روزشمار مناقشه اتمی ایران

ماجرای فعالیت های هسته ای ایران و تردیدهای جامعه بین الملل نسبت به مقاصدی که جمهوری اسلامی از برنامه اتمی خود دنبال می کند, حدود چهار سال است که به یکی از خبرهای اصلی رسانه های جهانی مبدل شده آنچه در زیر می آید شرح فهرست واری است از روند تحولات مناقشه اتمی ایران در این مدت

●سال ۲۰۰۱

افسران اطلاعاتی آمریکا به روزنامه نگاری معروف به نام سیمورهرش گفتند که تاسیسات هسته ای نظامی ایران نه در نیروگاه آب سبک بوشهر بلکه در "اماکن نظامی" قرار دارد.

●سال ۲۰۰۲

۲۹ ژانویه: جورج بوش، رییس جمهور آمریکا، چند ماه بعد از حملات یازده سپتامبر ۲۰۰۱، ایران را همراه عراق و کره شمالی در "محور شرارت" قرار داد.

۱۴ اوت: فردی از مخالفان جمهوری اسلامی به نام علیرضا جعفرزاده ادعا کرد ایران در نطنز تاسیسات غنی سازی اورانیوم و در اراک، راکتور آب سنگین ساخته است.

سپتامبر: روسیه مقدمات ساخت راکتوری ۸۰۰ میلیون دلاری را در حوالی بوشهر آغاز کرد. قرار بود این نیروگاه تا آخر سال ۲۰۰۳ وارد مدار شود.

دسامبر: آمریکا ایران را به تلاش برای تولید تسلیحات اتمی متهم و تصاویری ماهواره ای منتشر کرد که تاسیساتی اتمی در نطنز و اراک را نشان می داد. رسانه های آمریکایی ادعا کردند این تاسیسات کاربرد نظامی دارد.

●سال ۲۰۰۳

۲۱ فوریه: محمد برادعی، مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران سفر کرد تا ادعای تهران را مبنی بر این که برنامه اتمی اش صلح آمیز است، تایید کند. از آن زمان تا ماه مه، بازرسان چندین بازرسی در ایران انجام دادند.

مه: ایران تایید کرد تاسیساتی را در نطنز و اراک می سازد ولی تاکید کرد که اینها همانند نیروگاه بوشهر صرفا برای تولید انرژی هسته ای و کاربرد غیر نظامی آن است.

۱۶ ژوئن: آقای برادعی اظهار کرد که بازرسی ها نشان داده که "ایران برخی از مواد و فعالیتهای اتمی خود را گزارش نداده است" و خواستار همکاری تهران شد. با این حال این گزارش اعلام نکرد که ایران مفاد معاهده منع تکثیر تسلیحات اتمی رانقض کرده است. در همین حال، وزرای خارجه اتحادیه اروپا از ایران خواستند اجازه دهد بازرسی های سختگیرانه تری اعمال شود.

۱۹ ژوئن: فیشر، سخنگوی کاخ سفید، توسل به "گزینه نظامی" در برخورد با ایران را منتفی ندانست.

۱۹ ژوئن: آژانس از ایران خواست پروتکل الحاقی معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته ای را امضا کند و به بازرسان اجازه دهد به تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی دسترسی نامحدود و سرزده داشته باشند.

۱۹ ژوییه: بازرسان دور تازه ای از بازرسی را آغاز کردند. روزنامه واشنگتن پست نیز خبر داد بازرسان در جریان بازرسی قبلی خود نشانه هایی از اورانیوم غنی شده در نطنز یافته اند.

۲۱ ژوییه: اتحادیه اروپا هشدار داد که اگر ایران همکاری کاملی با بازرسان نداشته باشد، بروکسل شاید در مناسبات سیاسی و اقتصادی خود با جمهوری اسلامی تجدید نظر کند.

۶ اوت: محمد خاتمی، رییس جمهور وقت ایران، اعلام کرد که تسلیحات اتمی هیچ جایگاهی در راهبرد نظامی کشورش ندارد، ولی ایران از فناوری اتمی دست نخواهد کشید.

