چهارشنبه, ۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 22 January, 2025
عرفانهای کاذب و کاهش نقش دین در زندگی
سیر فروکاهشی دین از جمله خطرات این عرفانها و ادیان جدید میباشد که نسخههای سطحی ادیان سنّتی میباشند. شاید مهمترین خطر ناشی از این عرفانها، ناظر به دین و کارکرد آن باشد. در این عرفانها، دین یا به کلی از زندگی انسان رخت میبندد و یا با تغییر در کارکردهای آن، دین در خدمت اهداف بشر و فلسفه اومانیستی قرار میگیرد. جامعه شناسان دین، خصوصیت کاهش دین و نقش آن در زندگی را، یکی از خطرات و ویژگیهای این عرفانها عنوان کردهاند. در حالی که در ادیان سنتی چون اسلام، مسیحیت، یهود و سایر ادیان، مباحثی چون شریعت، خدا محوری، سیر و سلوک به سوی خدا و ... مشهود بود، اما در عصر حاضر جنبشهای نوپدید، با طی کردن مراحلی، ثقل و نقطه مرکزی در آموزههای خود را از خدامحوری و آخرتگرایی به سمت انسان محوری و دنیاگرایی تغییر دادهاند. نکتهای که توجه به آن لازم و بایسته است، این است که ممکن است که با پیدایش این عرفانها، تعداد پیروان و دینداران افزایش یافته باشد، اما آموزهها و تعالیم آنها مسلما از هدف و فلسفه اصلی دین به دور میباشند و باعث دور شدن آنها از گوهر دین میشود. این سیر کاهش در دین و کارکرد آن را میتوان در چهار مرحله ترسیم کرد:
۱. به مثابه وحی لایتغیر الاهی به دین چونان عناصر معنوی و تجربی؛ متفرق و انتخابی اما معطوف به غایت الهی؛
۲. از این دین معنوی فروکاسته به دین معنوی معطوف به غایات اومانیستی؛
۳. از دین اومانیستی به دین مصرفی عرضهشده در بازار دینی؛
۴. از بازار دینی به دین چونان ابزاری معطوف به اهداف اقتصادی دونپایه.
همان طور که مشاهده میشود نهایتا دین به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف اقتصادی و دنیوی فرد، نزول پیدا می کند که در فلسفه اومانیستی یک اصل به شمار میآید.در این جنبشها دیگر خودمحوری و انسانمحوری اصل میباشد و خداوند جایگاهی در بین آموزههای آنها ندارد. چرا که غایت این جنبشهای، تحوّل فردی است و تمام تلاش عرفانهای عصر جدید معطوف به این است که سفر معنوی را در وجود انسان بیافریند. تاکید بیش از حد این عرفانها بر واژه و مفهوم خود (Self ) حاکی از کمرنگ شدن نقش و قدرت خداوند در آموزههای آنان میباشد. با مراجعه به آموزهها و تعالیم آنها به راحتی میبینیم که توصیه میکنند که خدا را در درون خود انسان باید جستجو کرد، لذا در این عرفانها شعار «خدا را در درون خود بجویید؛ نه بیرون»، از محوریترین شعارهای این گونه عرفانها میباشد. بنابراین خدا با آن تصویری که ادیان ابراهیمی به عنوان خدای خالق و قادر و متعال که در بیرون از وجود آدمیان است و وجود مستقلّی دارد، در این جنبش جایگاهی ندارد. نمونه این تعالیم را میتوان در آموزههای اشو یافت. وی نیروی درونی را به عنوان راهبر به انسان معرفی می کند که باید به آن احترام گذاشت و از طرف دیگر «گمراهی» را بر آن نیرو به رسمیت می شناسد. وی میگوید: ندای درونتان را ارج بنهید و از آن اطاعت کنید. به خاطر داشته باشید من تضمین نمی کنم که آن ندا همیشه شما را به راه راست هدایت کند. بیشتر اوقات شما را به گمراهی می برد . این حق شماست که آزادانه به گمراهی بروید.وی عرفان ادعایی خود را در مقابل خدا قرار میدهد : حتی در مقابل خداوند بایستید ... درستی و نادرستی امور را به کنار بگذارید.
در این عرفانها به جای تکیه بر کتاب و دین به عنوان منابع هدایت بشر، توصیه میکنند انسان برای هدایت شدن به ندای درون خودش گوش کند، در حالی که قلب انسانی، محل و مرکز وسوسه شیطانی است. در واقع آنها یک نوع تجربهگرایی را به جای تعبدگرایی تبلیغ میکنند و پیروان را به این امر دعوت میکنند که خود راههای مختلف معنویت را تجربه کنند تا دریابند که کدام شیوه برای آنان مناسبتر است. بنابراین همانگونه که مشاهده میشود در این عرفانها، دینی دیگر که همان پیروی از ندای درونی و رفتار استاد میباشد، جایگزین دین سنتی فرد میشود.
®در خصوص خطرات این عرفانها نسبت به دین و نحوه کاهش نقش دین در زندگی جامعه ایران، نیز میتوان به خطراتی چون ترویج بی بندوباری، از بین بردن قبح گناه، از میان بردن احساس مسئولیت، هدایت کردن افراد به زندگی پرحیله، بی وفایی، فاصله گرفتن از دین اسلام با توجیه تفسیر آزاد متون دینی و ارائه تفسیری مسامحهگرانه از دین اسلام، اشاعه اعمال و شعایر خالی از معنا و مفهوم ، تهی نمودن افراد از بینش های معنوی ناب، ایجاد تفرقه، شبهه افکنی در مبانی اعتقادی، دور شدن از عمق و ژرفای دین اشاره کرد. متاسفانه در مواردی در این عرفانها تساهل و تسامح دینی شدیدی حاکم است که همین امر نیز باعث گرویدن جوانان به سمت این عرفانها شده است. در این عرفانها بر این امر تاکید میشود که رابطه با خداوند یک رابطه صرفا قلبی است و نیازی به پیروی از آداب و شریعت خاصی نمیباشد و حتی در مواردی با حذف یکسری از محدودیتهای ادیان همچون رابطه جنسی همراه است.
عباس فراهانی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست