ریزش مو پس از زایمان

اگر بچه دارید, حتما ریزش موی بعد از زایمان را تجربه کرده اید بیشتر خانم ها در طول بارداری از اینکه ریزش مویشان قطع می شود خوشحال می شوند اما این شادی دوام چندانی ندارد و بعد از فارغ شدن, تعداد موهایی که حین شامپو کردن می ریزد, بسیار بیش از قبل می شود

اگر بچه دارید، حتما ریزش موی بعد از زایمان را تجربه کرده‌اید. بیشتر خانم‌ها در طول بارداری از اینکه ریزش مویشان قطع می‌شود خوشحال می‌شوند اما این شادی دوام چندانی ندارد و بعد از فارغ شدن، تعداد موهایی که حین شامپو کردن می‌ریزد، بسیار بیش از قبل می‌شود. این ریزش کاملا طبیعی است و بعد از مدتی برطرف می‌شود اما گاهی دلیل آن رژیم‌های غلط لاغری برای کاهش سریع اضافه وزن بعد از بارداری است...

اگر شما هم مشکل ریزش مو دارید، بهتر است توصیه‌های کارشناسان را بخوانید.

خانم آذر که بعد از زایمان دچار ریزش مو شده ، می‌گوید:

دکتر می‌گوید ریزش موی تلوژن دارم

خانمی‌ ۳۸ ساله هستم که ۲ بارداری پشت سرهم داشتم. البته زمانی که باردار بودم، همزمان به فرزند اولم شیر می‌دادم. هم‌اکنون یکی از فرزندانم ۳ ساله و دیگری ۲ ساله است.

وزن اضافه‌ام را بعد از بارداری زیر نظر متخصص تغذیه کم کردم اما با وجودی که می‌گویند از نظر تغذیه‌ای هیچ کمبودی در رژیمم وجود ندارد، همچنان از ریزش شدید مو بعد از زایمان رنج می‌برم. به متخصص پوست مراجعه کردم و مکمل روی، آهن و ویتامین تجویز کردند. لطفا مشکل ریزش موی بعد از زایمان و اینکه تا چه مدت طول خواهد کشید با کارشناسان «سلامت» مطرح کنید. آیا به‌خاطر بارداری‌های پشت سرهم دچار این مشکل شده‌ام؟ در ضمن حدود ۲ ماه پیش با استرس شدیدی روبرو شدم که ریزش مویم را تشدید کرد. دکترم می‌گوید نام بیماری‌ام «ریزش موی تلوژن» است. لطفا مرا بیشتر با این بیماری آشنا کنید.

● نگاه متخصص طب سنتی

درمان گیاهی ریزش مو

دکتر مهرداد کریمی

متخصص طب سنتی

در طب مدرن تعداد داروهای موضعی که به رشد مو کمک کنند یا جلوی ریزش آن را بگیرند، بسیار کم است اما در طب سنتی درمان‌های نسبتا مناسبی هم برای پیشگیری از ریزش و هم افزایش روند رویش مو وجود دارد. البته این درمان‌ها زمان‌بر هستند و این اتفاق فقط در طب سنتی ایرانی نمی‌افتد و در تمام ‌مکاتب علمی ‌پوست، ریزش مو با دشواری درمان می‌شود و باید این مساله را درنظرگرفت. در طب سنتی درمان‌ ریزش مو به ۲ گروه تقسیم می‌شود؛ درمان‌های موضعی و خوراکی. آنچه امروز بیشتر به کار می‌رود، درمان‌های موضعی است. از نظر طب سنتی، روند تولید مو به مسایل درونی بستگی دارد و لازم است فرد مزاج معتدل و سالمی‌ داشته باشد تا رویش مویش سالم و درست انجام شود. در کسانی که به دلایل مختلف دچار اختلال مزاج هستند، ریزش مو دیده می‌شود. برای این گروه درمان‌های موضعی کافی نیست و لازم است با درمان‌های خوراکی، ابتدا مزاج اصلاح شود.