۲۶ اوت: تهران اعلام کرد که به بازرسی سرزده تن می دهد ولی این تضمین را می خواهد که بازرسان اسرار برنامه های راهبردی نظامی اش را افشا نخواهند کرد. گزارش محرمانه آژانس اتمی ادعا کرد ایران دو نوع اورانیوم غنی شده تولید کرد که برای مصارف صلح جویانه کاربردی ندارد.

۹ سپتامبر: واشنگتن اعلام کرد که ایران پایبند توافقنامه های بین المللی منع تکثیر هسته ای نیست، ولی پیشنهاد بریتانیا، آلمان و فرانسه را پذیرفت که تا آخر اکتبر به جمهوری اسلامی وقت داده شود تا فعالیتهای اتمی خود را کاملا افشا کند و بازرسی های سرزده را بپذیرد.

۱۲ سپتامبر: آژانس به ایران تا ۳۱ اکتبر به ایران فرصت داد برنامه هسته ای خود را فاش کند، ولی جمهوری اسلامی این ضرب الاجل را نپذیرفت.

۱۳ اکتبر: روسیه اعلام کرد که طرح راه اندازی راکتور بوشهر را یک سال به تعویق اندخته ولی تاکید کرد که دلیل آن مشکلات فنی بوده، نه فشارهای غرب.

۱۴ اکتبر: یکی از گروه های مخالف جمهوری اسلامی ادعا کرد ایران یک کارخانه غنی سازی اورانیوم برای مقاصد نظامی در اصفهان ساخته است.

۱۹ اکتبر: مقامات جمهوری اسلامی با فرستادگان آژانس درباره پذیرش بازرسی های سختگیرانه تر به مذاکره پرداختند.

۲۱ اکتبر: کمال خرازی، وزیر وقت امور خارجه ایران، قول داد جمهوری اسلامی در جریان مذاکراتش با سه کشور اروپایی "شفافیت کامل" را اصل قرار دهد. اندکی بعد یکی از دیپلماتهای غربی اعلام کرد ایران پذیرفته است غنی سازی اورانیوم را متوقف و پروتکل الحاقی را امضا کند.

۲۴ اکتبر: برخی از مردم تهران در اعتراض به تصمیم ایران برای امضای پروتکل تظاهرات کردند.

۳۱ اکتبر: آژانس اعلام کرد ایران اظهارنامه "جامعی" درباره فعالیت اتمی اش تحویل داده است.

۱۰ نوامبر: گزارش داخلی آژانس اظهار کرد: "در حال حاضر هیچ مدرکی در دست نیست که ایران در حال تولید تسلیحات اتمی است." آمریکا این گزارش را رد کرد.

۱۱ نوامبر: آژانس در گزارشی اعلام کرد که ایران اذعان کرده که پلوتونیوم، ماده ای که می توان برای تولید جنگ افزار اتمی بکار برد، تولید کرده است، ولی افزود هیچ مدرکی در دست نیست که ایران قصد تولید بمب اتمی را دارد.

۱۳ نوامبر: واشنگتن این گزارش را رد کرد و آن را "باورنکردنی" خواند. آژانس از گزارش خود دفاع کرد.

۲۵ نوامبر: بریتانیا، فرانسه و آلمان با آمریکا بر سر قطعنامه ای به توافق رسیدند که به ایران در مورد فعالیتهای اتمی اش هشدار می داد.

۲۶ نوامبر: آژانس این قطعنامه را تصویب کرد ولی تحریم ایران را توصیه نکرد.

۱۸ دسامبر: علی اکبر صالحی، نماینده وقت ایران در آژانس، پروتکل الحاقی را امضا کرد تا تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی در معرض بازرسی بی قید و شرط قرار گیرد.

●سال ۲۰۰۴

۴ آوریل: ایران داشتن تاسیسات اتمی مخفی را تکذیب و اصرار کرد که بکارگیری آزمایشی اورانیوم غنی شده در اصفهان مغایر با تعهداتش در پروتکل الحاقی نیست.

۹ آوریل: غلامرضا آقازاده، رییس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که جمهوری اسلامی "داوطلبانه" تولید سانترفیوژ را متوقف می کند.

۲۱ مه: ایران گزارشی با بیش از هزار صفحه را درباره فعالیتهای اتمی خود تحویل آژانس داد.

اول ژوئن: آژانس ادعا کرد نشانه های تازه ای از اورانیوم غنی شده را در ایران یافته که فراتر از سطح لازم برای تولید غیر نظامی انرژی هسته ای است.

۱۰ ژوئن: دیپلماتها گفتند ایران در بازار سیاه اتمی به دنبال "دهها هزار" قطعه برای برنامه هسته ای خود بوده است.

۱۲ ژوئن: ایران اعلام کرد که تسلیم فشارهای بین المللی نخواهد شد و از دنیا خواست که این کشور را عضو "باشگاه هسته ای"بداند.

۲۷ ژوییه: ایران پلمپ آژانس روی سانترفیوژها را فک و تولید سانترفیوژ در نطنز را آغاز کرد.

۳۱ ژوییه: ایران اذعان کرد تولید قطعات سانترفیوژ را که برای غنی سازی اورانیوم است، از سر گرفته ولی تاکید کرد که فعالیتهای غنی سازی را از سر نگرفته است.

۲۴ اوت: کمال خرازی، وزیر وقت امور خارجه ایران اعلام کرد که جمهوری اسلامی هرگونه حمله پیشگیرانه اسراییل به تاسیسات اتمی اش را با زور پاسخ خواهد داد.

۲۸ اوت: محمد خاتمی، رییس جمهور وقت ایران، اعلام کرد که آژانس باید حق ایران برای غنی سازی اورانیوم جهت نیات صلح جویانه را به رسمیت بشناسد.

اول سپتامبر: یک گزارش آژانس اظهار کرد که برخی از ادعاهای ایران در مورد فعالیتهای اتمی اش قابل باور است ولی از تصمیم ایران برای تولید انبوه کیک زرد برای غنی سازی ابراز نگرانی کرد. کالین پاول، وزیر وقت امور خارجه آمریکا گفت که این گزارش برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت کفایت می کند.

۱۳ سپتامبر: اجلاس شورای حکام آژانس در وین آغاز شد.

۱۴ سپتامبر: ایران تعلیق نامحدود غنی سازی را نپذیرفت و گفت که تولید سانترفیوژ را متوقف نخواهد کرد.

۱۸ سپتامبر: آژانس به تهران تا ۲۵ نوامبر فرصت داد تا فعالیتهای اتمی خود را افشا کند.

۲۱ سپتامبر: ایران اعلام کرد که فراوری گسترده کیک زرد را که گامی به سوی غنی سازی است، از سر گرفته است.

۲۱ اکتبر: برلین، لندن و پاریس از تهران خواستند کلیه فعالیتهای مربوط به غنی سازی را متوقف کند وگرنه پرونده اش به شورای امنیت ارجاع خواهد شد. این سه کشور اروپایی مشوقهایی را پیشنهاد دادند.

۳۱ اکتبر: پارلمان ایران طرحی را تصویب کرد که خواستار از سرگیری غنی سازی اورانیوم بود.

۶ نوامبر: در پی مذاکرات طرفهای درگیر در پاریس، اعلام شد که "توافقی مقدماتی" حاصل شده است.

۱۴ نوامبر: ایران پذیرفت تا زمانی که مذاکرات ادامه دارد، غنی سازی اورانیوم را کاملا به حالت تعلیق درآورد.

۲۴ نوامبر: ایران کوشید مفاد توافقنامه اخیر را به گونه اصلاح کند تا بتواند از برخی سانترفیوژها برای "تحقیقات" استفاده کند. چهار روز بعد تحت فشار غرب این درخواست کنار گذاشته شد.

۱۳ دسامبر: مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا آغاز شد.

---