فوت و فن نگهداری از دوقلوها

دیدن دوقلوهایی كه لباس یك رنگ پوشیده‌اند و به‌ هیچ‌عنوان نمی‌توان آن‌ها را از هم تشخیص داد، همه را سر ذوق می‌آورد. برخی هم با خود فكر می‌كنند این خانواده با یك تیر 2 نشان زده و 2 تا بچه شیرین دارد كه با هم بزرگ می‌شوند و هم بازی یكدیگر در دوران كودكی و كمك و یار هم در دوران بزرگسالی خواهند بود اما همین با هم بزرگ‌شدن نكته‌ای است كه باید به آن توجه كرد. مادری كه نوزادی را به دنیا آورده و بزرگ كرده كاملا درك می‌كند كه بزرگ كردن دوقلوها چه كار سختی است. درست است كه والدین دوقلوها با شنیدن صدای خنده‌های فرزندان‌شان خستگی‌شان در می‌رود ولی در نهایت باید زحمت مضاعف بكشند و تمام مشكلاتی را كه ممكن است یك فرزند داشته باشد اعم از بیماری، حمام كردن، تغذیه، آرام كردن و... را ضربدر 2 كنند. دكتر سارا رحمتی رودسری، پزشك عمومی یكی از مادران دوقلویی است كه درباره تمام زحمت‌ها و البته شیرینی‌های داشتن یك‌جفت دوقلو با شما صحبت می كند.
اگر فهمیدید مادر دوقلو هستید...
هر زنی هنگام اطلاع از بارداری‌اش بدون شك شوقی وصف‌ناپذیر وجودش را لبریز می‌كند و احساس مادر بودن ناخودآگاه قلبش را مالامال از عشق می‌كند؛ عشقی كه با استرس شنیدن خبر سلامت و تشكیل قلب جنین توسط سونولوژیست در آمیخته است اما لحظه‌ای كه سونولوژیست به مادر می‌گوید كه به جای یك قلب، 2قلب در رحم او در حال ضربان است، چه احساسی پیدا می‌كند؟ دكتر رحمتی می‌گوید: «زمانی كه پزشك خبر دو قلو بودن فرزندانم را به من داد ناخودآگاه اشك از چشمانم سرازیر شد و خداوند را برای عظمت بیكرانش شكر كردم اما این احساس كه مسئولیت بزرگی بر دوشم افتاده است و باید مراقبت‌های مخصوصی را در دوران بارداری به عهده بگیرم بر استرسم افزود.» آنچه اهمیت دارد این است كه بعد از اطلاع از دوقلو بودن فرزندان باید برنامه‌ریزی دقیقی برای تولد و البته بزرگ كردن آن‌ها صورت گیرد. با برنامه‌ریزی‌های كوتاه‌مدت و بلند‌مدت می‌توان این مهم را به انجام رساند. دكتر رحمتی معتقد است: «‌پس از تولد فرزندانم تا الان كه آن‌ها یك ساله هستند با كمك‌های همسرم و مطالعات فراوان تجربیات مفیدی كسب كردم و تقریبا برای هر مشكل راهكارهایی را به دست آوردم.»
تغذیه مادر دوقلو‌ها چگونه باید باشد؟
مادر فرزندان دوقلو نسبت به مادران معمولی به انرژی بیشتری نیاز دارد، بنابراین حتما باید تغذیه كافی داشته باشد و 2برابر مادران شیرده معمولی كالری دریافت كند. ضمن آن‌كه باید حواسش باشد مواد غذایی را وارد بدن خود كند كه در شیردهی بیشتر به نوزادان موثر است. از آنجا كه دوقلوها معمولا كم  وزن به دنیا می‌آیند به مادران توصیه می‌شود از هفته بیست‌و‌چهارم بارداری استراحت‌شان را بیشتر كنند و مراقبت‌های تغذیه‌ای خود را افزایش دهند. مادر دوقلوها در دوران بارداری در معرض كم‌خونی قرار دارد، بنابراین استفاده از مواد مغذی مانند مغزها می‌تواند در داشتن سلامت كافی موثر باشد. دكتر رحمتی می‌گوید: «استراحت و خواب كافی، مصرف غذا و مایعات  مصرف‌نكردن سیگار و داروهای ضد حساسیت و استفاده از دانه‌های خوراكی مانند رازیانه و شنبلیله باعث افزایش شیر می‌شود. اگر به این نكات توجه شود تولید شیر در مادر دوقلو می‌تواند 2تا 3 برابر افزایش یابد.»