برای پیشگیری از ریزش مو اصطلاحا از مواد قابض استفاده می‌شود و حنا، مورد و سدر در اصطلاح عام ریشه را سفت می‌کنند. نکته جالب اینکه هر ۳ گیاه آثار ضدقارچ، ضدباکتری و ضدالتهابی هم دارند. افرادی که دچار ریزش مو می‌شوند، معمولا پوست ملتهبی دارند و بثورات پوستی و چربی در سطح پوست سر آنها مشهود است. این ۳ گیاه چربی و التهاب را کاهش می‌دهند و از ریزش مو پیشگیری می‌کنند.

برخی گیاهان به افزایش خونرسانی موضعی کمک می‌کنند که از معروف‌ترین آنها گیاه رزماری است و فراورده‌های آن به‌راحتی در دسترس است. تمام گیاهانی که جریان خون موضعی را تقویت می‌کنند، نه‌تنها در پیشگیری از ریزش مو، بلکه در رشد مجدد آن نیز موثرند. رزماری آثار ضدالتهابی هم دارد و می‌تواند بیماری‌های التهابی پوست سر را بهبود دهد. برخی از ترکیب‌های بابونه و آویشن نیز خواص مشابه رزماری دارند و از فراورده‌های آنها برای بهبود اگزما و درماتیت استفاده می‌شود. آویشن نیز در عین حال که جریان خون موضعی را تقویت می‌کند، آثار ضدباکتری و ضدقارچ دارد و می‌تواند هم در پیشگیری از ریزش مو و هم تقویت رویش آن موثر باشد.

از جمله داروها و تونیک‌ها یا تقویت‌کننده‌های گیاهی دیگر می‌توان به گیاه نخل مرداب اشاره کرد. این گیاه درگذشته به شکل خوراکی برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات استفاده می‌شد اما هم‌اکنون مصرف موضعی آن به دلیل تاثیری که بر هورمون‌های جنسی مردانه دارد و می‌تواند الگوی ریزش موی مردانه را کاهش می‌دهد، برای درمان ریزش مو به کار می‌رود.

برخی درمان‌ها نیز در قدیم انجام می‌شدند اما امروزه به دلیل ایجاد تحریکات پوستی، توصیه نمی‌شوند. مثلا قرار دادن سیر و پیاز رنده یا ورقه شده روی پوست گرچه خونرسانی را تقویت می‌کند و خواص ضدالتهابی دارد، اما باعث بروز تاول‌های شدید پوستی و حساسیت‌های شدید می‌شود و استفاده از آنها درست نیست.

● نگاه متخصص پوست

موهایتان را کوتاه کنید تا کمتر بریزد

دکتر منصور نصیری‌کاشانی

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

یکی از علل اصلی ریزش مو، ژنتیک است و بعد از آن تغذیه، نحوه بستن مو و... کوتاه نگه داشتن مو‌ها می‌تواند در سلامت مو نقش داشته باشد اما این باور که با کوتاه کردن مو ریشه آن قوی‌تر می‌شود، اشتباه است. وقتی مو‌ها کوتاه می‌شود، نقش عوامل فیزیکی مثل کشیده شدن کمرنگ‌تر و ریزش مو کمتر خواهد شد.

برخی افراد فکر می‌کنند وقتی مو کوتاه‌تر است، مواد مغذی بیشتر و راحت‌تر به نوک آن می‌رسد و به همین دلیل ریزش مو کمتر است! این تصور هم اصلا درست نیست چون مو بافتی مرده است و غیر از ریشه، بافت آن تغذیه نمی‌شود.

خانم‌هایی که موهای بلندی دارند، باید آن را به‌گونه‌ای جمع کنند که از ریشه امکان حرکت داشته باشد. بهتر است ماهی یک بار نوک موها چیده شود تا ضخیم‌تر به نظر برسد. شانه کردن مو در حمام نیز عادت بسیار غلطی است که باعث کنده شدن لایه‌های پوشاننده مو می‌شود و آن را کدر و تار نشان می‌دهد.

● پرسشی از متخصص پوست

دکتر بهروز باریک‌بین

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

ریزش مو بعد از زایمان طبیعی است؟

سلامت: آیا بارداری یا شیردهی این خانم می‌تواند علت ریزش مویشان باشد؟

دلیل ریزش مو نه بارداری است و نه شیردهی، بلکه زایمان است. بعد از زایمان، به دلیل تغییرات شدید هورمونی، کم‌خونی و استرس زایمان، ریزش موی خاصی از نوع «تلوژن افلوویوم» یا ریزش موی تلوژن رخ می‌دهد که معمولا گذراست اما گاهی با ریزش موی با علت‌های دیگر از جمله ریزش موی آندروژنیک یا نوع مردانه همزمان می‌شود و به‌طور کامل بهبود پیدا نمی‌کند.

سلامت:ریزش موی طبیعی بعد از زایمان، از چه زمانی شروع می‌شود و تا کی ادامه خواهدداشت؟معمولا در دوران بارداری فاز فعال رشد مو طولانی‌تر و وضعیت موها بهتر می‌شود اما از حدود یک ماه بعد از زایمان، ریزش مو دوباره شروع می‌شود و ممکن است تا یک سال ادامه داشته باشد.

سلامت: بعد از زایمان تا چه مقدار ریزش مو طبیعی است؟پاسخ این سوال بسیار مشکل است. در افراد سالم ریزش روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ عدد موی تلوژن (در فاز استراحت) طبیعی تلقی می‌شود و افزایش ریزش مو بعد از زایمان هم طبیعی است تا مثلا ۲۰۰ عدد در روز هم شایع است.

سلامت: ریزش موی خانم آذر بیش از یک سال است که ادامه دارد. این موضوع غیرعادی است؟بله، اگر ریزش موی بعد از زایمان بیش از یک سال طول بکشد، باید بررسی‌های بیشتر شامل آزمایش‌های هورمونی و آزمایش تیرویید انجام شود.

سلامت: آیا ریزش موی بعد از زایمان به درمان نیاز دارد؟این نوع ریزش مو هم خود‌به‌خود بهبود می‌یابد و هم قابل درمان است. مصرف ماینوکسیدیل ۲ درصد به صورت موضعی و برخی تونیک‌های گیاهی در بهبود این وضعیت موثرند. توجه به درمان فقر آهن (در صورت وجود) و مصرف برخی مکمل‌های غذایی مو و ناخن نیز مفید است. گاهی مصرف مکمل‌ها حتی اگر لازم هم نباشند، می‌تواند از نظر روانی برای بیمار سودمند باشد. توجه به تغذیه صحیح بعد از زایمان نیز بسیار مهم است.

سلامت: آیا رنگ کردن مو بعد از زایمان هم این ریزش را شدیدتر می‌کند؟نه. رنگ کردن تأثیری بر ریزش مو ندارد

● نگاه متخصص تغذیه

کمبود ویتامین B۱ افزایش ریزش مو

دکترسیدعلی کشاورز

مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی ‌دانشگاه علوم پزشکی تهران

نامتعادل بودن تغذیه‌، یکی از علل ریزش مو است. از ریزمغذی‌هایی که کمبود آنها باعث ریزش مو می‌شود، روی یا زینک، آهن و ویتامین‌های گروه ب به‌خصوص ب۱ هستند. اگر افرادی که رژیم لاغری می‌گیرند مواد نشاسته‌ای را در برنامه غذایی خود محدود کنند، از آنجا که ویتامین ب۱ بیشتر از طریق نان به بدن می‌رسد، احتمال اینکه دچار ریزش مو شوند، زیاد خواهد بود. حتی کسانی که رژیم‌های خیلی محدود دارند، باید روزانه حداقل ۱۵۰-۷۵ گرم نان یعنی ۲ تا ۵ واحد کربوهیدرات مصرف کنند. وقتی میزان مصرف کربوهیدرات به کمتر از ۵ واحد رسید، مصرف مکمل‌های گروه ب لازم است. دریافت کم و ناقص پروتئین هم به دلیل ایجاد اختلال در میزان اسید‌های آمینه که برای رشد و ماندگاری مو لازم است و کاهش میزان آهن و روی در بدن، ریزش مو را افزایش می‌دهد. کسانی که معمولا گوشت، مرغ و ماهی کمی‌ می‌خورند، لازم است از مکمل‌ها استفاده کنند. مکمل‌های پوست، مو و ناخن که در داروخانه‌ها موجود است، حاوی ویتامین مینرال و اسید‌های آمینه هستند و مصرف آنها به کسانی که رژیم کاهش وزن دارند، توصیه می‌شود. متاسفانه برخی افراد به محض اینکه متوجه ریزش موی خود می‌شوند، علت آن را کمبود آهن و کم‌خونی تصور می‌کنند و بدون مراجعه به پزشک و خودسرانه، قرص‌‌های آهن و زینک مصرف می‌کنند که بسیار مضر است. مصرف بسیار و نامناسب آهن باعث ایجاد رسوب در کبد و بروز بیماری، لکه‌های پوستی و گاهی ایجاد مسمومیت می‌شود.

