شیوه های مبادلات نفت خام در بازار های بین المللی

در بازار فیزیكی , معاملات دو جانبه بوده و براساس مذاكرات قراردادی فیمابین طرفین, توافق می شود در حالیكه در بازار سلف FORWARD علیرغم دو جانبه بودن قرار دادها,معاملات براساس شرایط و مقررات استاندارد صورت می گیرد لیكن در بازارهای بورس, مبادلات بدون شناخت طرفین از یكدیگر و از طریق CLEARING انجام می گردد

در بازار فیزیكی ، معاملات دو جانبه بوده و براساس مذاكرات قراردادی فیمابین طرفین، توافق می شود در حالیكه در بازار سلف (FORWARD ) علیرغم دو جانبه بودن قرار دادها،معاملات براساس شرایط و مقررات استاندارد صورت می گیرد لیكن در بازارهای بورس، مبادلات بدون شناخت طرفین از یكدیگر و از طریق CLEARING انجام می گردد. برای تجارت نفت خام فیزیكال در بازارهای بین المللی باید مسائل بسیاری را مورد توجه قرار داد از جمله :

۱-قیمت گذاری نفت خام

۲-شاخص قیمت در بازار

۳- ساختار قیمت

۴-بررسی هزینه حمل و آربیتراژ برای محمولات فیزیكی

۵-ارزش نفت خام و عواملی كه قیمت آن را تعیین می نمایند همچنین چگونگی ارتباط آن با استفاده از شاخص قیمت مورد نظر می باشد. لازم بذكر است در بازار فیزیكی ، معاملات دو جانبه بوده و براساس مذاكرات قراردادی فیمابین طرفین، توافق می شود در حالیكه در بازار سلف (FORWARD ) علیرغم دو جانبه بودن قرار دادها،معاملات براساس شرایط و مقررات استاندارد صورت می گیرد لیكن در بازارهای بورس، مبادلات بدون شناخت طرفین از یكدیگر و از طریق CLEARING انجام می گردد.

*- در معاملات بازار فیزیكال :

۱-نوع قرارداد

۲-كیفیت نفت خام یا فرآوردههای نفتی مورد مبادله

۳-جغرافیایی بازاری كه در آن مبادله صورت می گیرد

۴-نوع مكانیزم قیمت گذاری

ملاك عمل می باشند. بعلاوه قیمت نفت خام تحت تاثیر عوامل عرضه و تقاضای جهانی ،همچنین وضعیت اقتصاد جهانی از نقطه نظر ماكرو بعلاوه پیش بینی وضعیت آینده اقتصادجهانی است ضمن آنكه قیمت گذاری براساس جغرافیای بازار تعیین می گردد.

*- روند تحولات قیمت گذاری نفت خام

۱-قبل و بعد از جنگ جهانی دوم قیمت گذاری نفت در بازار فیزیكال توسط شركت های عمده نفتی تعیین میگردید و قرار دادهای بلند مدت بر اساس قیمتهای اعلان شده در بازار انجام میگرفت.

۲- در اوائل دهه شصت با تاسیس اوپك ، قیمت گذاری نفت خام براساس قیمت های رسمی فروش كه توسط اعضاء اوپك تعیین میگردید ، انجام می شد ..

۳-از اوائل دهه هشتاد سیستم مزبور كارائی خود را در بازار از دست داد و بعد از این قیمت نفت خام براساس ارزش خالص فرآورده های استحصالی در بازار تك محموله تعیین می شد .

۴- از اواسط دهه هشتاد به بعد قیمت گذاری نفت خام بر حسب قیمت های تك محموله در بازار انجام می شد.

۴-هم اكنون نیز قیمت گذاری با ایجاد بازارهای سلف و بازار های بورس بر حسب قیمت های این بازارها محاسبه می گردد. با توجه باینكه اغلب تولیدكنندگان نفت خام در بازار فیزیكال گزینه فروش بصورت FOB رادر مقابل فروش بصورت سیف با ساختارهای متفاوت قیمت گذاری پیش روی خود دارند، ترجیح میدهند . كه فروش آنها بر مبنای FOB در بازار صورت گیرد، زیرا فروش بصورت فوب در بازار از شفافیت بیشتر ی نسبت به قیمت های سیف (CIF ) بر خودار می باشد. نحوه قیمت گذاری نفت خام بصورت FOB براساس بندر بارگیری و قیمت نفت خام شاخص مرتبط به آن صورت گرفته و دیفرانشیل میان نفت خام شاخص با نفت خام مورد معامله براساس ارزش نفت خام در پالایشگاه بازار مصرف تعیین می گردد. در حالیكه فروش به روش سیف براساس محاسبه هزینه حمل اولیه و ثانویه، ضایعات اعم از ضایعات اقیانوسی و ضایعاتی كه در نتیجه نقل و انتقال محموله انجام می شود و نیز هزینه هائی نظیر هزینه بندری، هزینه بیمه نفت خام، نرخ بهره از زمانیكه محمولات نفتی در بندر مبدا بارگیری تا زمانیكه در بندر مقصد تخلیه میشوند ، را شامل می شود.

