کاهش سن ابتلا به ای‌ال‌اس

بیماری ای‌ال‌اس (ALS) از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی حرکتی است. تاکنون علت دقیق آن شناسایی نشده ولی در بعضی بیماران زمینه وراثتی دارد اما لزوما از پدر و مادر به ارث نمی‌رسد...
براساس …

بیماری ای‌ال‌اس (ALS) از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی حرکتی است. تاکنون علت دقیق آن شناسایی نشده ولی در بعضی بیماران زمینه وراثتی دارد اما لزوما از پدر و مادر به ارث نمی‌رسد...

براساس مطالعه?های اخیر، استرس‌، آلودگی محیطی و شرایط نامناسب تغذیه‌ای می‌تواند از طریق ایجاد رادیکال‌های آزاد احتمال بروز بیماری را افزایش دهد. شیوع ای‌ال‌اس ۱ تا ۷ در هزار نفر جمعیت است، بنابراین جزو بیماری‌های نادر محسوب نمی‌شود و تعداد مبتلایان در حال افزایش‌ است. سن شیوع بیماری بین ۳۵ تا ۵۵ سالگی است اما به نظر می‌رسد بروز بیماری در سنین پایین‌تر (۲۵ تا ۳۰ سالگی) هم بیشتر شده است. بیماری‌ ای‌ال‌اس ابتدا به‌صورت ضعف یا ناتوانی از یک عضله یا چند عضله که همگی از یک ریشه عصب‌دهی می‌شوند، آغاز می‌شود به‌طوری که دست یا پای فرد مبتلا، به صورت پیشرونده دچار تحلیل عضله و لاغری می‌شود و عملکرد عضله کاهش می‌یابد.

این بیماری شباهت زیادی به ضایعات دیسکی دارد و خیلی وقت‌ها پزشک را به این اشتباه می‌اندازد که ضعف و لاغری ایجادشده ناشی از آسیب ریشه عصبی به دلیل فشار دیسک روی عصب است، حتی ممکن است بیمار به اشتباه تحت عمل جراحی دیسک قرار بگیرد ولی بعد از جراحی هیچ بهبودی حاصل نشود. وقت تلف شده در تشخیص دقیق بیماری باعث می‌شود ای‌ال‌اس پیشروی کند و ضعف و لاغری عضلات آنقدر ادامه یابد تا تمام عضلات را فراگیرد و به سیستم اعصاب بولبار (کنترل‌کننده بلع، تنفس و عضلات مربوط به صحبت کردن) برسد. به تدریج بلع بیمار با مشکل مواجه می‌شود به طوری که قادر به قورت دادن غذا نخواهد بود و حتما باید با مایع غذا را ببلعد، گاهی صدا هم تغییر می‌کند. از آنجا که عضله تنفسی درگیر می‌شود، هنگام خواب به علت تغییر گازهای خونی فرد دچار اختلال تنفسی می‌شود. گاه تنفس آنقدر مشکل می‌شود که بیمار به دستگاه تهویه مکانیکی نیاز پیدا می‌کند. از آنجا که بیماران قادر به سرفه نیستند با برگشت تکه‌ای از بزاق یا غذا به مجرای تنفسی، ممکن است خیلی زود دچار عفونت‌های تنفسی شوند.

علامت بسیار شایع در ای‌ال‌اس پیشرفته، پرش‌های غیرارادی در عضلات تمام بدن است. این بیماری فقط عضلات حرکتی را درگیر می‌کند و حس بیمار از بین نمی‌رود. بیماری ای‌ال‌اس درمان قطعی ندارد و فقط برخی داروها می‌توانند سرعت پیشرفت آن را کند کنند. با گسترش بیماری، فرد دچار نارسایی تنفسی می‌شود و به دستگاه تهویه مکانیکی غیرتهاجمی نیاز پیدا می‌کند. اگر بیمار قادر به بلع غذا نباشد، انجام گاستروستومی ضرورت می‌یابد. تشخیص به موقع بیماری با نوار عصب عضله امکان‌پذیر نیست. با تشخیص بجا و به موقع و درمان صحیح دارویی و واکسیناسیون پیشگیری‌کننده از عفونت‌های تنفسی می‌توان پیشرفت بیماری را به تاخیر انداخت.

دکتر حبیب مفخم

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

نایب‌رییس انجمن توانبخشی قلب و ریه