تومور ماركری تازه در طب زنان

تومور ماركرها مواد شیمیایی ویژه ای هستند كه از سلولهای تومورال آزاد می شوند و یا بخش هایی از خود سلول های توموری هستند كه وارد جریان خون می گردند. تقریباً هیچ یك از این ماركرها …

تومور ماركرها مواد شیمیایی ویژه ای هستند كه از سلولهای تومورال آزاد می شوند و یا بخش هایی از خود سلول های توموری هستند كه وارد جریان خون می گردند. تقریباً هیچ یك از این ماركرها اختصتصی نبوده و از انواع مختلف تومورها ترشح می یابند، اما بعضی از آنها اختصاصیت بیشتری برای بعضی از انواع تومورها دارند.

تومور ماركر سایفرا ۱-۲۱ یكی از جدیدترین تومور ماركرهای شناخته شده است. این ماركر ابتدا برای تشخیص تومورهای ریه به كار می رفت اما بعدعا مشخص شد كه از انواع دیگری از تومورها نیز آزاد می گردد. آزمایش سایفرا ۱-۲۱ قطعات سایتوكراتین ۱۹ را كه از بافت های مختلف آزاد می شوند اندازه گیری می كند. قطعات سایتوكراتین ۱۹ ساب یونیت های اسیدی هستند كه در تمامی سلول های اپی تلیال ساده و همچنین سلول های اپی تلیال كارسینومایی وجود دارند. این قطعات در صورت آزاد شدن در سرم توسط روش های ایمونولوژیك نظیر ELISA ، RIA و ECL و با استفتده از دو آنتی بادی مونوكلونال قابل انداره گیری است.

اغلب تومورهای بدخیم دارای قوام زیادی هستند و این قوام به دلیل اسكلت سلولی محكم آنها است كه از پروتئین هایی به نام سایتوكراتین تشكیل شده است. تا به امروز بیش از بیست نوع سایتوكراتین شناخته شده و یكی از شناخته شده ترین آنها سایتوكراتین ۱۹ است كه در بسیاری از سلول های اپی تلیال بدخیم به میزان فراوان وجوددارد. سلول های سرطانی با كمك این سایتوكراتین های سخت جای سلول های نرمال را اشغال می كنند و فضای بیشتری برای رشد خود در میان بافت های سالم به دست می آورند.

در یك شخص سالم غلظت سایتوكراتین ۱۹ در سرم از ۱/۰ تا ۱ میكروگرم/لیتر متغیر است. امروزه آزمایش سایفرا ۱-۲۱ به عنوان یك تومور ماركر جدید برای تشخیص رشد متاستاتیك بدخیمی های سلول های اپی تلیال شناخته می شود. سطح سرمی این تومور ماركر در انواع مختلف سرطان های اپی تلیال نظیر كانسر پروستات، كارسینومای هپاتوسلولار، ادنوكارسینومای تخمدان، كارسینومای پانكراتیك، و كارسینومای ریه افزایش می یابد.

سایفرا ۱-۲۱ برای عود كنسر پستان نیز ماركری حساس محسوب می شود. این ماركر، با حساسیت ۶۴%، برای عود كنسر پستان در زنان مبتلا به كنسر درجه IV و بسیاری ار تومورهای عود كرده، پیشگویی مستقل و شاخص به حساب می آید. با عنایت به اینكه سایفرا ۱-۲۱ در مراحل بالا و همچنین عود تومورها دارای حساسیت زیادی است، می توان از آن برای پایش عود بیماری و یا برای قضاوت در مورد تأثیر شیمی درمانی و یا پرتو درمانی بهره برد.

سایفرا ۱-۲۱ همچنین پیشگویی قوی در مورد پیش آگهی بیماران نیز محسوب می شود. بمارانی كه سطوح بالاتری از سایفرا ۱-۲۱ دارند دارای بقای كوتاه تری هستند و برعكس. مطالعات متعدد نشان داده اند كه ارزش پیش آگهی دهنده سایفرا ۱-۲۱ از CA۱۵-۳ و CEA بیشتر است. همچنین پاسخ به درمان در بیماران دارای سطح سرمی بالاتر سایفرا ۱-۲۱ كمتر است.

سطح سرمی سایفرا ۱-۲۱ در بیماران مبتلا به كنر تخمدان در مقایسه با افراد سالم بالاتر است و همچنین بیمارانی كه به مراحل حادتری از سرطان مبتلا هستند، سطح بالاتری از سایفرا ۱-۲۱ دارند. بیمارانی كه سطح پایین تری از سایفرا ۱-۲۱ دارند به درمان پاسخ بهتری می دهند. همچنین احتمال عود بیماری در بیمارانی كه دارای سطح سری بالاتری از سایفرا ۱-۲۱ هستند در مقایسه با بیماران دارای سطح پایین تر آن، بیشتر است.

امروزه با استفاده از قطعات سایتوكراتین ۱۹ كه از سلول های بدخیم استخراج می شوند ( و یا مواد مشابه آنها) اولین واكسن ضد سرطان ساخته شده است. این واكسن كه RESAN نام دارد حاوی مقادیر زیادی سایتوكراتین ۱۹ است. این واكسن باعث شروع پاسخ ایمنی آنتی تومورال بر علیه انواع مختلف تومورهای اپی تلیال می شود.