*- برای مقایسه قیمت نفت خام فیزیكال با قیمت نفت خام بازار بورس كه تحت قراردادهای FUTURES می باشد:

۱- هزینه حمل

۲- نحوه تعیین دوره بارگیری

۳- اسناد حمل

۴- حجم مورد مبادله

۵- دموراژ (برای نفت خام فیزیكال) ملاك عمل می باشد.

*_ در حالیكه برای قراردادهای FUTURES :

۱--میزان LIQUIDTY

۲- هزینه عملیات كارگزاران بازار بورس برای انجام معاملات

۳- میزان قراردادهای مورد مبادله

۵-میزان سپرده گذاری لازم جهت انجام معاملات ( Margin) ملاك عمل می باشد.

در قراردادهای مورد مبادله در بازارهای FUTURES دانستن زمان انقضای قرارداد، حجم هر قرارداد، نحوه خرید یا فروش آن كه می تواند بصورت LONG یا SHORT باشد، دیفرانشیل قیمت قرارداد مورد مبادله با قیمت قراردادهای ماههای قبل یا بعد، نحوه تسویه حساب و همچنین اطلاع از وضعیت FORWARD CURVE اهمیت ویژه ای دارد. منظور از درك صحیح FORWARD CURVE آنست كه تا چه اندازه بازار در حالت BACKWARDTION یا CONTANGO قرار دارد.

*- بازار برنت دارای سه بازار است:

۱-بازار فیزیكال نفت خام برنت براساس مقررات زمان حمل آن مشخص و قیمت آن می تواند ثابت (FIXED PRICE) و یا مرتبط به قیمت بازار FORWARD باشد.

۲-بازار سلف (FORWARD) برنت، قیمت بصورت ثابت (FIXED PRICE) بوده و ارزش آن در آخر هر روز طی ۳۰ دقیقه از طریق نشریه PLATTS و براساس مبادلات بازار به وقت نیویورك از ساعت ۵ تا ۳۰/۵ بعد از ظهر ارزیابی می شود و محمولات آن می تواند بصورت كامل و یا بصورت PARTIAL مورد مبادله قرار گیرد محمولات بازار FORWARD برنت غالباً تسویه حساب نقدی (BOOK-OUT) می شوند ولی تعدادی از آنها به فیزیكال تبدیل می گردند.

۳- بازار FUTURES واحد استاندارد محمولات نفت خام برنت مورد مبادله بر اساس یك

LOT ( ۱۰۰۰ بشكه) بوده و با قیمت ثابت (FIXED PRICE ) مورد معامله واقع می شوند این محمولات می توانند از طریق مكانیزم EFP به محمولات فیزیكال تبدیل شوند ولی غالباً ۹۹ درصد آنها تسویه حساب نقدی CASH SETTLEMENT می شوند. علاوه بر مبادلات بازارهای فوق می توان از اختلاف میان قیمت بازارهای بورس و FORWARD نیز استفاده كرد كه این مبادلات توسط معامله گران در بازار OTC انجام می شود. زیرا قیمت نفت خام برنت DATED كه برنت فیزیكال است در حقیقت معادل قیمت برنت در بازار FUTURES یا FORWARD بعلاوه یا منهای ارزش زمانی ( TIME VALUE) آن است همینطور ارزش دیگر نفت خامهائی كه مرتبط به برنت DATED می باشند تنها از طریق دیفرانشیل مربوطه از فرمول فوق الذكر تبعیت می نمایند.

*- دیفرانشیل قیمت هر نفت خام با برنت DATED نیز بر حسب:

۱-تغییرات قیمت فرآورده های استحصالی آن در بازار

۲-میزان عرضه و تقاضا

۳- تغییرات در پنجره آربیتراژ

۴-تغییر درساختار بازار از CONTANGO به BACKWARDATION و بالعكس تغییر می كند. تولید كنندگان و مصرف كنندگان نفت خام در بازارهای FORWARD و FUTURES به منظور پوشش ریسك خود، از این قرار دادها بهره می گیرند بعنوان مثال قراردادهای CFD یكی از آنهاست و اصولاً به معاملاتی كه برای برنت DATED در مقابل برنت FORWARD و همینطور معاملاتی كه برای برنت DATED در مقابل برنت FRONT LINE FUTURES و همچنین برای برنت DATED در مقابل نفت خام یورال انجام می شود CFD می گویند. CFD در حقیقت عبارت ازCONTRACT FOR DIFFERENCES می باشد و نوعی SWAP محسوب می شود زیرا: فروش یا خرید یك دوره خاص كه معمولاً یك هفته یا ماه است به قیمت ثابت یا شناور انجام می گیرد .

---