهای تئاتری با مخاطب می‌پردازد و اینکه نشانه‌شناسی و تئوری‌های واکنش‌ خواننده چه امکاناتی را برای ترجمه و تبدیل یک متن اجرایی یا یک انگارة ذهنی به نمایش در اختیار کارگردان‌ها قرار می‌دهند و پنج نظام ارتباطی زبان‌شناختی، بصری، سمعی، پویایی و بساوایی مورد بررسی قرار گرفته و بیست نظام نشانه‌ای معرفی می‌شوند. در فصل دوم نظام‌های چهارچوبی (قاب‌گیری) به چگونگی آماده‌سازی تماشاگر، پالایش ذهنی و تشدید تمرکز او با معرفی چهارچوب‌های تئاتری، کنترل چهارچوب‌ها، نظام‌های چهارچوبی مادی، مکان اجرا، نمای بیرونی تئاتر، معماری داخلی تئاتر، سالن انتظار، چشم‌انداز، انتخاب مکان نمایش، نظام‌های چهارچوبی ذهنی، تاریخی و اجتماعی، تبلیغات، زمان پیش از اجرا و پس از اجرا می‌پردازد.

در فصل سوم نظام تماشاگری به بررسی رفتار تماشاگر تحت تأثیر متغیرهای گوناگون در قالب بررسی عوامل تأثیر‌گذار بر دریافت، پیش‌بینی و انتظار، هزینه تئاتر، فرصت و فراغت، روابط اجتماعی، مفاهیم دریافتی از اجرا و معرفی مخاطب به مثابه نظام نشانه‌ای، تئاتر به مثابه یک رویداد اجتماعی و روش‌ها و شیوه‌های ارتباطی تماشاگر می‌پردازد. فصل چهارم این کتاب به معرفی نظام‌های بازیگری با بررسی ویژگی‌های فردی، فرهمندی و جاذبه، صدا (زبان نمایشی) «ارتفاع، زیر و بمی صدا، آهنگ کلام، وضوح و فصاحت بیانی» تمپو، ضرب‌آهنگ جابه‌جایی افق‌ها، حالات بیانگر چهره، ژست (حالات و حرکات ایمایی بدن) و برقراری ارتباط از طریق حرکت، گریم و آرایش مو، پیام‌رسانی ماسک و مواد و لوازم گریم می‌پردازد و فصل پنجم نظام‌های دیداری که یکی از جنبه‌های جالب‌ توجه تئاتر زنده، سه‌بعدی بودن فضای تحقق آن را که واسطة نظام‌های نشانه‌ای‌ از تئاتر انتقال می‌یابند، با بررسی لباس‌ها، اثاثیه‌، لوازم صحنه، نور فضا، دکور و نشانه‌شناسی صحنه‌افزارها مورد بررسی قرار می‌دهد.

فصل ششم این کتاب نظام‌های شنیداری را، که چگونه کارگردان و طراح و مسئول فنی صدا به کمک ادوات مکانیکی و الکترونیکی مجموعه نامحدودی از صداها را جهت انتقال معنا به تماشاگر تولید می‌کنند، بررسی می‌کند و چگونه کارگردان صدا، کاربردهای قراردادی صدا، نشانه‌شناسی صدا، جلوه‌های صوتی، افزایش بُرد صدا، موسیقی، تنوع گزینه‌ها در ارتباط شنیداری مطرح می‌شود.

در فصل هفتم نظام‌های بویایی و بساوایی و ارتباط بویایی، حسن چشایی، ارتباط بساوایی یا تماس بررسی می‌شوند؛ زیرا، تنها در اجراهای زنده و در ارتباط مستقیم مابین تماشاگر و نمایشگر است که این نوع ارتباط‌ها تحقق می‌پذیرد.

فصل آخر به پیچیدگی‌ها و دشواری‌های کاربرد علایم در طول یک اجرا می‌پردازد و درباره فرصت‌ها و امکانات موجود در کاربردهای پیش‌زمینه‌ای و پس‌زمینه‌ای دال‌ها و نظام‌های نشانه‌ای برای خلق اجراهایی منحصربه‌فرد و در عین‌حال یک‌پارچه بحث می‌شود. همچنین در این فصول فرآیند تمرین کارگردان و نقش او به‌عنوان داور و تصمیم‌گیرنده و هماهنگ‌کننده نهایی ارزیابی می‌شود.

