درسی که از طبیعت آموختیم...

شاید باورکردنش اندکی دشوار باشد، امّا حقیقت این است که آدم‌زمینی‌ها دست‌کم سالی ۴۵۰ میلیارد متر مکعب فاضلاب وارد اندوخته‌های آبی کره‌ی زمین می‌کنند؛ معضلی که به خودی خود …

شاید باورکردنش اندکی دشوار باشد، امّا حقیقت این است که آدم‌زمینی‌ها دست‌کم سالی ۴۵۰ میلیارد متر مکعب فاضلاب وارد اندوخته‌های آبی کره‌ی زمین می‌کنند؛ معضلی که به خودی خود می‌تواند - یا می‌توانست - کیفیت و استمرار حیات در یگانه سیاره قابل زیست را به شکل معناداری کاهش دهد.

امّا خوشبختانه چندسالی است که طبیعت، راهی آسان پیش پای انسان‌ها قرار داده تا با استفاده از این شگرد، پساب‌های حاصل از فعالیت‌های کشاورزی، صنعتی و سکونتگاهی خویش را دوباره بازپالایی کرده و به چرخه‌ی حیات بازگردانند.

آیا می‌دانید این شگرد ارزشمند را باید مدیون کدام بخش از طبیعت دانست؟! درباره‌ی تالاب‌ها سخن می‌گویم؛ همان بخش‌های ارزشمند بوم‌سازگان وطن که این ‌روزها، روزگار پرتنشی را سپری کرده و یکی پس از دیگری در صف تجاوز، نابودی و خشکیدگی قرار گرفته‌اند.

در حقیقت، اغلب زیستمندان متنوع و متراکم موجود در محیط‌های تالابی، این ریه‌های ارزشمند طبیعت، از باکتری‌ها، جلبک‌ها، قارچ‌ها و دیگر گیاهان کنارآبزی گرفته تا بسیاری از آبزیان موجود در این اکوتون‌های ارزشمند، می‌توانند همان کاری را که در طبیعت انجام داده و توان زیست‌پالایی منابع آب و خاک مجاور خویش را افزایش می‌دهند، در محیط‌های صنعتی و تصویه‌خانه‌های بزرگ شهری هم انجام دهند، بدون کمترین دردسر و یا نگرانی از افزایش آلودگی.

حجم کل پساب شهری و صنعتی تولیدی در ایران تا سال ۱۳۷۵، به بیش از ۳۶ میلیارد متر مکعب در سال رسیده بود. اما پیش‌بینی کردند این رقم تا سال ۱۴۰۰ به ۴۰ میلیارد متر مکعب، یعنی چیزی در حدود ۴۰ درصد توان آب قابل استحصال کشور، افزایش یابد و شوربختانه از این مقدار، تنها ۱۳ درصد در فرآیند بازیابی و تصفیه قرار گرفته است. بنابراین ناگفته پیداست که اگر این درس طبیعت را مدیریت آب کشور جدی گرفته و به کار بنند، تا چه اندازه می‌تواند در استحصال بهینه‌ی آب و مقابله کشور با بحران کم‌آبی مفید و مؤثر واقع شود.