مایکروو

تعریف سیستم الکترونیکی حفاظت کالا (ئی.ا.اس) که بیش از ده سال فروشگاه‌های لباس را در مقابل دزدان محافظت کرده است، اکنون می‌تواند در اختیار سوپرمارکت‌ها و سایر مراکز خرید پرجمعیت …

تعریف سیستم الکترونیکی حفاظت کالا (ئی.ا.اس) که بیش از ده سال فروشگاه‌های لباس را در مقابل دزدان محافظت کرده است، اکنون می‌تواند در اختیار سوپرمارکت‌ها و سایر مراکز خرید پرجمعیت نیز قرار گیرد. یکی از تهیه‌کنندگان دستگاه‌های ئی.ا.اس. اخیراً نوعی برچسب الکترونیک به بازار عرضه کرده که علاوه بر کوچک بودن، برای اجناس نرم هم سخت قابل استفاده است. مهم‌تر این که به دلیل ارزان بودن، یکبار مصرف است. کمپانی‌های دیگر، برای تسخیر این بازار بزرگ در حال رقابت برای ساخت برچسب‌‌های یکبار مصرف با تکمیل‌های متفاوت هستند.

اکثر مصرف کنندگان می‌دانند که ئی.ا.اس. همان برچسب پلاستیکی سفیدی است که در اکثر مراکز خرید و بوتیک‌ها زینت‌بخش لباس‌ها است. پس از اینکه کالا توسط مشتری خریداری شد، صندوقدار برچسب را از کالا جدا می‌سازد. سپس مشتری مجبور است از در مخصوص خارج شود که اگر احیاناً کالای مسروقه همراهش باشد، سیستم ساده شده وجود برچسب را احساس کرده و زنگ خطر به‌صدا درخواهد آمد. از آنجا که این برچسب‌ها بسیار بزرگ هستند، یقیناً برای نصب بر روی اکثر مواد غذائی و اجناس فروشگاه‌های ارزان قیمت، مناسب نخواهند بود. چنین فروشگاه‌هائی که مشتری‌ها بدون برخورد با کارمندان می‌توانند به راحتی در آن به گردش بپردازند، محل مناسبی نیز برای دزدیدن خواهد بود. بیشتر فروشگاه‌ها از آیینه‌های محدب یا تلویزیون مدار بسته، جهت مراقبت و دستگیری سارقین استفاده می‌کنند، اما کارائی این شیوه تا زمانی است که کارمندان زیادی توجه خود را کاملاً به دوربین‌ها و آینه معطوف دارند. از طرفی این روش از نظر روانی مورد قبول مشتریان واقع نمی‌شود. کمپانی چک‌پوینت سیستم آمریکا، در ژانویه گذشته لیستی را ارائه داد که عبارت است از یک اتیکت چسبدار به ابعاد ۴ ٭ ۸/۳ سانتی‌متر، این اتیکت‌ها توسط وسیله مخصوصی شبیه هفت‌تیر به‌صورت نوار به روی کالای مورد نظر چسبانده می‌شود.

وقتی چنین برچسبی از در خروجی مجهز به فرستنده امواج رادیوئی عبور داده شود، موجب اختلال در امواج ارسالی می‌شود که این تغییرات توسط یک گیرنده تشخیص داده شده و زنگ خطر به صدا در می‌آید. این روش غالباً در فروشگاه‌های لباس بکار گرفته می‌شود. کمپانی چک پوینت همچنین توانسته است بر مشکلات موجود در راه کوچک کردن برچسب‌ها فائق آید. در نتیجه کوچکتر شدن برچسب‌ها اثر آنها بر امواج رادیوئی نیز کاهش یافته و در نتیجه باید دستگاه‌های حساس‌تری را برای تشخیص تغییرات امواج بکار گرفت. از طرفی دستگاه‌های با حساسیت بیشتر، باعث تحریک بی‌موقع زنگ خطر شده و علاوه بر ایجاد سر و صدا، موجب دستگیری مشتریان بی‌گناه نیز می‌شود. یکی از مدیران فروش ئی.ا.اس. گفته است: صاحبان فروشگاه‌ها، دوست ندارند به‌خاطردستگیری‌های نادرست بر علیه‌شان اعلام جرم شود.