● پرسشی از متخصص پوست

دکتر فریده مهتی‌پور

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

ریزش موی تلوژن یعنی چه؟

تلوژن افلوویوم (ریزش موی تلوژن) با ریزش ‌موهای سر در یک برهه زمانی نسبتا کوتاه مشخص می‌شود. شدت ریزش به نحوی است که بیمار متوجه آن خواهد شد و معمولا خیلی سریع باعث کم‌پشت شدن موها در تمام نواحی سر می‌شود. اگر شخصی زمینه ریزش موی ارثی نیز داشته باشد، این ریزش سریع‌تر، واضح‌تر و شدیدتر خواهد بود. معمولا این اتفاق به دنبال استرس‌های وارد شده به فرد می‌افتد. این استرس‌ می‌تواند جسمی‌ یا روانی باشد. از شایع‌ترین این عوامل می‌توان به بیماری‌های عفونی یا هر نوع بیماری مزمن و طول کشیده، تصادف‌ و جراحی‌های بزرگ یا هر نوع مشکل روانی و استرس شدید اشاره کرد. انواع رژیم‌های غذایی نیز نوعی استرس برای بدن محسوب می‌شوند و چنانچه توام با کاهش مصرف پروتئین باشند، ریزش موی تلوژن را به دنبال خواهند داشت. علت این نامگذاری آن است که موها در اثر استرس شدید از فاز رشد سریع و ناگهانی (آناژن) وارد فاز استراحت (تلوژن) می‌شوند و در این فاز به علت نازک شدن مو و توقف فعالیت‌های هورمونی در پیاز مو، موها به راحتی می‌ریزند و تا وقتی که عامل استرس‌زا وجود دارد، این وضعیت نیز ادامه می‌یابد. گاهی ریزش مو چند ماه بعد از بروز استرس شروع می‌شود، بنابراین باید تمام حوادث، پیشامدها و آسیب‌های روانی و جسمی‌ حداقل طی ۶ ماه گذشته را در نظر گرفت. این نوع ریزش تا حدود زیادی برگشت‌پذیر است و به درمان‌های تخصصی و خاصی نیازی ندارد. به هر حال مادر شدن و رسیدگی به بچه?های پشت سرهم مسوولیتی پراسترس است. بررسی وضعیت سلامت عمومی، انجام آزمایش‌های روتین و در مواردی انجام‌ آزمایش‌های هورمونی با صلاحدید پزشک می‌تواند به کشف و رفع عامل ریزش موی تلوژن کمک کند. در برخی موارد تألمات روحی علاوه بر اختلال در ترشح هورمون‌های داخلی، باعث بروز تغییر رفتار و شیوه زندگی می‌شود و تغذیه و خواب بیمار را مستقیم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این نوع تغییرات نیز بعد از چند ماه آثار خود را در ریزش مو نشان خواهدداد. در صورت حل مشکلات روانی و جسمی‌ به‌تدریج موها به چرخه رویش طبیعی خود برمی‌گردند و کم‌پشتی ایجاد شده جبران خواهد شد. اگر عوارض و آسیب‌های ناشی از استرس‌ها ‌تا مدت‌ها باقی بماند، مشاوره‌های روان‌پزشکی، ورزش و تغییرات تغذیه‌ای زیر نظر پزشک می‌تواند به حل مشکل کمک کند.