انتشارات نمایش این کتاب را با سه‌هزار تیراژ ‌چاپ کرده است.

کتاب ١٨ سال نقد نوشتة منوچهر اکبرلو، به‌معرفی تاریخچه کانون ملی منتقدان تئاتر جمهوری اسلامی ایران از آغاز تاکنون می‌پردازد. این کتاب شامل شش بخش است. بخش اول به معرفی کانون بین‌المللی منتقدان تئاتر (I.A.T.C) و چگونگی تشکیلات، ساختار، ارکان و نحوة تصمیم‌گیری، وظایف و اهداف کشورهای مؤسس و سال تأسیس، اصول حاکم بر کانون بین‌المللی، حقوق و امتیازات عمومی ناشی از عضویت، اهداف، ضرورت و مزایای عضویت ایران، اعضای رسمی سازمان تا این تاریخ، استقبال کشورها از عضویت، انواع عضویت و نوع عضویت درخواستی ایران و نقش و میزان تأثیرگذاری در کانون بین‌المللی، آسیب‌های ناشی از عدم عضویت، شرایط عضویت، شرایط و نحوه خروج اعضا و پیامد آن، تعهدات اعضا و میزان حق عضویت و نحوه پرداخت آن، هزینه‌های سالانه ناشی از عضویت در کانون بین‌المللی حضور در اجلاس‌ها، تعهدات کانون در قبال اعضا و ضمانت‌ اجرایی آن، سابقه نوع و نحوه همکاری ایران با کانون بین‌المللی از آغاز تاکنون و اساسنامه کانون بین‌المللی منتقدان تئاتر، اساسنامه کانون ملی منتقدان تئاتر جمهوری اسلامی ایران، اصلاحات اساسنامه و آیین‌نامه داخلی کانون ملی منتقدان تئاتر جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. در بخش دوم، جلسات نقد و بررسی حضور نمایش‌ها از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۶ با نام منتقدان و تاریخ نشست‌ها آمده است.

بخش سوم این کتاب شامل بیانیه‌ها و آرا و داوری‌های مستقل کانون در دوره‌های مختلف برگزاری جشنواره‌های سراسری تئاتر فجر است. بخش چهارم کتاب مذکور به معرفی هیئت‌ مؤسس و هیئت مدیره‌ها و اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. بخش پنجم کتاب شامل گاهشمار رویدادهای کانون ملی منتقدان و بخش ششم ضمیمه لاتین است.

کتاب ١٨ سال نقد به کوشش منوچهر اکبرلو توسط انتشارات نمایش، در سه هزار تیراژ به چاپ رسیده است.

کتاب تئاتر مینوی ترجمة مشهود محسنیان، مجموعة مقالاتی از فصل‌نامه «مذهب و تئاتر» چاپ آمریکا است که سه مقاله تئاتر معنوی ١ با توضیح درباره تئاتر در مقابل دراما، تئاتر در مقابل تئاتر، نمایشنامه‌نویس و نمایشنامه‌نویسی، ماهیت تئاتر، تجربه دیدن و مفهوم و اهمیت تئاتر، تئاتر معنوی ٢ با توضیح درباره ستیزه در دراما، تئاتر به‌‌عنوان یک تجربه، تئاتر به‌عنوان بخشی از مراسم مذهبی ـ عبادی، معرفی تئاتر به‌عنوان پرستش و مقالة تئاتر اسلوبی برای پرستش نوشتة دبرا براچ و مقالة دراما و مذهب درباره جست‌وجو برای یافتن الگوی جدید نوشتة لورن فریسن درباره چگونگی ارتباط مراسم آئینی با دراما و ذکر و نظریه ارتباط دراما با الگوهای شناخته‌شدة مذهبی و آئینی و ارتباط دراما با جشن‌ها و مراسم مردمی و بدوی است. مقالة چهارم ایجاد رابطه میان موعظه و تئاتر نوشتة کشیش جناچیلدرز است و مقالة پنجم با عنوان معنویت و تمرین بازیگری نوشتة جیمز فورسلیت و آخرین مقاله نوشتة نورمن برت با عنوان از معنویت تا کنش تئاتری مجموعة مقالاتی هستند که در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ با موضوعاتی در زمینه‌های تمرین بازیگری و مفاهیم و ساختارهای تئاتر در رابطه با مذهب و معنویت مطرح می‌سازند که به هرچه آشکار‌تر شدن رابطه ازلی معنویت انسانی و تئاتر با هدف آشنایی بیشتر دانشجویان و محققان تئاتر با خاستگاه‌های تئاتر در رابطة معنوی و درونی این هنر با انسان معاصر توسط انتشارات پُرسمان در هزار جلد به چاپ رسیده است.

