حج حسینی و حج سجادی

نقل است که ابی عبدالله الحسین علیه السلام گروهی را دید که جهت اعمال حج به بیت الله الحرام مشرف می شدند آنها برای این که کلامی از آن حضرت شنیده و به فیض آن نائل شوند, مقصود خویش را بیان کرده و عرضه داشتند یا اباعبدالله ما عازم خانه خدا هستیم حضرت فرمود وقتی به مکه قدم گذاشتید, حاجات و خواسته های خویش را یکجا از خداوند بخواهید

نقل است که ابی عبدالله الحسین علیه السلام گروهی را دید که جهت اعمال حج به بیت الله الحرام مشرف می شدند. آنها برای این که کلامی از آن حضرت شنیده و به فیض آن نائل شوند، مقصود خویش را بیان کرده و عرضه داشتند: یا اباعبدالله ما عازم خانه خدا هستیم . حضرت فرمود: وقتی به مکه قدم گذاشتید، حاجات و خواسته های خویش را یکجا از خداوند بخواهید (که همانا محل اجابت است ) (۱)

● تعداد حج آن حضرت

امام حسین علیه السلام به دفعات به همراه پدرش امام علی علیه السلام و بردارش امام مجتبی علیه السلام و عده ای دیگر از نزدیکان در موسم حج شرکت می نمود. بارها اتفاق می افتاد که در این مراسم عظیم الهی به راهنمایی بندگان خدا می پرداخت . نقل شده که آن حضرت تنها بیست و پنج مرتبه با پای پیاده و تلبیه گویان، به بیت الله الحرام مشرف شده است .(۲)

آخرین سفر حج آن امام به همراه خانواده ، نزدیکان و اصحاب باوفایش ، در سال ۶۰ هجری بود که منجر به واقعه بزرگ و حماسه جاودانه کربلا شده و به عنوان بزرگترین رویداد حماسی و اصلاحی تاریخ بشریت ثبت گردد.

ابن عینیه نقل می کند: علی بن الحسین علیه السلام برای حج احرام بسته و هنگامی که آماده تلبیه و لبیک گفتن می‌شد، رنگ از رخسار مبارکش پرید! پرسیدند که این چه حالتی است که به شما عارض می شود؟ فرمود: می ترسم که وقتی گفتم لبیک خداوند بگوید: لا لبیک

زراره از یاران امام باقر علیه السلام می گوید: روزی از آن حضرت پرسیدم : آیا موفق به درک زمان ابی عبدالله حسین علیه السلام شدی ؟ امام پاسخ فرمود: بله ، روزی در مسجدالحرام (در حالی که طفلی بیش نبودم ) (۳) سیلی به درون مسجدالحرام سرازیر شد که باعث وحشت افراد حاضر گردید. در این هنگام پدربزرگم حضرت حسین علیه السلام از علت وحشت مردم پرسیده و سپس (به فردی ) فرمود که بین مردم نداء کند همانا خداوند این بیت را جهت هدایت خلائق قرار داده بنابراین چیزی آن را نابود نخواهد کرد (زیرا خداوند حافظ کعبه و بیت خویش است ).(۴)

● محل قطع لبیک گفتن

عکرمه می گوید: از مزدلفه همراه امام حسین علیه السلام بودم . آن حضرت همین طور لبیک می گفت تا به جمره (محل انداختن سنگ ) رسیدیم . در این هنگام ، وی تلبیه و لبیک گفتن را قطع کرده و فرمود: از پدرم علی بن ابی طالب شنیدم که تا زمان رسیدن به جمره لبیک می گفت و سپس تلبیه را ادامه نمی داد و می فرمود: رسول الله نیز این عمل می کرد.(۵)

● ثواب حج برای زائر قبر حسین علیه السلام

عبدالله الحرانی نقل می کند که روزی از امام صادق علیه السلام پرسید: زیارت کننده مرقد امام حسین علیه السلام چه ثوابی می برد؟ حضرت فرمود: کسی که به کربلا رفته و او را زیارت کند و سپس دو رکعت نماز بخواند ثواب یک حج مقبول را برده و اگر چهار رکعت نماز بخواند ثواب حج و عمره خواهد داشت .(۶)

● مناجات عاشقانه در کعبه

ابو حمزه ثمالی از یاران خاص امام سجاد علیه السلام از قول پدرش نقل می کند که او می گفت : شبی از شبها در کعبه امام زین العابدین را دیدم که مشغول نماز بود. به دقت می نگریستم . نور مهتاب بر آسمان کعبه گسترده شده و از نورانیت صورت نیکوی آن امام بهره می گرفت . مدت زیادی آن حضرت ایستاده و مشغول راز و نیاز بود. ناگاه دقت کردم که تا کلمات او را بشنوم . شنیدم که با سوز و گدازی بی مانند عرضه می داشت : آقای من ، آیا مرا عذاب خواهی کرد در حالی که محبت تو در قلب من است . مولای من اگر چنین کنی ، بایستی مرا در کنار افرادی قرار دهی که دشمن تو بودند. (۷)

● دعا در کنار حجرالاسود

از جمله دعاهایی که از آن حضرت وارد شده ، دعایی بود که در کنار حجرالاسود می خواند. او به خداوند عرض می کرد: خداوندا، مرا در قیامت به رحمت خودت ، اهل بهشت قرار ده و از آتش خود دورم کن و مرا از بیماری و مریضی عافیت عنایت نموده و به من وسعت روزی عنایت نما و از شر فاسقان جن و انس محافظتم کن .(۸)

