زمین از انسان به تنگ آمده است

تخریب محیط زیست اگرچه کار امروز و دیروز انسان نبوده است, اما از آنجا که تخریب ها و آلودگی ها روی زمین ماندگار هستند و برهم انباشته می شوند با گذشت زمان کره خاکی ما بیشتر از آلودگی های ناشی از فعالیت های مختلف بشر آسیب می بیند ردپای زیست محیطی انسان یکی از معیارهایی است که نشان دهنده حجم تخریب زمین توسط انسان است

تخریب محیط‌زیست اگرچه کار امروز و دیروز انسان نبوده است، اما از آنجا که تخریب‌ها و آلودگی‌ها روی زمین ماندگار هستند و برهم انباشته می‌شوند؛ با گذشت زمان کره خاکی ما بیشتر از آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های مختلف بشر آسیب می‌بیند. ردپای زیست‌محیطی انسان یکی از معیارهایی است که نشان‌دهنده حجم تخریب زمین توسط انسان است.

صنعتی شدن به عنوان دلیل اصلی این تخریب‌ها، یکی از بزرگ‌ترین اتفاقاتی است که با وجود آن که از یک طرف آسایش بیشتری را برای انسان به ارمغان آورده اما از سوی دیگر با تولید دی‌اکسید کربن، اثرات جدی بر تغییر و تخریب محیط‌زیست وارد می‌کند. در جدیدترین آمار، سازمانی موسوم به شبکه‌ ردپای زیست‌محیطی جهانی که نهادی غیردولتی و مردم‌نهاد متشکل از کارشناسان و پژوهشگران فعال و متخصص در امور زیست‌محیطی و منابع طبیعی کره‌ زمین است، اعداد و ارقامی درباره این نوع تخریب‌ها به شیوه‌ای متفاوت منتشر کرده است. شیوه‌ای که به نظر می‌رسد به کمک آن بهتر و بیشتر از همیشه می‌توانیم تاثیر منفی فعالیت‌هایمان را بر محیط‌زیست درک کنیم. بر این اساس، مشخص شده که تا ابتدای شهریور امسال انسان آنقدر محیط‌زیست خود را آلوده کرده که اعتبار سالانه‌ زیست‌محیطی خود را کاملا خرج کرده است. در واقع، هر فعالیت مخربی که تا آخر سال میلادی ـ یعنی در حدود چهار ماه آینده انجام شود ـ تعادل محیط‌زیست را برهم می‌زند و اثرات غیرقابل بازگشتی از خود بر جا خواهد گذاشت. به عبارت دیگر، در این روزهای باقیمانده تا سال ۲۰۱۳ هر آنچه باعث آزاد شدن دی‌اکسید‌کربن و آسیب به محیط‌زیست می‌شود به دلیل اشباع طبیعت از انواع آلاینده‌ها از اعتبار سال آینده بشر کم می‌کند. اگر توجه کنیم که در سال ۲۰۱۱، این اعتبار سه ماه، سال ۲۰۰۵ دو ماه و در سال ۲۰۰۰، تقریبا یک ماه زودتر از پایان سال به پایان رسیده است، آن‌گاه متوجه خواهیم شد بشر سال به سال فرآیند تخریب محیط‌زیست را تسریع می‌بخشد.

برای آن که روند رو به گسترش آلودگی‌های ناشی از دی‌اکسید‌کربن را بهتر درک کنیم بهتر است بدانیم پژوهشگران شبکه‌ ردپای زیست‌محیطی جهانی، همه‌ساله با محاسبه‌ میزان منابع طبیعی موجود در کره ‌زمین و چگونگی استفاده‌ آن به‌طور میانگین، حد متوسط توانایی‌های زمین را برای حفظ تعادل زیست‌محیطی خود، با در نظر گرفتن مصارف انسانی و زیان‌های زیست‌محیطی، ازجمله تولید دی‌اکسید کربن یا گازهای گلخانه‌ای تعیین می‌کنند و می‌توانند به طور تقریبی، زمان به پایان رسیدن اعتبار سالانه‌ انسان در انتشار عوامل مخرب را اعلام کنند. به بیانی ساده‌تر، اگر امسال در دویست و سی‌وچهارمین روز سال، اعتبار سالانه‌ خود را به پایان رسانده‌ایم، یعنی در این مدت به اندازه‌ اعتبار ۳۶۵ روزه از منابع طبیعی کره‌ زمین بهره برده‌ایم و با تولید دی‌اکسید‌کربن، گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های شیمیایی، به تعادل زیست‌محیطی سیاره زمین لطمه زده‌ایم.

البته این قصه به امروز و دیروز خلاصه نمی‌شود و آن‌طور که اعلام شده از نیم قرن گذشته تاکنون بشریت روز به روز بیشتر نسبت به کره‌ زمین و منابع طبیعی آن بدهکار می‌شود. تازه این گزارش بدون در نظر گرفتن ریسک‌های طبیعی، مانند زلزله و سونامی، عوامل غیرطبیعی از جمله آلودگی‌های انسانی ناشی از جنگ، رادیواکتیویته و آلاینده‌های شیمیایی که به خودی خود باعث محدودتر شدن اراضی قابل کشت می‌شود، منتشر شده است.

مطمئنا اگر این عوامل هم مد نظر قرار گیرند عمق فاجعه تخریب میراث نسل‌های آینده توسط انسان امروزی بیشتر مشخص شده و اعتبار بشر خیلی زودتر از آنچه اکنون عنوان می‌شود به پایان می‌رسد.

به نظر کارشناسان، با ادامه روند کنونی کم‌کم زمین از انسان به تنگ می‌‌آید و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۳۰ خورشیدی یعنی در کمتر از ۴۰ سال آینده، ۳۰ درصد تنوع زیستی کره ‌زمین از بین برود اگر این روند را ادامه دهیم شاید انسان نیز به جمع اسامی انواع گونه‌های در معرض انقراض اضافه شود. با ادامه روند کنونی اگر هم نسل انسان منقرض نشود، آیندگان باید به فکر سکونت در جای دیگری باشند.

بهاره صفوی