کتاب بازی در سکوت مجموعه مقالات درباره میم به کوشش فرهاد بازیان با نه مقاله، مقاله اول در باب گذری بر پانتومیم از دیروز تا امروز نوشتة فرشاد منظومی‌نیا و در پی بیان چگونگی وجود پانتومیم در گذشته و سیر آن تا به امروز است. مقالة دوم نوشتة عبدالرضا کشاورز با موضوع میم است و درباره ویژگی‌های میم و راه‌های به‌دست آوردن میم است؛ زیرا، میم از ابتدای شکل‌گیری بهترین شکل ارتباطی و تأثیرگذارترین شکل نمایشی در ادوار گذشته و با گذشت زمان ناب‌ترین شکل برای ارتباط و نمایش به نظر می‌رسد.

سومین مقالة این کتاب نوشتة علی‌رضا خمسه در باب پانتومیم و معرفی این شکل از تئاتر است. پانتومیم از کهن‌ترین اشکال نمایش است؛ زیرا، از زبان بدن، که قدیمی‌ترین و مهم‌ترین ابزار ارتباطی محسوب می‌شود، سود جسته است. مقالة چهارم کتاب مذکور تأملی بر هنر پانتومیم نوشتة رضا سرور ویژگی‌های استفاده از بدن نه‌تنها اراده آزاد بازیگر در تجسم‌بخشی به اشیا صحنه، در تأکید گذاردن بر این گزارة مفهومی است که بی‌حضور بازیگر، اشیا وجود نخواهند داشت و جهان تنها از طریق بدن بازیگر است که انعکاس، تجسم و مفهوم می‌یابد.

مقالة پنجم با عنوان سهم تجربه نوشتة مهدی فرج‌پور در باب واژة Experiment به معنای تجربه است که جدای از تجربه شاید دورترین برگردان و جایگزین را می‌توان آزمایش، امتحان و تدبیر ترجمه کرد و تجربة ناشناخته‌ها و آزمایش در بازیگری بسیار طاقت‌فرساتر از دیگر هنرها است؛ به‌ویژه، در برابر کارگردانی که مرز بین کارگردانی و بازیگری را مورد تجاوز قرار می‌دهد. مقالة ششم هنر منحصر به‌ فرد پانتومیم از مقالة The Evolution of mime ترجمه ‌آزاده لهراسبی است.

در این مقاله درباره پانتومیم و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن در طول تاریخ شکل‌گیری و تکامل آن سخن گفته شده است و پانتومیم به‌عنوان هنری معرفی شد که امکان بیان موقعیت‌های تراژیک و دراماتیک زندگی را فراهم می‌کند. هفتمین مقاله با موضوع بدن بازیگر و تغذیه نوشتة سیاوش طالبیان و دکتر علی‌رضا روزمره است و درباره بازیگر پانتومیم و وظیفه بازیگر برای نگهداری همیشگی بدنش در شرایط مطلوب، ساختمان عضلات، حرکت، مشخصات عضله، تمرین بدنی، منابع انرژی در عضلات، میزان مصرف انرژی در فعالیت‌های فیزیکی و تغذیة بازیگران است. پایان‌بخش این کتاب مقالة شخصیت‌های پانتومیم: هارلیکوئن از کتاب تاریخچة پانتومیم اثر آر.جی. براد بنت ترجمه کامران معتمدی و نوشتة سولماز ستارزاده است که درباره شخصیت‌های پانتومیم خصوصاً هارلیکوئن، معروف‌ترین شخصیت‌ پیش‌خدمت کمدی دل آرته‌ در ایتالیا، است.

این کتاب به کوشش فرهاد بازیان توسط انتشارات سورة مهر، وابسته به حوزة هنری، در ۲۲۰۰ نسخه به چاپ رسیده است.