تغذیه دوقلوها چگونه باید باشد؟
نوزادان دوقلو هنگام تولد وزن كمتری نسبت  به بقیه دارند. به همین دلیل تغذیه دوقلو‌ها نیاز به صبر و حوصله بیشتری دارد. دكتر رحمتی رعایت چند نكته را در تغذیه بهتر كودكان موثر می‌داند: « این‌گونه مادران نیاز به توجه و حمایت بیشتری از طرف همسر و بستگان دارند و ایجاد هر گونه شك و تردید و باورهای غلط در توانایی شیردهی آنان می‌تواند در تغذیه نوزادان خلل بزرگی وارد كند. قدرت مكش نوزادان دوقلو كم است و ممكن است كودك نتواند به راحتی شیر مادر را بخورد. اما مادر نباید ناامید  باشد، بنابراین حوصله به خرج دادن و امتحان‌كردن مكرر می‌تواند موثر باشد.»
شیر دادن به دوقلوها فرق دارد؟
به گفته خانم دكتررحمتی، در صورتی كه بدن شما شیر كافی را تامین نكند، می‌توانید با افزایش دفعات شیر دادن، این مشكل را برطرف كنید. شیر دادن به نوزادان به صورت همزمان، بهترین بهره‌وری را از وقت گران‌قیمت شما به همراه خواهد داشت.از آنجا كه وقتی نوزادان دوقلو به دنیا می‌آیند كم وزن هستند، ممكن است در معرض افت قند خون قرار بگیرند بنابراین اگر شیر مادر كافی نباشد استفاده از شیر خشك اجتناب‌ناپذیر  است اما توصیه می‌شود شیر خشك با سرشیشه به كودك داده نشود و از سرنگ‌های تزریق برای تغذیه كودك استفاده شود.
یكی از قل‌ها زیادی گریه می‌كند
گاهی اوقات یكی از دوقلو‌ها شروع به بی‌قراری و گریه می‌كند برای این كار باید ابتدا به سمت بچه آرام‌تر رفت، در این صورت حس حسادت فرزند بی‌قرار تحریك می‌شود و سعی می‌كند خود را در آغوش مادرش جای دهد.  بچه‌هایی كه یكی، 2سال اختلاف دارند حس حسادت را دارند اما این در دوقلوها به گونه دیگری است. هم حس حسادت وجود دارد و هم حس همدلی بسیار زیاد. دكتر رحمتی می‌گوید: «وقتی من برای آن‌ها كتاب می‌خوانم دوست دارند در بغل من باشند. بنابراین سعی می‌كنم یكی را روی یك زانو و دیگری را روی زانوی دیگر بگذارم و تعادل را در رفتار با آن‌ها رعایت كنم. اما با صحبت كردن می‌توان آن‌ها را از حسادت دور كرد. اگر بچه‌ای را كه آرام است، بوس كنید آن یكی می‌فهمد به دلیل رفتار نادرستش مستحق بوسه نبوده است.»
خواباندن دوقلوها چطور باید باشد؟
مسئله مهمی كه بعد از شیر دادن به دوقلوها اهمیت دارد، خواباندن دوقلو‌هاست. معمولا برنامه زمانی خواب دوقلوها از یكدیگر تبعیت نمی‌كند و برای تنظیم برنامه خواب‌شان باید به چند نكته مهم توجه كرد. دكتر رحمتی این نكات را توضیح می‌دهد: «می‌توان قبل از خواب آن‌ها برنامه‌ای مثل دوش آب گرم، بغل كردن، مالیدن پشت آن‌ها و آرام صحبت‌كردن فراهم كرد و اگر این برنامه به طور مرتب تكرار شود آن‌ها به تدریج یاد می‌گیرند كه چه زمانی موقع خواب است. می‌توان آن‌ها را خواب‌آلوده قبل از آن‌كه كاملا خواب‌شان ببرد به رختخواب منتقل كرد و اجازه داد تا خودشان به خواب بروند. حتی‌الامكان باید از بیدار كردن‌ دوقلوها طی شب اجتناب شود، همچنین می‌توان هنگام شیر دادن نور اتاق را كم كرد و پس از شیر دادن آن‌ها را به رختخواب بازگرداند.»
