پنجشنبه, ۱۱ بهمن, ۱۴۰۳ / 30 January, 2025
ایران , بازیگر ماهر
● تحلیل مسائل هسته یی ایران
نشریه «نیوزویك» چاپ امریكا در شماره ۱۸ اردیبهشت خود مقاله‌یی را در مورد مفروضات و احتمالات هسته‌یی ایران به قلم «كریستوفر فردیكی» و «جان باری»، به چاپ رسانده است .بدیهی است انعكاس این مقاله به معنای تایید آنچه در آن گفته شده نیست و موضع روزنامه نمی باشد كه به لحاظ طرح دیدگاه‌های متفاوت پیرامون مسائل هسته‌یی ایران اقدام به درج آن می‌كنیم.
در ماه ژوئن سال ۲۰۰۲ میلادی هنگامی كه دولت بوش با تمركز بر ترس از ناشناخته‌ها فشار شدید برای جنگ با عراق را آغاز كرده بود، دونالد رامسفلد وزیر دفاع گفت: وقتی مساله مربوط به جمع‌آوری اطلاعت در مورد یك چنین تهدیداتی می‌شود «فقدان شواهد دلیل عدم حضور نخواهد بود.» رامسفلد در توضیح این مساله در یك كنفرانس مطبوعاتی گفت: «چیزهایی وجود دارند كه ما می‌دانیم كه می‌دانیم. ناشناخته‌های شناخته شده‌یی وجود دارد، به عبارت دیگر چیزهایی وجود دارد كه ما می‌دانیم كه نمی‌دانیم. اما همچنین ناشناخته‌هایی هستند كه ناشناخته‌اند. چیزهایی وجود دارد كه ما نمی‌دانیم كه نمی‌دانیم.»
اكنون بحرانی در مورد ایران در شرف وقوع است. در اینجا نیز همان مشكلات اساسی كاربرد دارد: آنچه می‌دانیم، آنچه در مورد آن مظنون هستیم، آنچه را كه تنها می‌توان فرض یا تصور كرد؟ آیا خطر آشكار و موجود است یا آنكه مبهم بوده و فاصله آن با ما زیاد است؟ آیا اكنون واشنگتن مانند چهارسال پیش كه «منابعی» صحبت از تحریم، جنگ و تغییر رژیم می‌كردند شدیدا احساساتی شده است. در سال ۲۰۰۲ میلادی با وجود كمبود شواهد موثق، عراق به صورت یك تهدید فوری درآمد كه نیاز به اقدام سریع داشت. كاندولیزا رایس كه در آن موقع مشاور امنیت ملی بود گفت: «ما نمی‌خواهیم مدرك ما یك ابر اتمی باشد.»
با توجه به نتایج شتاب واشنگتن برای پی بردن به ناشناخته‌ها در عراق، اكنون نگرانی‌ها درباره سیاست امریكا در مورد ایران در حال افزایش است. با این وجود، مورد ایران بسیار متفاوت و خطرناك‌تر است. در آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی كه روز جمعه گذشته به وسیله البرادعی دبیركل آژانس انتشار یافت به وضوح گفته شده است كه تهران درخواست سازمان ملل را برای توقف فعالیت‌های هسته‌یی خود نپذیرفته است. دیپلمات‌های اروپایی و امریكایی در نظر دارند قطعنامه‌هایی را تصویب كنند كه در آنها درخواست نتایج نامشخص شده باشد و به گفته منابع اروپایی آنها طرح‌هایی احتمالی برای تحریم‌های خارج از سازمان ملل، در صورتی كه اقدامات درون سازمان ملل توسط روس‌ها و چینی‌ها وتو شود، دارند. رییس جمهور احمدی‌نژاد كه هیچ‌گونه تردیدی در مورد مواضع او وجود ندارد، گفت: «ملت ایران هیچ‌گونه ارزشی برای یك چنین قطعنامه‌های بیهوده‌یی قایل نیست.»
با وجود مواجه بودن با افزایش مشكلات در رابطه با آینده تامین نفت و افزایش ترس ناشی از اینكه یك رژیم ممكن است بزودی به بمب هسته‌یی دست یابد، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌یی و آژانس‌های اطلاعاتی با تلاشی مضاعف در حال جدا كردن حقایق بنیادی از حدسیات و تبلیغات هستند.
