۷ نکته ای که باید در مورد جوراب بدانیم

شاید شما اسم شهر فورت پین را به عنوان یکی از شهرهای ایالت آلابامای آمریکا بشناسید, اما اطلاعات زیادی در مورد این شهر نداشته باشید و باور نکنید ازهر هفت جوراب بافته شده جهان یک جفت آن در این شهر تولید می شود

● پایتخت‌ جوراب ‌جهان‌ کجاست؟

شاید شما اسم شهر فورت‌پین را به عنوان یکی از شهرهای ایالت آلابامای آمریکا بشناسید، اما اطلاعات زیادی در مورد این شهر نداشته باشید و باور نکنید ازهر هفت‌ جوراب‌ بافته‌شده جهان یک جفت آن در این شهر تولید می‌شود. شهری کوچک که بیشتر شبیه یک روستاست. اگر به این شهر سفر کنید، در بدو ورود روی یک مجسمه فلزی با جورابی بزرگ مواجه خواهید شد که روی آن «پایتخت جوراب جهان» حک شده است و در فاصله‌ای کمتر از این مجسمه، در یکی از خیابان‌های اصلی، موزه جوراب‌بافی توسط تاریخ‌نویسی به نام جان چنبرز تاسیس شده است.ژ

شاید جالب باشد ‌‌بدانید از اواخر سال ۱۸۰۰ میلادی با ورود ماشین‌آلات جوراب‌بافی، کارخانه‌های زیادی در این شهر شکل گرفتند و اکنون نیز پس از گذشت دو قرن می‌توانیم صدای کلیک کلیک دستگاه‌های جوراب‌بافی را در این شهر بشنویم که افرادی در آن حال مشغول بافتن پاشنه یا پنجه جورابی

هستند.

● اولین جوراب‌‌پوشان بافتنی چه کسانی هستند؟

قدیمی‌ترین جوراب کشف شده که اینک در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن وجود دارد، جوراب کشباف متعلق به قرن سوم تا پنجم میلادی است که در پایان قرن ۱۹ توسط کاوشگران در مقبره‌های مصر باستان کشف شد. طبق این کاوش‌ها، مصریان مسیحی اولین کسانی بودند که از جوراب‌های بافتنی استفاده می‌کردند. در طراحی این جوراب انگشتان پا به دو قسمت تقسیم شده‌اند تا با صندل استفاده شوند. همچنین طبق اسناد این موزه، در این روش باستانی برای کوک یا بخیه جوراب‌های ساق‌بلند کشی از سه لایه نخ پشمی با یک سوزن کوتاه استفاده می‌شد. کار بافت این جوراب از پنجه شروع و پس از آن، ساق پا بافته می‌شد. در حین بافت جوراب، پاشنه پا نیز از حلقه‌هایی تشکیل می‌شد. این عمل مبتکرانه، پاشنه پا را مجاز می‌کرد تا وقتی‌ آن را می‌پوشیدند، بدون نیاز به ساخت جوراب‌های جدید، جایگزین جوراب‌های قبلی شوند.

● اولین ماشین جوراب‌بافی چه زمانی وارد ایران شد؟

اولین ماشین کشبافی سال ۱۵۸۹ در انگلستان ساخته شد. نکته جالب توجه این است که سازنده آن یک ‌ کشیش‌ انگلیسی، به نام ویلیام لی‌ بود. از ساخت اولین ماشین جوراب‌بافی تاکنون ۴۲۳ سال می‌گذرد و اینک ماشین‌های ریسندگی مختلفی، جوراب‌هایی در مدل‌های متفاوت و در چند مدل عرضه می‌کنند، اما جالب است بدانید ‌ طبق منابع در دسترس، نخستین کارخانه جوراب‌بافی در ایران سال ۱۳۳۳ به همت فردی به نام خلیل رحیمی بنیان نهاده شده است. قبل از آن جوراب‌بافی دستی رایج بوده است که کدبانوی هر خانه‌ای برای اهالی منزل جوراب پشمی می‌بافت. سال ۱۳۴۵ ماشین‌های جوراب‌بافی ایتالیایی و چینی وارد ایران شدند که در سال ۱۳۵۰ از آنها کپی‌برداری و واردات آنها قطع شد. ماشین‌های جوراب‌بافی کامپیوتری هم سال ۱۳۶۴ به ایران رسید‌ که ابتدا فقط جوراب‌های زنانه می‌بافت‌، ولی از سال ۷۰ به بعد ماشین‌های کامپیوتری کامل‌تری به بازار ایران آمد که همه نوع جورابی اعم از زنانه، مردانه و بچگانه تولید می‌کند.