چگونه بر خستگی غلبه كنید؟
مادر باید حتما برنامه‌ای برای تنظیم خواب فرزندان داشته باشد و با مدل‌سازی و ایجاد یك عادت برای بچه‌ها آن‌ها را به خوابیدن در یك زمان معین عادت دهد، مثلا در یك ساعات معین با خواندن لالایی، پخش یك موسیقی ملایم، ماساژ ملایم پشت آنان، ایجاد ساعت خواب را برای آنان تداعی كند. در این صورت بعد از یك زمان معین آنان می‌آموزند كه زمان خواب چه موقعی است و برای‌شان به صورت یك عادت می‌شود. همچنین مادران باید زمان تعویض بچه‌ها و تغذیه آن‌ها را همزمان كنند كه در صورت رعایت این موارد مادر زمان آزاد  بیشتری برای  رفع خستگی به دست می‌آورد و می‌تواند كارهای شخصی خود را انجام دهد.

نكات تكمیلی
پوشك گرفتن دوقلوها باید چگونه باشد؟
روند كنار گذاشتن پوشك معمولا در دوقلو‌ها كند‌تر است ولی به محض یادگیری رفتن به دست‌شویی به علت رقابتی كه بین‌شان است، مشكل حل می‌شود. پدر و مادر باید در فواصل مشخصی چه بچه‌ها بخواهند چه نخواهند آن‌ها را به دست‌شویی ببرند تا این‌كه كم‌كم این مسئله برای‌شان جا بیفتد.
برای مهارت‌های زبانی چه كار باید كرد؟
رشد مهارت‌های زبانی در كودكان ضعیف‌تر است زیرا تك‌قلو‌ها تكلم را از پدر و مادرشان یاد می‌گیرند اما دوقلو‌ها حرف زدن را از یكدیگر یاد می‌گیرند و گا‌ها تلفظ به شكل غلط را از یكدیگر تقلید می‌كنند.
ویژگی‌های شیشه و پستانك در دوقلوها
باید برای دوقلو‌ها شیشه و پستانك جداگانه فراهم كرد و برای این كار می‌توان از رنگ‌ها و مارك‌های مختلف استفاده كرد تا با یكدیگر اشتباه نشوند زیرا بیماری‌ها از این طریق به‌راحتی قابل انتقال است.
نقش پدر در مراقبت از دوقلوها
پدر نقش بسیار مهمی در مراقبت از دوقلوها دارد و به گفته دكتر رحمتی اگر حمایت‌های پدر نباشد كار بسیار سخت خواهد شد. پدر هر چه آرام‌تر باشد و استرس را تشدید نكند، كودك آرام‌تر خواهد شد. گفته می‌شود در درمان كولیك اگر كودك آرام نشد در بغل پدر می‌تواند آرام بگیرد و پدر می‌تواند كودك را به قلبش بچسباند و این مسئله از لحاظ روانی بسیار تاثیرگذار است.
صبر و حوصله چقدر باید باشد؟
چیزی كه پر واضح است این است كه مادر دوقلو‌ها بودن صبر و حوصله خاص خود را می‌طلبد و با دوری كردن از استرس‌ها و ترس‌ها می‌توان به این وظیفه الهی نائل شد.
سخن آخر
چون فرشته‌های كوچك ما سید هستند، من به وضوح حضور و الطاف بی‌دریغ خداوند بزرگ را در مرحله به مرحله پرورش آن‌ها دیده‌ام و جا دارد از ته قلبم بگویم خداوندا، به این خاطر كه ما را لایق این 2 نعمت بزرگ دانستی شكرت همچنین از مادر، مادر همسر و به‌ویژه همسر خوب و فداكارم به خاطر همه زحمات و مهربانی‌شان صمیمانه تشكر و قدردانی می‌كنم زیرا هموار شدن این مسیر بدون همراهی و همدلی این عزیزان ممكن نبود.