برای جلوگیری از این نوع مشکلات، کمپانی چک‌پوینت یک سیستم دیجیتال پرارزش سیگنال طراحی کرده که قادر است برچسب را، حتی اگر ضعیف‌تر باشد از پارازیت‌های امواج رادیوئی باشد، تشخیص دهد. فرستنده موجود در درب خروجی بطور پیوسته امواجی با دوره تناوب هزارم ثانیه ارسال می‌کند و این محدوده را مرتباً از پائین به بالا و بالعکس جاروب می‌کند. مدار برچسب که معادل یک خازن و سلف مدارال‌سی است، در قسمتی از این جاروب به حالت تشدید در می‌آید. این اتیکت‌ها وقتی از بین فرستنده و گیرنده عبور کنند، مقداری از موج فرستاده شده در فرکانس معین را جذب کرده و سپس آن را به صورت امواج رادیوئی با شدت متفاوت با موج لحظه‌ای فرستنده منتشر می‌سازد. در نتیجه یک سری نقاط ماکزیمم و می‌نیمم به‌جود خواهد آمد.

سیگنال دریافتی از یک فیلتر الکترونی عبور داده می‌شود. این فیلتر فقط موجی را که دارای مشخصه موج کد برچسب باشد، از خود عبور می‌دهد. سیگنال عبور کرده در یک حافظه موقت ذخیره می‌شود و در هر جاروب که برچسب از جلوی درب خروجی می‌گذرد، سیگنال کد از فیلتر عبور کرده و به مقدار موجود در حافظه افزوده می‌شود. بنابراین سیگنال تا سطح تحریک زنگ خطر ذخیره می‌شود.

در عین حال پارازیت‌های رادیوئی که پدیده‌های اتفاقی و غیر منظم هستند، در هر جاروب یکدیگر را خنثی می‌سازند. چک‌پوینت مدعی است که در سطح تولید زیاد، قیمت این برچسب‌ها بیش از چند سنت نخواهد بود و این امر برای محصولات با تعداد زیاد، قیمت پائین و سود کم بسیار دارای اهمیت است. فرکانس تشدید برچسب، قادر است به اندازهٔ ۱۰% تغییر کرده و باز هم در محدوده فرکانس جاروب سیستم قرار داشته باشد. این مسئله تولید اتوماتیک آنها را آسان‌تر می‌کند.

بزرگترین اشکال این روش، که توسط رقبای چک ژوینت برملا شده، عبارت از این است که هر جسم فلزی می‌تواند مانع رسیدن امواج رادیوئی به برچسب شود. بنابراین نخست، این برچسب‌ها قادر نخواهند بود از کالاهائی با بسته‌بندی فلزی مانند کنسرو حفاظت کنند. دوم، سارقین حرفه‌ای می‌توانند قبل از خروج از فروشگاه‌، برچسب را با یک تکه چسم فلزی مانند کاغذ آلومینیوم پوشانده و سیستم را فریب دهند. چک ژوینت خود به این ضعف معترف است ولی ادعا می‌کند که اکثر دزدی‌ها با انگیزه ناگهانی انجام می‌شود و در عین حال به ندرت افرادی یافت می‌شوند که مقداری کاغذ آلومینیومی با خود به این طرف و آن طرف حمل کنند.

دومین روشی که با تکنولوژی (ئی.ا.اس) به رقابت برخاسته نوارهای مغناطیسی است که مسئولین کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها با آن آشنائی دارند. این نوارهای فلزی دارای قابلیت نفوذ مغناطیسی بالا بوده که قبلاً در یک میدان مغناطیسی ضعیف، آهن‌ربا شده‌اند و در کنار درهای خروجی امواج رادیوئی با فرکانس کم (حدود کیلو هرتز) انتشار می‌یابند.

وقتی نوارها آهن‌ربا شده باشند، مقداری از انرژی امواج منتشره را در میدان مغناطیسی جذب می‌کنند. این کاهش انرژی توسط یک گیرنده تشخیص داده می‌شود. اکثر نوارهای موجود از آلیاژ آهن و نیکل تشکیل شده‌اند شرکت آمریکائی معتقد است، ساختن برچسبی که قادر باشد در محیط پر از امواج مغناطیسی سوپر مارکت‌ها برخلاف محیط آرام کتابخانه‌ها کار کند، یک کار مهندسی ظریف است.