ناشناخته‌های معلوم تهران یك برنامه انرژی هسته‌یی تمام عیار دارد. این یك شناخته معلوم است، و احمدی‌نژاد به آن افتخار می‌كند. (در واقع او این مساله را به یك عامل وحدت ملی‌گرایانه تبدیل كرده است: او دوباره هفته گذشته اعلام كرد: «به لطف خداوند امروز ایران به یك كشور هسته‌یی تبدیل شده است.») این كشور از سانتریفیوژهای پرسرعت برای تولید اورانیوم غنی شده در سطح پایین، مناسب نیروگاه‌های برق، استفاده كرده است. این مساله نیز از طرف آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌یی مورد تایید قرار گرفته است. اما همان فناوری‌هایی كه ایران از آن استفاده و دستگاه‌هایی كه مونتاژ می‌كند می‌تواند برای تولید اورانیوم بسیار غنی‌شده كه هسته اصلی بمب اتمی را تشكیل می‌دهد نیز به كار روند. هنگامی كه این مهارت به دست آید دیگر مساله این نیست كه آیا ایران می‌تواند یك سلاح هسته‌یی بسازد یا خیر بلكه مساله این است كه آیا می‌خواهد این كار را انجام دهد یا نه و اینكه كشور بعدی كدام است. احمدی‌نژاد هفته گذشته در مورد انتقال این فناوری با عمرالبشیر رییس جمهور سودان صحبت كرد.
ایران اصرار دارد كه تمام این پروژه بی‌خطر است و اكنون در حال مراعات مفاد پیمان عدم تكثیر سلاح‌های هسته‌یی است كه «حق» این كشور برای دستیابی به انرژی هسته‌یی را تضمین می‌كند. اما یك حقیقت دیگر این است كه ایران فعالیت‌های غنی‌سازی خود را از سال ۱۹۸۵ تا سال ۲۰۰۳ میلادی مخفی نگه داشته است كه این امر نقض صریح قراردادهای حفاظتی این پیمان است و به جای ادامه توقف بعضی از فعالیت‌های خود كه در سال ۲۰۰۳ میلادی شروع شده بود و قرار بود به اعاده اعتماد بین‌المللی كمك كند، ایران در اوایل سال جاری غنی‌سازی سوخت هسته‌یی را دوباره شروع كرد. یك چنین حقایقی باعث شد شورای حكام، كه شامل روسیه و چین ناراضی نیز می‌شد، ایران را به شورای امنیت برای بحث بیشتر در این مورد و اقدام احتمالی، ارجاع دهد.
با این وجود، این مساله نیز حقیقت دارد كه هیچ‌گونه شواهد موثقی هرگز به دست نیامده است كه برنامه هسته‌یی شناخته شده ایران را به توسعه یا تولید سلاح‌های هسته‌یی ارتباط دهد.
● ناشناخته‌های نامعلوم
در طرف دیگر طیف اطلاعات، در طرف طول موج نامریی ناشناخته‌های نامعلوم، این فرض وجود دارد كه روحانیون یك برنامه كاملا محرمانه، جداگانه و تاكنون كاملا نامكشوف سلاح‌های هسته‌یی داشته باشند. مقامات اسراییلی مانند بعضی از تحلیلگران امریكایی عموما از این نظریه حمایت می‌كنند. مایكل لدین، مشاور امور تروریستی دولت ریگان و محقق نئومحافظه‌كار می‌گوید كه وی معتقد است ایرانی‌ها هم‌اكنون نیز بمب هسته‌یی دارند. او ادعا می‌كند «كه در میان تمام فرضیات، این فرض كه آنها بمب اتمی ندارند غیرمحتمل‌ترین فرضیات است.» یك منبع ارشد اطلاعاتی یك كشور كه دارای روابط نزدیك با واشنگتن است و مجاز نیست درباره موضوعات امنیتی بطور رسمی صحبت كند می‌گوید هیچ مدركی دال بر وجود یك برنامه مخفی وجود ندارد. اما او اصرار می‌كند كه احتمالا ما نیاز به هیچ مدركی نداریم. او می‌گوید آنچه ما داریم تعداد زیادی نقطه است. «اگر شما رد این نقطه‌ها را بگیرید و آنها طرح یك فیل را نشان دهند، احتمالاص یك فیل وجود دارد.»
اسراییل كه در برد موشك‌های ایران قرار دارد دلایل بسیاری برای نگرانی دارد. به هرحال احمدی‌نژاد در مورد محو اسراییل از روی نقشه صحبت می‌كند. با این وجود اسراییلی‌ها تخمین می‌زنند كه چه مدت طول می‌كشد تا ایران به بمب هسته‌یی دست یابد دو سال یا كمتر از آن در بعضی موارد كه بسیار كمتر از تخمین دیگران است. ابراهیم اسنه، رییس كمیته فرعی برنامه‌ریزی و سیاستگذاری دفاعی مجلس اسراییل می‌گوید: «این حقیقت نیست بلكه تفسیر است.» احتمالا ما نقطه غیرقابل برگشت را طور دیگری تعریف می‌كنیم. ماه گذشته سزارجان نگروپونته معاون ارشد سازمان اطلاعات امریكا به گزارشگران گفت آنها معتقدند ایران حداقل تا سال ۲۰۱۰ میلادی به بمب هسته‌یی دست پیدا نخواهد كرد.