● نگاه روان شناس

ضرورت

مدیریت استرس

دکتر بدری‌السادات بهرامی‌

مشاور خانواده

امروزه می‌توان رد پای استرس را در به وجود آمدن انواع و اقسام بیماری‌های جسمی ‌و روانی به وضوح مشاهده کرد. تحقیقات مختلفی که در این باره صورت گرفته نشان می‌دهد وقتی بدن به مدت طولانی تحت استرس قرار می‌گیرد، هورمون‌های مختلف بدن که برای کنترل اوضاع و مدیریت شرایط بحران ترشح می‌شوند باعث می‌شوند کل بدن انسان تحت‌تاثیر قرار بگیرد و وی را دچار بیماری‌های مختلف و مزمن کند اما چطور می‌توان جلوی استرس را گرفت؛ استرسی که امروزه به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده است و چه برای زن و چه مرد از مسایل گوناگون ناشی می‌شود. اولین نکته آگاه بودن از شرایط خود است. ما معمولا با هجوم انواع استرس‌ها یکی پس از دیگری مواجه‌ایم و پیش از آنکه مشکل قبلی را حل کرده باشیم یا حتی بدانیم داریم زیر فشار استرس‌ها زندگی می‌کنیم هیچ کمکی به خود نمی‌کنیم و به روزی می‌رسیم که مانند این خانم بروز علامت‌های ظاهری بیماری‌ها، شرایط پرتلاطم درونی را فریاد می‌زنند. بسیاری از خانم‌هایی که مادر می‌شوند، نمی‌دانند هفته و ماه‌های اول تولد کودک، با فشار و استرس بچه‌داری همراه است و باید تلاش کنند از تنش رها شوند. وقتی مادرها بدانند ورود یک نوزاد و مواجه شدن با ناشناخته‌های او مانند نگرانی از شیرخوردن مناسب کودک و رسیدگی به او به مدیریت نیاز دارد و برهم خوردن روال خواب و خوراک مادر به مشکلات دیگر روزمره افزوده می‌شود، خود را سرزنش نخواهند کرد که چرا مثل قبل از پس همه کارها برنمی‌آیند. به‌خصوص اینکه برای خانم آذر این فشار با بارداری غافلگیرکننده بعدی مضاعف هم شده است. پس لازم است خانم‌ها مدیریت استرس‌های زندگی را بیاموزند و اولویت‌بندی کارها را فراموش نکنند. گنجاندن شادی در زندگی و پذیرش مسایل مهم است، چون هر بار که می‌خندید ماهیچه‌های بدن به آرامش می‌رسد. سعی کنید هر کار و فعالیتی که معمولا موجب شادی‌تان می‌شود در برنامه روزمره‌تان قرار دهید. ورزش و کنترل تنفس زمان عصبانیت و تنش، کمک گرفتن از دیگران و استفاده از نظرهای مادرهای دیگران و از همه مهم‌تر مدیریت زمان از اصلی‌ترین عوامل استرس‌زا در زندگی امروز است. از انجام کارهای اضافی‌ای که در حد توانتان نیست، خودداری کنید. برای کارها با توجه به درجه اهمیت اولویت‌بندی و بعضی امور را به همسرتان واگذار کنید. همیشه سعی کنید پیش‌بینی‌های لازم را برای آینده در نظر بگیرید تا از تنشتان کاسته شود.

الهه جوانپور

«میزگردزیبایی» درباره ریزش موی خانم آذر با حضور دکتر بهروز باریک‌بین، دکتر منصور نصیری‌کاشانی و دکتر فریده مهتی‌پور متخصصان پوست دکتر مهرداد کریمی متخصص طب سنتی، دکتر سیدعلی کشاورز متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دکتر بدری السادات بهرامی روان شناس