به سراغ کارگردان «سهراب» اگر می روید

گفت وگو با علی قوی تن, فیلمساز

امروز زادروز مردی است که اهل کاشان بود و روزگارش هم بد نبود. برای گپ و گفت درباره سهراب سپهری گزینه‌های زیادی وجود دارد، اما شکل و شمایل جدید علی قوی‌تن، نویسنده، کارگردان و بازیگر که شباهت غریبی به سهراب پیدا کرده است و اقدام قریب‌الوقوع او برای ساخت فیلمی سینمایی درباره این شاعر باعث شد سراغ قوی‌تن برویم و درباره شرایط تولید این فیلم و زندگی خالق «صدای پای آب» گفت‌و‌گو کنیم.

از تحقیق و پژوهش درباره فیلم «سهراب» چه خبر؟

ما از ابتدا برنامه ریزی کرده بودیم که ۱۱ ماه را صرف تحقیق و پژوهش درباره زندگی سهراب سپهری کنیم که این زمان تا دی ماه امسال ادامه خواهد داشت. در همین خصوص چند سفر خارجی پیش رو دارم. چند روز دیگر عازم هند و ژاپن هستم و تحقیقاتی را هم در آنجا خواهم داشت. در این تحقیقات که دامنه وسیعی هم دارد، گروهی متشکل از چند نفر من را همراهی می کنند. فیلم «سهراب» باید با یک گستره وسیع تحقیقاتی انجام شود و از تمام اهالی قلم، فرهنگ و هنر کمک گرفت. قطعا این کاری نیست که بشود با شتاب آن را انجام داد، بلکه باید با یک حرکت محکم و آرام پیش رفت.

در این سفرهای خارجی به دنبال چه چیزی هستید؟

در این کشورها به نقاطی می روم که سهراب هم به آنجا رفته، اما مهم تر از آن به دنبال تاثیراتی هستم که او از این مناطق گرفته است. با این حجم از تحقیقات ما به ابعادی از سهراب سپهری می رسیم که حتی نزدیکان او هم به آن نرسیده اند. گاهی ممکن است شما چیزهایی را به برادر و خواهر خود نگویید، اما به دوست خود بگویید. نگاه من به زندگی سهراب قطعا زاویه جدید و تازه ای بوده و از این دریچه خواهد بود که تاکنون در هیچ کتابی نوشته نشده است.

پرداختن به زندگی بزرگان در کنار محاسن، خطرهای خودش را هم دارد. شما چه روشی را پیش می گیرید که به سوءتعبیر خانواده، دوستان و علاقه مندان سهراب منجر نشود؟

به نظرم اگر ما سهراب و زندگی و افکارش را دوست داریم، باید اجازه دهیم زوایای ناگفته و پنهان زندگی این شاعر بیرون کشیده شود. خیلی ها می خواهند بدانند این آدم واقعا چرا خاص بوده، چه کارهایی کرده و چرا مثلا از شرق و غرب تاثیراتی را پذیرفته است. اتفاقا می خواهم بگویم که طرفداران سهراب سپهری باید مشتاق دیدن این اثر باشند. اعتقادم این است که ما نباید همیشه حرف هایی را بزنیم که بارها گفته شده است. فرض کنید من فوت می کنم و بعد برادرم می آید چیزهایی را درباره من می گوید که چندان به خانواده برنخورد، ولی وقتی کس دیگری وارد می شود و جزئیات را درمی آورد با حقایق تازه ای روبه رو می شوید.

اگر شبیه سهراب نبودید هم فیلمی درباره او با بازی خودتان می ساختید؟

سال ۸۱ می خواستم فیلم مستندی درباره سهراب بسازم. آن موقع جوان تر بودم و ریش هایم هم کوتاه بود. عده ای می گفتند شبیه سهراب هستم، ولی خودم خیلی آن را جدی نمی گرفتم. مرحوم خسرو شکیبایی اولین کسی بود که گفت تو بشدت شبیه سهراب سپهری هستی. من خندیدم و چیزی نگفتم و این مساله را شوخی فرض کردم. خلاصه حدود هشت ماه برای آن مستند وقت گذاشتم و تحقیق کردم و با افرادی چون فهیمه راستکار و معصومه سیحون گفت وگو کردم. در هر صورت آن مستند به دلایلی به سرانجام نرسید، اما تحقیقات و گفت و گوهایش در فیلمی که می خواهم بسازم، بسیار به کمک من آمده است.

ساخت فیلم «سهراب» جدا از بحث شباهت، ادامه روند کارنامه سال های اخیر شما هم هست که چرخشی داشته اید از سوی سینمای بدنه به سینمای مستقل شاعرانه.

بله همین طور است، خیلی از دوستان به من می گویند شما حس و حال سهراب را دارید و فقط هم شباهت چهره در این میان دخیل نیست.

شنیده ایم که مثل سهراب نقاشی هم می کنید، شعر هم می گویید؟

نقاشی می کنم، ولی شعر را فقط برای خلوت خودم می گویم و جرات نمی کنم بگویم شاعرم؛ اما این جرات را در مورد نقاشی دارم، چون قبل از این که فیلمساز شوم نقاش بودم.

کار چه زمانی کلید خواهد خورد؟

بهمن امسال و بعد از جشنواره فیلم فجر.

این روزها کدام شعر سهراب را زمزمه می کنید؟

به سراغ من اگر می آیید / نرم و آهسته بیایید / مبادا که ترک بردارد / چینی نازک تنهایی من؛ یعنی اگر ما هم می خواهیم به سراغ سهراب برویم باید همان گونه برویم که در شعرش آمده و مواظب باشیم که به دلیل منفعت طلبی و کسب پول او را نشکنیم. اگر کسی با فکر این که از کنار این شاعر پول دربیاورد بیاید کاری برای او انجام دهد، حتی اگر خانواده اش باشد به او خیانت کرده است.