امام سجاد علیه السلام در پاسخ به یکی از اصحابشان فرمودند: صدها هزار انسان هستند که به قصد حج بیت الله آمده و در بارگاه الهی ضجه و ناله می کنند. بدان که ضجه زننده فراوان و حاجی حقیقی به غایت اندک و کم است

ابن عینیه نقل می کند: علی بن الحسین علیه السلام برای حج احرام بسته و هنگامی که آماده تلبیه و لبیک گفتن می‌شد، رنگ از رخسار مبارکش پرید! پرسیدند که این چه حالتی است که به شما عارض می شود؟ فرمود: می ترسم که وقتی گفتم لبیک خداوند بگوید: لا لبیک .(۹)

● تعداد حاجیان واقعی

شخصی به نام زهری از اصحاب امام سجاد می گوید: سالی در معیت امام زین العابدین ، در مراسم حج بودم . آن سال تعداد زیادی از مردم در موسم حج شرکت جسته و از این بابت و به جهت زیادی جمعیت در تعجب بودم . ناگاه امام زین العابدین از من پرسید: فکر می کنی امسال چه تعداد حاجی در مراسم و اعمال حج شرکت کرده باشند؟

عرض کردم : صدها هزار انسان هستند که به قصد حج بیت الله آمده و در بارگاه الهی ضجه و ناله می کنند.

حضرت فرمود: ای زهری ، بدان که ضجه زننده فراوان و حاجی حقیقی به غایت اندک و کم است .(۱۰)

● حج بالاتر است یا جهاد؟

روزی در مسیر حج ، شخصی به نام عباد بصری ،(۱۱) امام سجاد را ملاقات کرده و به حالت پرسش و یا اعتراض خطاب به آن حضرت عرض کرد: چرا جهاد در راه خدا را به جهت سختی و شدائد آن ترک کرده و مداومت بر (واجبات دیگر از جمله ) حج دارید؟! و سپس ادامه داد: خداوند در قرآن می فرماید: همانا خداوند از مؤمنین جان و اموالشان را در مقابل بهشت خریداری می کند. این مؤمنین در راه خداوند جنگ نموده ، می کشند و کشته می شوند تا آنجا که می فرماید و بشارت بده به اهل ایمان .(۱۲)

امام جواب بسیار نیکویی به عباد بصری داده و فرمود: اگر چنین مؤمنینی در اختیار داشتم قطعا جهاد در راه خدا را بر حج ترجیح می دادم .(۱۳)

پی نوشت ها:

۱.قال علیه السلام : انکم من و فدالله ، فاذا قدمتم مکه فاجمعوا حاجاتکم فسلوها الله . الحج فی السنته ص ۶۱.

۲.عن مصعب بن عبدالله قال : حج الحسین خمسا و عشرین حجه ملیبا ماشیا. عقد الفرید ۴/۳۸۴ نقل از حج الانبیاء و الائمه /۲۶۲.

۳.امام باقر علیه السلام در طفولیت خویش ، جدش حضرت امام حسسین علیه السلام را درک کرده است .

۴.اثبات الهداه ۵/۱۷۶ ح ۳ و کنزالدقائق ۲/۱۵۷ نقل از موسوعه کلمات الحسین علیه السلام /۶۴۲.

۵. کنز العمال ۵/۱۴۸ نقل از نهج الحیاه ۶/۲۷۲.

۶. کامل الزیارات ۲۵۱/۳ و ۴ نقل از الحج فی السنه /۳۱۷.

۷. حلیه الابرار ۲/۱۸. ذکر این نکته ضروری است که استغفار گناه و پناه بردن به خداوند از آتش قیامت ، هرگز با مقام عصمت معصومین منافات نداشته و این گونه اعترافها حاکی از جلالت شاءن الهی و نوعی تذکر عمیق به مؤ منین است که مطلب قیامت را بسیار مورد توجه قرار دهند.

۸. اللهم ادخلنی الجنه برحمتک و اجرنی برحمتک من النار و عافنی من السقم و اوسع علی من الرزق الحلال و ادرء عنی شر فسقه الجن و الانس و شر فسقه العرب و العجم همان مدرک /

۹. المفصول المهمه ۲۰۲/۲۰۳ نقل از همان مدرک /۲۹۲.

۱۰.مستدرک الوسائل ۱۰/۳۹ و بعضی از منابع . نقل از همان مدرک ص ۳۲۷.

۱۱. وی هر چند سابقه ای در شیعه بودن داشته است ولی از این گلایه و اعتراض تزلزل وی فهمیده می شود.

۱۲. ان الله اشتری من المؤ منین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنه یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یقتلون ....و بشر المؤ منین توبه /۱۱۱.

۱۳.اعیان الشیعه ۱/۶۳۵. این پاسخ جالب توجه آن حضرت نشان می دهد که حضرات معصومین علیهم السلام همگی تابع شرایط بوده اند و الا در اوصاف شجاعت و مبارزه و سایر صفات امامت مانند هم بوده اند.

منبع:

حج البیت در مکتب اهل بیت علیهم السلام؛ بهاءالدین قهرمانی نژاد شائق