کتاب متادرام نوشتة فرید میرشکار شامل پنج فصل است. فصل اول به تعریف متادرام که نمایشی است که دنیاهای ساخته و بر ساخته نمایش در آن هستند و به نوعی نگاهی به دنیای نمایش‌های طراحی‌شده درون نمایش دارد و خصایص متادرام، بررسی مختصر تاریخچه متادرام در جهان، تئاتر غرب، تئاتر یونان، تئاتر روم، رنسانس و بعد از آن، نمایش در شرق (چین و ژاپن) نمایش در مصر، نمایش در هند و نمایش در ایران می‌پردازد. فصل دوم: متادرام از منظر نشانه‌شناسی. در این فصل سعی شده از نظر نشانه‌شناسی به دنیای نمایش و متادرام پرداخته شود. در این فصل ابتدا توضیحی مختصر از نشانه‌شناسی ارائه می‌شود و سپس به نقش ارتباطی متادرام پرداخته می‌شود. فصل سوم کتاب مذکور به فضایی که متادرام از منظر دراماتیک ایجاد می‌کند، می‌پردازد و نقش‌ بازی کردن برای فریبکاری، درمانی، حیله‌گری و تکذیب شخصیت‌های نمایشگر و بیگانه‌سازی شخصیت‌ها را، که وارد مرحله نمایش می‌شوند بررسی می‌کند. فصل چهارم این کتاب به بررسی نمایشنامه شش شخصیت در جست‌وجوی نویسنده و بررسی نمایشنامه راه فرمان پس‌فرمان از میان تاریکی می‌پردازد. کتاب متادرام با نتیجه‌گیری و ذکر منابع و نمایه‌ها در فصل پنجم به پایان می‌رسد.

این کتاب توسط انتشارات نمایش در دو هزار جلد به انتشار رسیده است.

کتاب نت گمشده مجموعه مقالات چهارمین همایش پژوهشی تئاتر مقاومت به کوشش و ویرایش محسن بابایی ربیعی، تحت نظر حسین مسافر آستانه در دو بخش، بخش اول مقالات اساتید و پژوهشگران شامل هجده مقاله، مقالة اول جذابیت در تئاتر دفاع مقدس نوشتة ایرج افشاری اصل،با نگاهی تحلیلی به مجموعه نمایش‌های تولید‌شده به بررسی یکی از عمده‌ معضلات و مشکلات تئاتر دفاع مقدس، که بها ندادن و کم‌رنگ بودن عنصر جذابیت در تئاتر دفاع مقدس است، می‌پردازد. دومین مقاله تئاتردرمانی و تأثیر آن بر ویژگی‌های روانی جانبازان اعصاب و روان نوشتة مشترک مجید امرائی و نسیم کنشلو است که تأثیر نقش‌گذاری روانی بر وضعیت آسیب‌شناختی جانبازان اسکیزوفرنیک مزمن بستری در بیمارستان روان‌پزشکی سعادت‌آباد را بررسی می‌کند. سومین مقاله این کتاب، ارزشمندی و تأثیر خاطره‌نویسی دفاع مقدس بر روند نمایشنامه‌نویسی نوشتة رحمت امینی است که تأکید و یادآوری بر ارزشمندی و تأثیر خاطره‌نویسی دفاع مقدس بر روند نمایشنامه‌نویسی دارد.