چرخ‌های خرید فروشگاه‌ها، میله‌های بزرگ فلزی و یا موتورهای الکتریکی صندوق‌های پول، همان اثر القائی برچسب را داشته و باعث تحریک بی‌موقع زنگ خطر می‌شوند. در عین حال بازده سیستم مغناطیسی یعنی درصد برچسب‌هائی که هنگام عبور زنگ را به صدا در می‌آورند، بسیار پائین است. میناسی می‌گوید که شرکت کنگو ۲۰۰ عدد سیستم مغناطیسی را برای آزمایش در سوپر مارکت‌ها و فروشگاه‌های بزرگ بکار گرفته است. ولی شایعات بسیاری وجود دارد مبنی بر این که نتیجه بیشتر این آزمایش‌ها باعث طرد این سیستم از طرف صاحبان فروشگاه‌ها شده است.

یک مزیت سیستم رادیوئی این است که فروشنده می‌تواند نوارهای مغناطیسی برچسب را با یک آهن‌ربا خنثی سازد. این کار را حتی بطور اتوماتیک زمانی که کالای روی نوار متحرک حرکت می‌کند، می‌توان انجام داد. اما برای خنثی کردن برچسب‌های رادیوئی باید روی آن را با یک لایه فلزی پوشاند که این روش باعث کندی کار خواهد شد.

نزدیک به سه چهارم لیست‌های ئی.ا.اس که در آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرند، نه از نوع رادیوئی و نه مغناطیسی، بلکه از نوع میکروویو است. برچسب‌های سفید پلاستیکی که به روی البسته و اجناس نرم نصب می‌شوند، بخشی زا سیستم میکروویو هستند که اکثراً توسط کمپانی سنسورمانیک الکترونیک آمریکا ساخته می‌شود. هر برچسب شامل یک آنتن، دیود و مدار تشدید است. فرستنده در خروجی امواج میکروویو را با دو فرکانس متفاوت ارسال می‌کند. دیود هارمونیک‌هائی (مانند مجموع یا تفاضل فرکانس‌ها) ایجاد می‌کند که گیرنده یا تشخیص آن زنگ را خاموش نگه می‌دارد. از آنجا که امواج میکروویو به صورت شعاع فرستاده می‌شوند، برد آنها دو برابر امواج رادیوئی بوده و بنابراین تا فاصله ۶ تا ۸ فوتی در خروجی را تحت کنترل خواهند داشت. ولی بر طبق اظهار رقبای کمپانی مزبور، سارقین به راحتی قادرند سیستم را فریب دهند. زیرا مایعات مانع نفوذ میکروویو هستند. بنابراین اگر برچسب را با دست بپوشانیم می‌توانیم آن را از سنجشگر مخفی کنیم. ولی کمپانی اخیر این مسئله را بی‌اهمیت پنداشته و معتقد است که دزدان کالای مسروقه را در جیب و یا ساک دستی خود می‌گذارند و به ندرت اتفاق می‌افتد که سارقین با یک پیراهن مچاله شده از در خارج شوند.

ظاهراً تولید زیاد ارزان و یکبار مصرف چنین برچسبی بسیار پیچیده است. شرکت فوق برچسب‌های بزرگ چسبدار میکرووئی تولید می‌کند که برای سوپر مارکت‌ها مناسب نیست. این برچسب‌ها را ظاهراً هنگام خواندن کد آن توسط یک وسیله مخصوص که پالسی منتشر می‌کند و باعث باز شدن فیوز آن می‌شود، خنثی می‌سازند.

این کمپانی هم‌اکنون سرگرم مطالعه جهت ساخت برچسب‌های کوچک و یکبار مصرف برای مراکز خرید بزرگ می‌باشد.

ولی از دادن هرگونه اطلاعاتی در مورد تکنولوژی بکار گرفته، خودداری می‌کند [۵۹].

مایکروویو ـ امواج

امواج مایکروویو بخشی از طیف الکترو مغناطیسی هستند که دارای فرکانسی حدود ۰۰۰/۳۰۰ ـ ۳۰۰ مگاهرتز و طول موج ۱ ـ ۰۰۱/۰ متر در هوا می‌باشند. ازین امواج برای اهداف صنعتی، طبی و ارتباطات استفاده می‌شود [۱۲].

۱۲ ـ فرهنگ جامع الکترونیک ـ ج. مارکوس ـ ترجمه حسین کاظم‌زاده

۵۹ ـ فاراد