دخانیات همچنان پیشتاز است

بنا به تحقیقات انجام شده در مرکز سلامت دانشگاه پنسیلوانیا تا دو دهه آینده دخانیات موجب کشته شدن حداقل ۸میلیون نفر در سال خواهد شد هم اکنون نیز مصرف دخانیات متهم ردیف اول مرگ و میر در جهان است

بنا به تحقیقات انجام شده در مرکز سلامت دانشگاه پنسیلوانیا تا دو دهه آینده دخانیات موجب کشته شدن حداقل ۸میلیون نفر در سال خواهد شد. هم اکنون نیز مصرف دخانیات متهم ردیف اول مرگ و میر در جهان است.

جالب اینکه مرگ و میرهای ناشی از بیماری های عفونی و مشکلات مرتبط با مرگ کودکان در هنگام تولد همچنان در زیر سایه سنگین مرگ ناشی از دخانیات خواهد بود و از هر دو فرد سیگاری یک نفر به علت ابتلا به بیماری های ناشی از دخانیات جان خود را از دست خواهد داد.

به گزارش جمعیت مبارزه با مصرف دخانیات ایران، براساس بررسی های انجام شده تا سال ۲۰۱۵ چهار نفر از هر ۱۰نفری که به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می دهند، در جوامع با درآمد پایین و متوسط خواهند بود.

در حال حاضر نزدیک به نیمی از مردم جهان دخانیات مصرف می کنند. پیش بینی می شود این میزان به ۸میلیارد نفر تا سال ۲۰۳۰ برسد. در حالیکه شیوع مصرف دخانیات در جوامع پیشرفته در حال کاهش است، این نسبت در کشورهای در حال توسعه روندی متفاوت را بصورت افزایش دنبال می کند. در حال حاضر دو نفر از هر ۳نفر مصرف کننده مواد دخانی (به عبارتی ۸۴ درصد از این افراد) در کشورهای بادرآمد پایین و متوسط زندگی می کنند.

● افراد تحصیل کرده کمتر سیگار می کشند

در اغلب کشورها افراد فقیر بیشتر از افراد متمول مواد دخانی مصرف می کنند. افرادی که از سطح تحصیلات کمتری برخوردار هستند نیز نسبت به افراد تحصیل کرده بیشتر مواد دخانی مصرف می کنند. حتی اگر مصرف دخانیات در جامعه ای بسیار رایج باشد، زیان های بهداشتی مرتبط با آن ممکن است قابل لمس نباشد چرا که بیماری های ناشی از استعمال دخانیات سال ها بعد از شروع مصرف بروز خواهد کرد.

بنابراین از آن جایی که اپیدمی مصرف دخانیات در کشورهای با درآمد پایین و متوسط در ابتدای راه خود می باشد، پیامدهای وسیع و ناگوار ناشی از بیماری ها، مرگ و میر زود هنگام و هزینه های بهداشتی مرتبط در دهه های آینده پیش روی این کشورها قرار خواهد گرفت.

هزینه های ناشی از مصرف دخانیات در حال حاضر در بسیاری از کشورها، بالا می باشد و چنانچه روند مصرف به همین صورت ادامه پیدا کند بسیار بالاتر خواهد رفت.

طی ۲۰سال گذشته شیوع مصرف دخانیات با در نظر گرفتن رشد جمعیت دو برابر شده و حاکی از آن است که در هر ساعت در کشور مصر ۲۵نفر به تعداد افراد سیگاری افزوده می شود. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مجموعا ۲/۱میلیارد دلار را در سال برای خرید محصولات دخانی هزینه می کنند.

نیمی از مصرف کنندگان محصولات دخانی به تدریج در اثر ابتلا به بیماری های ناشی از دخانیات جان خود را از دست خواهند داد. نیمی از این افراد در سنین میانسالی با از دست دادن ۲۰ تا ۲۵ سال عمر مفید خواهند مرد.

۵/۱۲درصدی از افراد ۱۵ساله در کشورهای با درآمد پایین و متوسط در اثر مصرف دخانیات در دوران میانسالی جان خود را از دست خواهند داد، ۱۲درصد هم در سنین کهن سالی می میرند و در مقابل ۲درصد در اثر حوادث جاده و خشونت کشته می شوند .

● مشکلی به نام ترک سیگار

گرچه به نظر می رسد افراد سیگاری ظاهرا این عادت را به طور دانسته انتخاب می کنند ولی پس از محاسبه فواید و زیان های حاصله روشن می شود این موضوع صحت ندارد. چرا که بسیاری از افراد سیگاری از هزینه های طولانی مدت عادت استعمال دخانیات اطلاعی ندارند. نتایج تحقیقی که در همین زمینه در چین انجام شده حاکی از آن است که ۶۷ درصد افراد سیگاری بر این باور هستند که استعمال دخانیات بی ضرر یا ضرر بسیار اندکی دارد.