مقالة اسطوره، ایدئولوژی، نمایشنامه نوشته فارس باقری چهارمین مقاله کتاب نت گمشده است. در این مقاله به تعریف اسطوره، ایدئولوژی می‌پردازد و عنوان می‌کند چگونه به پدیده‌ها نگاه می‌کنیم؟ پنجمین مقاله نوشتة امیرکاوس بالازاده، با موضوع مقایسة دو نبرد حماسی استالینگراد و آزادی خرمشهر به بررسی مشترکات دو جنگ حماسی مذکور و نگاهی به نمایش‌های مربوط به سقوط و آزادسازی خرمشهر می‌پردازد و در پایان پیشنهادهایی برای بهبود کیفیت این آثار ارائه‌ داده شده است. مقالة روایت در نمایشنامه ‌۳۱/۰۶/۱۳۷۷ اثر علیرضا نادری نوشته شده توسط دکتر منیژه پورنعمت رودسری ششمین مقاله‌ای است که به بررسی نحوة روایت در این نمایشنامه می‌پردازد. هفتمین مقاله در کتاب نت گمشده با عنوان علل تاریخی ناهمزمانی تحولات اجتماعی ـ هنری و ناکارآمدی تئاتر در همسویی با تحولات انقلابی در ایران معاصر نوشته صمد چینی‌فروشان تلاشی در حدّ یک پیشنهاد برای گشودن باب پژوهش‌های عمیق‌تر آینده در زمینه آسیب‌شناسی تئاتر در ایران و مشخصاً تئاتر مقاومت است. مقالة تئاتر دفاع مقدس و ضرورت بازنگری در اهداف، سیاست‌ها و راهکارها نوشتة دکتر مسعود دلخواه،‌ هشتمین مقالة کتاب مذکور است که در جهت ریشه‌یابی برخی از معضلات و مشکلات بازدارنده در جریان تئاتر دفاع مقدس به‌عنوان یک هنر موضوع‌گرا، بررسی علل فراگیر نشدن این جریان در میان مردم و هنرمندان و در نتیجه ضرورت بازنگری در تبیین اهداف و راهکا‌رهای آن به منظور رسیدن به رهیافت‌های جدید نوشته شده است. نهمین مقاله نوشتة دکتر حسن دولت‌آبادی، با موضوع جنگ در چند نمایشنامه یونان باستان، شکسپیر وبرشت با بررسی این چند نمایشنامه به این نتیجه خواهیم رسید که جنگ در آثار این نویسندگان سرزنش شده است و تأیید نمی‌شود.

مقالة روش‌های سامانه‌مند تئاتر مقاومت (از متن تا اجرا) نوشتة محمودرضا رحیمی، دهمین مقالة این کتاب است که این روش‌ها در چهار بخش اجزا، انواع، ارکان، مداخلات، شرح مورد بررسی قرارمی‌گیرد. یازدهمین مقالة این بخش با موضوع نسبت نمایشنامه‌های جنگ با فرهنگ ایثار، شهادت و مقاومت نوشتة بهزاد صدیقی، نمایشنامه‌نویسی در حیطة جنگ یا مقاومت را همچون سایر انواع نمایشنامه‌نویسی از منظرهای مختلفی بررسی می‌کند. مقالة نسبت الگوهای داستانی در تئاتر جنگ و تئاتر دفاع مقدس نوشتة سید حسین فدایی حسین، دوازدهمین مقاله از کتاب نت گمشده است که با مطالعه جنگ‌هایی در طول تاریخ به بررسی جنبه‌ها و جلوه‌های نمایشی با نگاهی به مقولة جنگ و تئاتر می‌پردازد. مقالة سیزدهم نوشتة رضا کوچک‌زاده با موضوع مقدمه‌ای بر تأثیر جنگ بر نمایشنامه‌های غیر جنگی می‌پردازد.

متن‌هایی که به‌عنوان نمایشنامه‌های جنگی شناخته می‌شوند، بیشتر برای نشان‌ دادن «بودن‌»ها به‌کار می‌آیند، درحالی‌که نمایشنامه‌هایی که نگاهی موقعیتی به جنگ دارند، بیش از هر چیز به انعکاس «شدن‌ها» می‌پردازد و به اکنون تماشاگران خود پیوسته‌اند. مقالة بررسی درام‌های مجازی و استعاری تئاتر مقاومت نوشتة وحید گلستان در این بخش چهاردهمین مقاله است که در پی یافتن پاسخ به آسیب‌شناسی در حوزة آثار درخور توجه تئاتر مقاومت است. مقالة ‌پانزدهم نوشتة شکوفه ماسوری با موضوع سیر تحولی شخصیت‌های سه نمایشنامه نوشتة علی‌رضا نادری، پژوهشی است که به سیر تحولی شخصیت‌های نمایشنامه‌های علی‌رضا نادری اختصاص دارد؛ نمایشنامه‌نویسی که تمامی نمایشنامه‌هایش دربارة موضوع جنگ ایران و عراق و مقاومت مردم ایران است. شانزدهمین مقاله نوشتة دکتر سید مصطفی مختاباد، با موضوع حماسه، حماسه‌سرایی ایرانی و درام مقاومت و حماسی به مطالعه سیر تحولات تبارشناسی و مهم‌تر از همه دگردیسی تاریخی حماسه می‌پردازد.

