کزاز نوزادی

کزاز یک فلج حاد اسپاستیک است که از طریق سم باکتری کلستریدیوم تتانی ایجاد می‌شود. سم تولید شده به سیستم عصبی حمله می‌کند و پس از حدود دو تا چهارده روز علائم عصبی پدیدار می‌شود. این باکتری به‌طور شایع در خاک و دستگاه گوارشی حیوانات مشاهده می‌شود.

کزاز یک فلج حاد اسپاستیک است که از طریق سم باکتری کلستریدیوم تتانی ایجاد می‌شود. سم تولید شده به سیستم عصبی حمله می‌کند و پس از حدود دو تا چهارده روز علائم عصبی پدیدار می‌شود. این باکتری به‌طور شایع در خاک و دستگاه گوارشی حیوانات مشاهده می‌شود.

کزاز به سه نوع نوزادی، موضعی و جنرالیزه یا عمومی دسته بندی می شود. کزاز نوزادی شایع ترین نوع است و به علت انجام نشدن واکسیناسیون مادر رخ می دهد.

انواع دیگر بر اثر زخم های عفونی، گاز گرفتگی، گزش حشرات و تزریق عضلانی دارو در شرایط غیراستریل رخ می دهد.

نشانه های بالینی

در کزاز نوع جنرالیزه یا عمومی نشانه های زیر ظاهر می شود: انقباض عضلات صورت و قفل شدن فک، خمیدگی بدن به پشت، سردرد، بی قراری، تحریک پذیری، اختلال بلع، انسداد راه هوایی، خفگی، سوزش ادرار، تب بالا، تپش قلب، ضربان نامنظم قلب و تعریق.

کزاز نوزادی بین روز سوم تا دوازدهم تولد ظاهر می شود. اغلب اختلال بلع و بی قراری به علت گرسنگی رخ می دهد. فلج بدن و کاهش حرکت و اسپاسم بدن، بویژه هنگام تحریک از نشانه های دیگر است. ممکن است بتوان آلودگی روی بند ناف را که محل نفوذ کزاز است، مشاهده کرد.

کزاز موضعی با نشانه هایی مانند انقباض دردناک عضلات مجاور زخم همراه است و ممکن است به سمت کزاز جنرالیزه پیشرفت کند.

تشخیص

این بیماری بر اساس شواهد بالینی در معاینه قابل تشخیص است. شرح حالی از زخم بدن یا گازگرفتگی در دو هفته اخیر در فردی که در برابر کزاز ایمن نیست یا تولد نوزاد از مادر غیر ایمن کمک بیشتری به تشخیص می کند. آزمایش خون معمولا طبیعی است و عفونت را اثبات نمی کند.

کزاز را باید از بیماری های دیگر مانند صرع، واکنش دارویی، عفونت مغزی و کمبود کلسیم افتراق داد.

درمان

ابتدا باید وضع تنفسی بیمار را بهبود بخشید، تشنج بیمار را کنترل کرد و سپس ایمنوگلوبولین اختصاصی کزاز را تزریق کرد.

محل زخم را باید ضدعفونی کرد. بهترین آنتی بیوتیک برای کزاز پنیسیلین وریدی است که برای دوره ای ۱۰ تا ۱۴ روزه استفاده می شود. داروهای مسکن و شل کننده عضلانی نیز در کاهش علائم موثر است. بهتر است بیمار در اتاقی تاریک و بی صدا بستری باشد زیرا تحریکات نوری و شنوایی موجب تشدید انقباض ها می شود.

پیشگیری

هنگام ترخیص باید بیمار را با واکسن کزاز ایمن کرد. برای ایمنی عمومی در سنین دو ماهگی، چهار ماهگی و شش ماهگی شیرخواران باید واکسینه شوند و در سنین چهار تا شش سال دوز یادآوری را باید تزریق کرد. سپس هر ده سال یکبار باید واکسن را تکرار کرد.

دکتر حمیدرضا صادقی

متخصص اطفال