اغلب مردم نمی توانند تشخیص بدهند که وابستگی به سیگار با اعتیاد به هروئین و کوکائین در یک سطح می باشد. تنها ۴۰ درصد کسانی که فکر می کنند توانایی ترک سیگار را در پنج سال آینده دارند، موفق به ترک سیگار می شوند. ۷۰ درصد افراد سیگاری در کشورهای با درآمد بالا از اولین باری که سیگارکشیده اند اظهار پشیمانی کرده اند.

هرچه فرد مدت زمان بیشتری سیگار بکشد، در مواجهه با خطرات بیشتری قرار دارد. کسانی که مصرف دخانیات را از دوران نوجوانی شروع کرده اند در بیشترین مخاطرات ممکن قرار دارند. در حقیقت خطر ابتلا به سرطان ریه تعداد سیگار کشیده شده در روز بستگی نداشته و به مدت میزان مصرف دخانیات فرد بستگی دارد. بنابراین بهتر است از همین امروز سیگار را کنار بگذارید.

● جوانان همیشه هدف قرار می گیرند

بیشترین قربانی مصرف مواد دخانی جوانان هستند. زیرا بسیاری از آنها سیگار را به عنوان پلی برای گذر از جوانی به بزرگسالی می دانند و در جمع دوستانشان با این کار به نظر خودی نشان می دهند.

روزانه نزدیک به یکصد هزارنفر از جوانان جهان کشیدن سیگار را شروع می کنند. تعداد کودکان و جوانانی که در کشورهای با درآمد بالا استعمال دخانیات را شروع می کنند نزدیک به ۱۸ هزار نفر در روز و این میزان برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط حدود ۹۰ هزار نفر در روز محاسبه شده است.

بسیاری از مردم در دنیای در حال توسعه بخش قابل توجهی از درآمد خود را به جای هزینه کردن برای غذا، پوشاک، بهداشت و آموزش صرف دخانیات می نمایند. بعضی از خانواده های فقیر در بنگلادش هزینه دخانیات بین ۱۵تا ۴۵ درصد درآمد روزانه خانواده را در برمی گیرد. در مالزی این رقم بین ۱۵تا ۳۰ درصد و در بعضی از بخش های چین به ۶۰ درصد می رسد.

درویتنام، بنگلادش و نیجریه بعضی از خانواده های فقیر هزینه ای که صرف دخانیات می کنند بیش از یک سوم هزینه ای است که برای تهیه غذا اختصاص می دهند.

در حقیقت بیش از ۵/۱۰ میلیون کودک بنگلادشی دچار سوء تغذیه هستند که اگر والدینشان هزینه های مصرف شده برای تهیه محصولات دخانی را به تهیه غذا اختصاص دهند می توانند کودکانشان را از فقر غذایی نجات دهند. خانواده های فقیر هزینه ای که صرف دخانیات می نمایند بیش از ۱۰برابر میزانی است که برای امر آموزش و پرورش اعضاء خانواده در نظر می گیرند.

براساس تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۰ خانواده های هندی تقریبا ۱۰درصد درآمدشان را صرف دخانیات می نمایند که این میزان بیشتر از هزینه هایی است که به تنهایی صرف مراقبت های پزشکی و امور فرهنگی یا ورزش می کنند.

خانواده های شهری تقریبا ۱۰درصد هزینه های مربوط به تهیه غذای خود را برای تهیه سیگار مصرف می نمایند. سهم هزینه های تهیه سیگار و مواد دخانی از کل هزینه های موجود در کارگران با حداقل درآمد بیشترین میزان را به خود اختصاص می دهد.

موارد ذکر شده می تواند نشانگر گوشه ای از بار اقتصادی تحمیل شده از استعمال دخانیات باشد.

از سوی دیگر بسیاری از دولتها از اقدام علیه دخانیات و همراهی با اهداف کنترل دخانیات از طریق افزایش مالیات ممنوعیت جامع تبلیغ و ترویج محصولات دخانی و محدودیت های استعمال دخانیات در اماکن عمومی دوری می کنند.

دولت های مذکور از تاثیرات احتمالی مداخلات ذکر شده بر مسائل اقتصادی همچون کاهش درآمد مالیات، از دست دادن مشاغل و تحمیل بار اقتصادی حاصله بر طبقه محروم جامعه اظهار نگرانی می کنند. تحقیقات وسیع انجام شده در این خصوص حاکی از آن است که سیاست هایی که منجر به کاهش تقاضا شود همچون افزایش مالیات بر محصولات دخانی در بسیاری از کشورها موجب از دست دادن مشاغل در دراز مدت یا کاهش درآمدهای مالیاتی نخواهد شد.