مقاله ‌ارزیابی تولید نمایش‌های دفاع مقدس (متن تا اجرا) نوشتة سیروس همتی هفدهمین مقالة‌ این کتاب است که مقاله‌ای مفید و کاربردی است که به هنرجویان در روند تولید و اجرای نمایش یاری می‌رساند. هجدهمین و آخرین مقالة این بخش از کتاب نت گمشده به مقالة بررسی نشانه‌شناختی مکان در نمایشنامه‌های دفاع مقدس نوشتة جهانشیر یاراحمدی اختصاص دارد که در این مقاله تلاش می‌کند ضمن ارائة تعریفی مختصر و مفید از نشانه‌شناسی، تقسیم‌بندی مکان در نمایشنامه از منظر نشانه‌‌شناسی را ارائه کرده است و هر یک را به شکل جداگانه توضیح و تفسیر نموده و به شکل کاربردی در برخی از نمایشنامه‌های دفاع مقدس مورد مطالعه قرار می‌دهد.

بخش دوم کتاب نت گمشده شامل مقالات بخش دانشجویی است. اولین مقاله نوشتة اصغر حساس صوفیانی، درباره بررسی تأثیر جنگ بر خانواده در نمایشنامه‌های دفاع مقدس است که بعد از ارائه تعاریفی از جنگ، از منظر جامعه‌شناختی و نمایشی به اهمیت روابط خانوادگی در خلق نمایشنامه پرداخته می‌شود.

دومین مقاله در کتاب‌شناسی مذکور نوشتة علی فرهادپور با موضوع بازشناسی صحنه‌های جنگ هنری پنجم است. در این پژوهش به روش پوزیتیویتی و علمی، شخصیت‌های نمایش مهم و خاص در نمایشنامه‌های مذکور از دید اسطوره‌شناسی، ریختارشناسی و نقششان در ریختار داستان نمایشنامه بررسی شده‌اند. سومین مقالة‌ این کتاب بررسی «جنگ‌نامة غلامان» و «زمستان ٦٦» نوشتة علی قلی‌پور است که رویکردی جامعه‌شناسانه به این دو نمایشنامه دارد و بعد از شرحی دربارة‌ جامعه‌شناسی ادبیات، برای ورود به بحث و پرهیز از تحلیل صرف محتوا، فرم این آثار را مدّ نظر قرار خواهد داد. آخرین مقالة این کتاب بررسی نمایشنامه جنگی «بیرون پشت در» از ولفگانگ بورشرت نوشتة وحید نظر است که به معرفی این نمایش و فضا و حالت آن می‌پردازد و پیکره‌ای از محکومیت و احساس گناه در پس ساختار این نمایشنامه را بررسی می‌کند.

کتاب تئاتر ایران در گذر زمان ۴. اکسیر نقش، زندگی هنری، محمدعلی کشاورز، نوشتة اعظم کیان‌افروز و یاسین محمدی، در پنج بخش. بخش اول نگاهی روایت‌گونه به زندگی شخصی و تئاتری محمدعلی کشاورز دارد. و بخش دوم از میان صدها نقد منتشرشده در مطبوعات پیش از انقلاب پنج نقد برگزیده که کار محمدعلی کشاورز را هم در مقام بازیگر و هم در مقام کارگردان تئاتر مورد بررسی قرار داده است. بخش سوم کتاب به تفصیل به آثار سینمایی‌ای پرداخته که محمدعلی کشاورز در آن‌ها بازی کرده است.

در بخش چهارم چهار گفت‌وگو با محمدعلی کشاورز اولین گفت‌وگو درباره بازی متفاوت، چهره‌ای متفاوت که توسط بهزاد صدیقی در قالب کتابی با عنوان بازیگران: گفت‌وگو با شش بازیگر از سه نسل سه گفت‌وگوی بعد از میان ده‌ها گفت‌وگوی محمدعلی کشاورز با نشریات بعد از انقلاب که توسط زاون قوکاسیان، ‌آذر مهاجر و لادن اسلامی انجام شده است. بخش پنجم کتاب پایان‌نامة تحصیلی محمدعلی کشاورز در مقطع کارشناسی تئاتر با عنوان تأثیرات متقابل جامعه و هنرمند بر یکدیگر است و پایان‌بخش کتاب ضمائم تصویری که شامل بیش از یک‌صد تصویر و سند کارهای محمدعلی کشاورز است.

این کتاب توسط انتشارات افراز در ۱۶۵۰ نسخه به چاپ رسیده است.

مرجان سمندری