گری سامور یكی از كارشناسان عدم تكثیر سلاح‌های هسته‌یی در دولت كلینتون كه اخیرا بطور مفصل درباره برنامه سلاح‌های كشتار جمعی ایران تحقیق كرده است می‌گوید: «آیا تاسیسات مخفی‌یی وجود دارد؟ من این طور فكر نمی‌كنم. ببینید اگر یك چنین تاسیساتی وجود داشت، ایران می‌توانست خیلی احمق باشد كه در مورد تاسیسات شناخته شده خود بحران ایجاد كند.
بهترین كاری كه می‌توانستند انجام دهند این بود كه با اجازه دادن به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازرسی تاسیسات (غیرمخفی خود) باعث آرامش همه شده و در عین حال در تاسیسات مخفی خود به كار ادامه دهند. ژوزف سیرینسیونه از موسسه كارنگی نیز تردید دارد. او می‌گوید: به اندازه یك سر سوزن مدرك وجود ندارد. آیا این احتمال وجود دارد؟ بله، آیا این احتمال وجود دارد كه ایران یك پایگاه در كره ماه داشته باشد؟ بله.
● ناشناخته‌های معلوم
در بین حقایق آشكار و حدسیات محض، قلمرویی از پرسش‌ها وجود دارد كه اساس آنها قطعه‌هایی از شواهد موجود است. این قلمرویی است كه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر وقت خود را صرف آن كرده و جایی است كه در آن مواجه با بعضی از بزرگترین ناخرسندی‌های خود شده‌اند.
البرادعی در گزارش خود نوشته است: «بعد از بیش از سه سال تلاش آژانس برای شفاف‌سازی همه جنبه‌های برنامه هسته‌یی ایران شكاف‌های موجود در دانسته‌ها هنوز موضوعی برای نگرانی محسوب می‌شود.»
هنوز هیچ مدرك مكتوبی كه جزییات رابطه ایران را با شبكه مخفی عبدالقدیرخان، دانشمند پاكستانی نشان دهد، وجود ندارد. بعضی از همان دلالانی كه وسایل ایران را تامین كرده‌اند از تامین‌كنندگان وسایل لیبی بوده‌اند كه اطلاعات زیادی را درباره این شبكه و طرح‌های تسلیحات كه به لیبی داده شده است، به دولت‌های غربی در سال ۲۰۰۳ میلادی داده‌اند. ایرانی‌ها می‌گویند آنها فعالیتی در رابطه با سلاح‌های هسته‌یی نداشته‌اند. اما بعضی از مداركی را كه به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارایه داده‌اند حاكی از وجود این فعالیت‌ها است.
لیبی همچنین طرح‌ها و قطعاتی از سانتریفیوژهای پی۲ كه بسیار كارآمدتر از سانتریفیوژهای پی۱ است، دریافت كرده است. ایران برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ میلادی اعتراف كرد كه سانتریفیوژهای (پی۱) را تهیه كرده است. ایران به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌یی گفت: در سال ۱۹۹۵ میلادی فناوری بعضی از سانتریفیوژهای (پی۲) را دریافت كرده است اما تا سال ۲۰۰۲ میلادی كار با آنها انجام نداده است. در نهایت سال گذشته احمدی‌نژاد در شهر خراسان به دانشجویان گفت كه از سانتریفیوژهای (پی۲) بزودی برای مرحله تحقیق و آزمایش استفاده خواهد شد. آژانس بین‌المللی هنوز منتظر توضیح ایران است.
با وجود اینكه تمام این فعالیت‌ها به نظر مشكوك می‌آید بعضی از شواهدی كه علیه ایران وجود داشته است به همان اندازه كه در ابتدا به نظر می‌آمده است شرارت‌بار نبوده است. آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌یی اثرات جزیی‌یی از اورانیوم غنی شده در بعضی تجهیزات ایران به دست آورده است كه به نظر می‌رسیده حاكی از برنامه مخفی ایران باشد. ایرانی‌ها گفته بودند كه سطح آلودگی باعث تعجب آنها شده و احتمالا این آلودگی به وسیله دیگران احتمالا پاكستانی‌ها به وجود آمده است كه قبل از ایرانی‌ها از سانتریفیوژها استفاده كرده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌یی بعد از آزمایشات متعدد به این نتیجه رسید كه اظهارات ایران صحت دارد.
مت بان یك كارشناس امور هسته‌یی در مركز بلفر در هاروارد می‌گوید: «آیا ایران مصمم به ساخت سلاح هسته‌یی است یا تنها خواستار یك راه چاره است؟ دیگر تحلیلگران از جلمه البرادعی می‌گویند هدف این كشور آغاز مذاكراتی گسترده درباره آینده تمام منطقه است. اما در گزارش رسمی هیچ‌گونه پیش‌بینی‌یی در این باره نشده است. او گفت: «آژانس نمی‌تواند هیچ‌گونه داوری درباره موافقت‌ها و مقاصد آینده یا رسیدن به نتیجه‌یی در این باره انجام دهد.»
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست