نگاهی به فیلم "کیفر"

حسن فتحی در فضای متفاوت - در مقاسیه با دو فیلم سینمایی قبلی خود دست به تولید کاری زده است که در سینمای ما جای خالی آن به راستی حس می‌شد.
فیلم سینمایی "کیفر" سومین تجربه سینمایی …

حسن فتحی در فضای متفاوت - در مقاسیه با دو فیلم سینمایی قبلی خود دست به تولید کاری زده است که در سینمای ما جای خالی آن به راستی حس می‌شد.

فیلم سینمایی "کیفر" سومین تجربه سینمایی حسن فتحی که پیش از این‌ها، در تلویزیون، با ساخت مجموعه‌های چون: "شب دهم"، "میوه ممنوعه" و "مدار صفر درجه" درخشش چشم‌گیری داشته است، به خوبی نشان می‌دهد که این کارگردان، در فضای متفاوت - در مقاسیه با دو فیلم سینمایی قبلی خود (ازدواج به سبک ایرانی و پستچی سه بار در نمی‌زند) دست به تولید کاری زده است که در سینمای ما جای خالی آن به راستی حس می‌شود.

فیلم سینمایی "کیفر" را می‌توان فیلمی معلق به گونه‌ "سینمای نوآر" (فیلم سیاه Film- Noir) دانست. گونه‌ای که فیلمسازان بزرگی همچون فریتز لانگ، اورسن ولز، ژان پیرملویل و ... نیز در آن فضا، فیلم‌هایی به یادماندنی پدید آورده‌اند.

در تازه‌ترین فیلم سینمایی حسن فتحی (کیفر) که از متن، فیلمنامه تا اجرا و کارگردانی آن، به کهن الگوهای گونه فیلم نوآر وفاداری نشان داده می‌شود، سعی شده است تا به کمک فیلمنامه‌نویس اصلی علیرضا نادری شخصیت‌هایی طراحی شود که هریک به نوبه‌ خود، همان ویژگی‌های آشنای این گونه‌ سینمایی را در خود جمع کرده باشند.

به همین روی، همه‌ ضدقهرمان‌های چنین اثری، نشانه‌هایی از بدگمانی، بی‌اعتمادی، تنهایی و انزواطلبی را با خود همراه دارند. زنان چنین اثری در فضایی از روابط اغواگرایانه همراه با ویژگی‌های شخصیت‌های "خون آشام" و "هیولاوار" ظاهر می‌شوند که همه‌ وظیفه‌شان در قرار دادن مردان در موقعیت‌های دشوار و مرگ آور خلاصه می‌شود!

"برزو" (هومن برق‌نورد)، برادر محکوم به اعدام "سیامک" (مصطفی زمانی) به دلیل دزدیده شدن پول دیه‌ که خانواده‌اش برای خلاصی او از زندان آماده کرده‌اند، به چوبه دار سپرده می‌شود و "سیامک" برای پی‌گیری چرایی دزدیده شدن پول دیه در مسیر بانک، به نهانگاه‌ها و جاهایی سرک می‌کشد که شبیه تمامی فیلم‌های متعلق به "سینمای نوآر" موقعیت‌های پرخطر و مرگ آفرین به نظر می‌رسند.

در فیلم سینمایی "کیفر" با اشاره‌ ضمنی به مسائلی چون دوره‌ مهاجرت جوانان جویای کار ایرانی به ژاپن و پیامدهای اجتماعی- روانی چنین پدیده‌، نویسندگان فیلمنامه، قصد واکاوی مسائل جامعه‌شناختی را در سر داشته‌اند تا از این طریق تضادها و تناقض‌های رفتاری جامعه‌ ما را به نمایش بگذارند.

متناسب با فضای "کیفر"، فیلمبرداری، تدوین و حتی موسیقی متن این فیلم سینمایی نیز درخدمت چنین اثری است. "امیر جعفری" (جمال) و "مریلا زارعی" (سپیده) هر دو، گویی در نقش‌هایی متفاوت و تازه، حضوری گرم و گیرا دارند.

شاید اصلی‌ترین اشکال فیلم سینمایی "کیفر" را باید در فضاسازی‌های مربوط به مخفی‌گاه‌های مخوف، آن فضای زیرزمینی (باشگاه مشت‌زنی!!) و حضور "یاکوزاهای ژاپنی" در فیلم سینمایی "کیفر" دانست که تا حدود زیادی باورپذیری چنین فضایی را برای تماشاگر ایرانی دشوار می‌سازد.

عزیزالله حاجی مشهدی

منبع: فارس