● موفقیت کاهش فروش سیگار

در حقیقت درآمدها در میان مدت افزایش یافته و حتی ممکن است منجر به افزایش سود حاصل از مشاغلی شود که مردم به جای خرید محصولات دخانی در آنها سرمایه گذاری بنمایند. در کشورهای با درآمد بالا افزایش قیمت سیگار به میزان ۱۰درصد موجب کاهش تقاضا به میزان ۵درصد می شود.

به طور مثال در کشور سوئد گرچه تعداد سیگار فروخته شده طی گذشته ۲۰سال عمدتا از طریق بالا بردن قیمت ها از ۱۲۵ به ۶۰میلیارد نخ در سال کاهش یافته ولی از سوی دیگر درآمد مالیاتی حاصله افزایش یافته است.

در هند تخمین زده شده که افزایش قیمت سیگار نه تنها موجب کاهش قابل توجه مصرف بلکه منجر به افزایش درآمد مالیاتی دولت می شود. مطالعه ای که در همین خصوص در سال۲۰۰۷ انجام شده نشان داده است که افزایش قیمت سیگار به میزان ۱۵درصد علی رغم کاهش تدریجی تقاضا موجب افزایش درآمد دولت از طریق مالیات تا سقف ۱۰درصد می شود.

بسیاری از مردم در دنیای درحال توسعه بخش قابل توجهی از درآمد خود را به جای هزینه کردن برای غذا، پوشاک، بهداشت و آموزش صرف دخانیات می کنند.

تحقیقات انجام شده به طور کاملا شفاف نشان داده اند که افزایش قیمت سیگار و محصولات دخانی موجب افزایش انگیزه افراد سیگاری برای ترک شده، از شروع استعمال دخانیات توسط افراد غیر سیگاری جلوگیری نموده و موجب کاهش نرخ شروع مجدد توسط افراد سیگاری پیشین می شود.

کودکان و افراد جوان نسبت به افزایش قیمت ها واکنش بیشتری نشان می دهند. دولت ها می توانند با افزایش مالیات بر دخانیات از شروع و ادامه استعمال دخانیات توسط جوانان جلوگیری نموده و انتخاب دخانیات را برای مصرف توسط جوانان به گزینه ای دشوار تبدیل کنند.

● پتانسیل قابل توجهی برای پیشگیری

در مطالعه ای که روی دانشجویان برزیلی انجام شده است، ۶۰درصد آنها اعلام کرده اند که افزایش قیمت سیگار می تواند به آنها در ترک سیگار کمک کند. افزایش ۷درصد قیمت محصولات دخانی از سال۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ تنها اقدام کنترل دخانیات در برزیل نبوده است این درحالی است که افزایش قیمت در کشورهایی همچون مجارستان، نروژ، لهستان، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و ونزوئلا به میزان کمتری بوده است.

افزایش مالیات بر محصولات دخانی می تواند پتانسیل قابل توجهی در افزایش درآمد برای جوامع داشته باشد. مطالعات انجام شده در چین حاکی از آن است که افزایش ۱۰درصد مالیات سیگار می تواند موجب کاهش مصرف به میزان ۱۵درصد و افزایش درآمد تا میزان ۸درصد بشود. این افزایش درآمد به میزانی است که می توان توسط آن خدمات بهداشتی ضروری برای ۱۵۰ میلیون نفر از فقیرترین شهروندان چینی را فراهم کرد.

ضمن اینکه موفقیت آمیز بودن افزایش مالیات خصوصا در کشورهایی که میزان آن دو سوم تا چهار پنجم قیمت خرده فروشی می باشد به اثبات رسیده است.

در هندوستان در دهه ۱۹۹۰ مالیات سیگار از ۳۰درصد به ۵۵درصد قیمت فروش افزایش یافت. در این فاصله گرچه میزان فروش بیش از ۲۵درصد کاهش یافت ولی درآمد مالیاتی به بیش از دو برابر افزایش یافت.

مطالعه اقتصادی انجام شده در مراکش نشان داده است که به طور متوسط افزایش نرخ مالیات بر محصولات دخانی موجب کاهش مصرف و افزایش درآمد مالیاتی می شود. ۱۰درصد افزایش مالیات موجب کاهش تقاضا به میزان ۳/۳درصد و افزایش درآمد بیش از ۶درصد می شود. باتوجه به این آمار می توان با اقدامات سخت گیرانه گمرکی و مالیاتی تا حد ممکن مصرف مواد دخانی را کاهش داد.