● نخستین جوراب‌پوشان ایرانی چه کسانی بودند؟

اولین بار جوراب در سال ۱۳۰۶، زمانی که ناصرالدین‌شاه به کشور انگلستان سفر کرد، به عنوان سوغاتی همسران شاه از شهر براد فورد، وارد ایران شد و پس از آن کم‌کم به طبقات پایین رسید و متداول شد. پس از آن جوراب البسه گران‌قیمتی محسوب شد که فقط در مهمانی‌های سنگین می‌پوشیدند و چون ‌مستهلک می‌شد، کف آن را می‌بریدند و پارچه‌ای دیگر به کف آن می‌دوختند و هنگامی که رویه آن نیز از بین می‌رفت و دیگر مناسب‌ نبود، آن را از مچ می‌بریدند و به ساقه‌اش رکابی می‌دوختند و به آن جوراب رکابی می‌گفتند. قبل از راه‌اندازی نخستین کارخانه جوراب‌بافی ایران، اصولا جوراب‌ها به صورت دستبافت در بین عموم مردم رواج داشت. عمدتا جنس این پاپوش‌ها از پشم گوسفند و شتر یا خیلی نادر از الیاف دیگر مانند ابریشم بود، معمولا مناطق کویری و بیابانی از پشم شتر و سایر مناطق از پشم گوسفند برای درست‌کردن پاپوش استفاده می‌کردند.

● نشان افتخار بند جوراب چیست و اولین‌بار در ایران به چه کسی تعلق گرفت؟

یکی از شب‌های سال ۱۳۴۸ میلادی، کنتس سالیسبوی در حال رقص با ادوارد سوم پادشاه انگلستان بود که بند جورابش پایین آمد و موجب خنده درباریان شد، پادشاه در حالی که بند جوراب خود را می‌بست گفت: شرم بر کسی باد که چنین کاری را بد بپندارد. فردای آن شب، هیاتی ۲۶ نفره به نام انجمن گارتر تشکیل شد که شاه ریاست آن را بر عهده گرفت. از آن سال به بعد نشان بند جوراب به عنوان افتخار از سوی ملکه انگلستان اعطا می‌شود. این نشان (شامل یک بندجوراب جواهرنشان که به پا بسته می‌شود، حمایل آبی گل گندم که به صورت مورب بر سینه قرار می‌گیرد، نشان ستاره الماس که بر سینه و روی حمایل نصب می‌شود و جعبه نقره شکاف‌دار که برای حمل نشان استفاده می‌شود، است)، صرفا مختص مسیحی‌هاست، اما با این حال تاکنون دو پادشاه از ایران (ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین‌شاه)، دو سلطان عثمانی و یک امپراتور ژاپن از میان غیرمسیحیان این نشان را دریافت کرده‌اند.

● بزرگ‌ترین جوراب جهان چه زمانی درست شد؟

شاید برایتان جالب باشد‌ بدانید، بزرگ‌ترین جوراب جهان کی ساخته شده یا چه زمانی در رکوردهای رسمی جهانی گینس به ثبت رسیده است. پس بهتراست ‌ بدانید اولین بار ایتالیایی‌ها بلندترین جوراب جهان را با بیش از ۵۰ متر طول به مناسبت عید کلیسای کاتولیک تولید و در سراسر شهر پیتربوی این کشور به نمایش گذاشتند، اما بعد از آن رکورد ساخت بزرگ‌ترین جوراب جهانی از آن ایالات متحده آمریکا شد. یک شرکت آمریکایی این جوراب کرم ـ قهوه‌ای را به ۹‌/‌۹۳ متر (۳۲ فوت در ۷) و ۶/۶۸ (۲۲فوت در۶) ساخته است. طبق رکورد ثبت شده رسمی جهانی گینس، در این جوراب حدود ۱۸۳‌متر (حدود ۶۰۰ فوت) مواد پنبه و همچنین نزدیک به ۱۲/ ۸۰۲ متر (۴۲ هزار فوت) از نخ پنبه استفاده و با چرخ خیاطی صنعتی دوخته شده است.

● محکم‌ترین جوراب ساخته شده جهان متعلق به چه کشوری است؟

یک شرکت سوئیسی برای اولین‌بار اقدام به طراحی جورابی بزرگ، زمخت و زبرکرده که مناسب انواع فعالیت‌هایی مانند دویدن، صخره‌نوردی و ورزش‌های آبی است. این جوراب‌ موسوم بهProtection Sock است که به جای کفش مورد استفاده قرار می‌گیرد، درست مانند انگشتان دست در دستکش دارای فضای لازم برای هر یک از انگشتان است.

این جوراب به گونه‌ای طراحی شده است که دیگر نیاز به پوشیدن کفش نیست و با پوشیدن آن می‌توان بدون خطر آسیب‌دیدگی از اشیای تیز، احساس پابرهنگی را تجربه کرد. این جوراب به علت داشتن ۵۰ درصد کولار (جلیقه ضدگلوله از این ماده ساخته می‌شود)، ۳۲ درصد پلی‌استر، ۱۰ درصد پنبه و ۸ درصد ساندکس و به علت پوشیده شدن با پرز پی. وی. سی (پوشش ضدپارگی)، عنوان محکم‌ترین جوراب جهان را به خود اختصاص داده است. شاید جالب باشد بدانید‌ مدل کوتاه این جوراب در بازار ۵۵ یورو و مدل بلند آن ۵۹ یورو قیمت دارد.