خلیج فارس و جاذبه های گردشگری

جنوبی ترین جزیره ایرانی آبهای خلیج فارس, جزیره ابوموسی است

● جزیره لاوان

این جزیره از شمال شرقی به بندر مقام، از شرق به جزیره شتور و از جنوب به حوزه‌ های نفتی رسالت، رشادت و سلمان محدود می‌شود. وسعت این جزیره ۷۶ کیلومتر مربع است و پس از قشم و کیش بزرگ ‌ترین جزیره ایران در آب ‌های خلیج فارس است. فاصله این جزیره تا بندر لنگه ۹۱ و تا بندرعباس حدود ۱۹۸ مایل دریایی است. جزیره لاوان دور ترین جزیره نسبت به مرکز استان هرمزگان است. آب و هوای آن گرم و مرطوب و دمای آن در تابستان به حدود پنجاه درجه سانتی ‌گراد میرسد و رطوبت هوای آن نیز بسیار زیاد است. ذخایر نفتی آب ‌های نزدیک جزیره لاوان بسیار قابل توجه است. در حال حاضر صنایع جزیره منحصر به تأسیسات نفتی است که با نام «مجتمع پالایشی لاوان» فعالیت دارد.

یکی ازشگفتی‌های این جزیره وجود کندو های عسل در کنار تأسیسات نفتی و مخازن آنها است که عسل آنها به رنگ سبز تیره است و بوی نفت می‌دهد، اما طعم آن مشابه عسل‌های معمولی است. اهالی جزیره در فصل معینی از سال به صید مروارید می‌پردازند و تنها کالای صادراتی جزیره، مروارید آن است. این جزیره یک بندرگاه مناسب برای صدور فرآورده‌ های نفتی و یک اسکله فلزی جهت حمل و نقل دریایی دارد.

● جزیره هندورابی

جزیره هندورابی با ۸ / ۲۲ کیلومتر مربع مساحت، در فاصله ۳۲۵ کیلومتری بندر عباس و ۱۳۳ کیلومتری بندرلنگه و در حد فاصل بین دو جزیره کیش و لاوان قرار گرفته است. این جزیره سرزمینی هموار و تقریباً بدون عارضه طبیعی است. بلندترین نقطه آن بیست و نه متر و بزرگ‌ترین قطر آن هفت و نیم کیلومتر است. این جزیره از یک رشته ارتفاعات کوتاه پوشیده است و کرانه‌های آن با شیب ملایمی به دریا منتهی می‌شوند. مجاورت با دریا، اغلب موجب بالا رفتن میزان باران و رطوبت می‌شود. با این حال در تمام کرانه‌های خلیج فارس، همجواری با دریا، تأثیر چندانی بر میزان بارش این نواحی ندارد. فعالیت اقتصادی اکثر اهالی در جزیره هندورابی، صید و غواصی است. فعالیت ‌های صنعتی یا بهره‌ برداری از معادن و منابع زیرزمینی و حتی صنایع دستی در هندورابی وجود ندارد. محیط زیست جزیره به دلیل بسته بودن آن محدود است و موجوداتی از قبیل انواع پرندگان کوچک، پرندگان مهاجری نظیر باز و شاهین و انواع کمی از خزندگان و موش صحرایی در آنجا یافت می‌شود. منابع تأمین آب جزیره بسیار محدود و کم است و آب مصرفی آن از طریق چاه یا آب انبار تأمین می‌شود. این جزیره از نظر سیاحت و ایرانگردی از زیر مجموعه‌های کیش است که با توجه به امکانات و استعداد طبیعی جزیره از نظر آب، خاک، هوا و شرایط خاص تجاری جزیره کیش و هم‌چنین برخورداری از زیبایی‌های طبیعی، قادر است بخشی از نیازهای سیاحتی و گردشگری ایرانگردان را تأمین کند.

● جزیره شتور

جزیره شتور در فاصله حدود یک و نیم کیلومتری جنوب شرقی جزیره لاوان قرار دارد. طول جزیره ۷ / ۱ کیلومتر و عرض آن ۸۰۰ متر است. جزیره شتور غیر مسکونی است و هیچ‌گونه فعالیتی در آن دیده نمی‌شود. این جزیره از با ارزش ‌ترین و مهم ‌ترین پناهگاه‌ های حیات وحش (پرندگان،‌ لاک‌پشت ‌های دریایی، ماهی‌ ها و دلفین ‌ها) در خلیج فارس است و جزء مناطق حفاظت شده کشور می‌باشد.

● جزیره ابوموسی

جنوبی ‌ترین جزیره ایرانی آبهای خلیج ‌فارس، جزیره ابوموسی است. این جزیره در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و هم‌ چنین در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه واقع شده است. جزیره ابوموسی یکی از چهارده جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن درحدود ۵ / ۴ کیلومتر است. شهر ابوموسی مرکز جزیره ابوموسی می‌باشد. ارتفاع آن از سطح دریا ۴۶ متر و مساحت آن دو و دو دهم کیلومتر مربع است.

جزیره ابوموسی نزدیک ‌ترین پهنه خشکی از خاک ایران به خط استوا است که‌ آب و هوای مرطوب و گرم‌تری دارد. این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است؛ ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت می‌گیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند.

این جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند. وسعت شهرستان ابوموسی ۸ / ۶۸ کیلومتر مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی (با ۱۲ کیلومتر مربع)، جزیره تنب‌ بزرگ (با ۳/۱۰ کیلومتر مربع) تنب کوچک (با ۵/۱ کیلومتر مربع)، سیری (با ۳/۱۷ دهم) کیلومتر مربع، فرور بزرگ (با ۲/۲۶کیلومتر مربع) و فرور کوچک (با ۵/۱ کیلومتر مربع) می‌باشد.

● جزایر استان خوزستان

جزایر دوبه، دارا و قبر ناخدا متعلق به این استان بوده و فاقد آب شیرین و خالی از سکنه می‌باشند. جزیره مینو با مساحت ۸/۱۷ کیلومترمربع بین آبادان و خرمشهر واقع شده و دو شاخه اروندرود آن را فرا می‌گیرد. دارای جمعیتی حدود ۱۲ هزار نفر بوده‌ و از آنجا که از زیبایی طبیعی ویژه‌ای برخوردار است و نیز به فرودگاه بین‌المللی آبادان نزدیک می‌باشد می‌توان آن را به جزیره‌ای توریستی تبدیل کرد.

● جزایر استان بوشهر

جزایر «شیف» و «خارک» مهمترین جزایر مسکونی این استان هستند که شیف ۱۹۸۷ نفر جمعیت دارد که اغلب به ماهیگیری و لنج سازی می‌پردازند. جزیره مرجانی خارک نیز با مساحت حدود ۳۱ کیلومترمربع در شمال غرب بندر بوشهر و در ژرف‌ترین نقطه خلیج فارس واقع شده. این جزیره در واقع پایانه نفتی ایران در خلیج فارس محسوب شده و مهمترین منطقه صدور نفت ایران می‌باشد. همچنین در این جزیره یک مجتمع شیمیایی با تولیداتی چون بنزین، گوگرد و گاز مایع مشغول به کار می‌باشد.

جزایر ام الکریم، جبرین، خارگو-خان، شیخ کرامه، گرم، متاف و دخیلو همگی فاقد آب شیرین و خالی از سکنه می‌باشند. جزایر «عباسک و فارسی» با وجود اینکه در حال حاضر فاقد سکنه می‌باشند ولی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. جزیره فارسی به دلیل دارا بودن ایستگاه هواشناسی که اطلاعات هواشناسی را به تمام شرکت‌های کشتیرانی می‌رساند و جزیره عباسک به دلیل نزدیکی به ساحل و دارا بودن استعداد توریستی ویژه، از جایگاه برتری برخوردار گشته‌اند.

● جزایر استان هرمزگان

ابوموسی این جزیره با مساحتی در حدود ۱۲ کیلومتر مربع دارای آب شیرین بوده و ساکنان آن از راه غواصی و صید مروارید و ماهی زندگی می‌کنند. آبهای پیرامون این جزیره دارای بهترین مرواریدهاست. تا دهه اول قرن (۱۴ هـ.ش) ۵۰ فروند کشتی بزرگ صید مروارید در کرانه‌های این جزیره مشغول به کار صید بودند. یک مجتمع شیلاتی در این جزیره فعال است که درآمد مردم بیشتر از راه فروش ماهی به این شیلات بدست می‌آید. در این جزیره معادن خاک سرخ، نمک و نفت نیز وجود دارد که نفت آن از نظر نوع و کیفیت بهترین نفت خلیج فارس شناخته شده است.

قشم بزرگترین جزیره خلیج فارس است با مساحتی در حدود ۱۴۴۵ کیلومترمربع (چندین برابر جزیره بحرین) این جزیره دارای جاذبه‌های فراوان توریستی می‌باشد از جمله آثار باستانی و تاریخی فراوان و جنگل‌های سحرآمیز «حرا» که می‌توان با پذیرش توریست سرمایه فراوانی جذب نمود. معادن مهم این جزیره، نفت و گاز و گوگرد است. این جزیره در سال ۱۳۶۹ منطقه آزاد صنعتی- تجاری نیز اعلام گردید.

کیش با مساحت ۷۶ کیلومترمربع دارای آب شیرین و خاک حاصلخیز جهت کشاورزی می‌باشد که فراورده‌های زراعی فراوانی دارد. همچنین تأسیسات نفتی در این جزیره فعال بوده و دارای تولیداتی چون گاز مایع، نفت سبک و سنگین می‌باشد.

در کنار تأسیسات نفتی جزیره کندوهای عسل وجود دارد که عسل آنها به رنگ سبز بوده و بوی نفت می‌دهد اما طعم آن مشابه عسل‌های معمولی است.

هرمز با ۴۱ کیلومترمربع مساحت به دلیل واقع شدن در گذرگاه تنگه هرمز دارای جایگاه مهم نظامی بوده و به منزله کلید خلیج فارس به شمار می‌رود.

تنب بزرگ و تنب کوچک، لارک، هندورابی، هنگام و سیری

ساکنان این جزایر اغلب به صید ماهی و مروارید و کمتر به کشاورزی مشغولند. جزیره تنب بزرگ از لحاظ استراتژیک حلقه‌ای پر اهمیت از زنجیر دفاعی ایران در تنگه هرمز به شمار می‌آید.

جزایر شتوار، شیخ اندرابی، فارورگان نیز به علت فقدان آب شیرین خالی از سکنه می‌باشند

● نهنگ‌های خلیج فارس

در حدود۱۱ گونه از تیره بالنها و والها در خلیج زندگی میکنند ؛از جمله بزرگترین پستاندار حال حاضر جهان نهنگ ابی : شما ابعادی رو به این شکل در نظر بگیرید طولی در حدود ۲۵ تا ۳۶ متر وزنی بین ۶۰ تا۱۷۸ تن سرعت از ۸ تا ۳۰ مایل در ساعت در عین حال بچه ای هم به دنیا بیاد که ۷ متر طولش باشه و ۷تن وزنش روزی ۶۰۰لیتر هم شیر بخوره اما غذای مادر منحصر به سخت پوستان و پلانگتونها باشه!!

نهنگ باله پشتئ که بعد از نهنگ ابی که ان را معرفی کرده بودئم دومین پستاندار بزرگ زمین محسوب میشود” با طولئ بین ۱۸ تا ۲۵ متر وزنئ بین ۳۵ تا ۷۵ تن سرعتی معادل ۴۰ک و ژرف روی تا اعماق ۲۵۰ متر که البته شما این چنین عمقی را در خلیج فارس نمیابید که تا ۲۶ دقیقه هم قادر به زیر اب ماندن خواهد بود “در تمام پهنه خلیج خصوصا دهانه دریای عمان و خلیج شر قی جاسک یافت میشود

نهنگ گوژ پشت تیره ای دیگر از خوانواده نهنگها که در خلیج فارس هم زندگی میکند . با سرعت معادل ۸-۱۰ کینومتر تیغه های دندانی در هر طرف۲۷۰-۴۰۰ عدد که طول هر تیغه ۸۰ سانتیمتر است . طولی معادل۱۴-۱۹ متر وزنس معادل ۳۴-۴۲تن که قادر تا ۳۵ دقیقه هم زیر اب بماند.

نهنگ خاکستری با سرعتی حیرت اور ۶۰ کیلومتر در ساعت با طول ۱۲-۱۸ متر با وزن ۳۰ تن – با تیغه های دندانی در هر طرف از ۲۸۰ تا ۴۸۰ عدد. البته تا حد زیادی شبیه نهنگ باله پشتی است.

بر اساس آخرین تحقیقات به عمل آمده و مقایسه و بررسی منابع موجود تاکنون ۴۶۵ گونه ماهی متعلق به ۱۰۱ خانواده و ۲۴ رده از آبهای خلیج فارس گزارش شده است که طبق نظر محققین این تعداد حدود ۷۰ % کل نمونه های موجود در خلیج فارس است. پستانداران خلیج فارس شامل ۱۳ گونه اند که عبارتند از ۶ گونه نهنگ، ۵ گونه دلفین، ۱ گونه پورپویز و ۱ گونه گاو دریایی. در این میان گونه گاو دریایی در ردیف جانوران در معرض انقراض و در فهرست CITES قرار دارند. همچنین نهنگ گوژپشت، نهنگ قاتل وپورپویز به عنوان گونه های کمیاب و نادر محسوب می شوند .از میان ۸ گونه لاک پشت دریایی شناسایی شده در آبهای جهان ۵ گونه به پهنه های آبی خلیج فارس و دریای عمان وارد می شوند که دو گونه لاک پشت سبز و لاک پشت منقارعقابی در مناطق پراکنده ای از سواحل جنوب ایران حضور دارند .این گونه ها همگی از جمله جانوران ذکرشده در فهرست CITES می باشند.

اما راجع به عمق هم صحبت شد که خلیج فارس تا ۱۴۴ متر عمق دارد البته این عمق در نزدیکی جزیره آبادان به ۳۰ متر میرسد که در همان اعماق هم در خور موسی انواع نهنگ‌ها مشاهده می‌شود.

● مرگ نهنگ ۶۰ تنی در سواحل هرمز

نهنگ ۶۰ تنی که بر اثر برخورد با کشتی در خلیج فارس زخمی شده بود، در ساحل جزیره هرمز به گل نشست و بر اثر شدت خونریزی تلف شد

هرمز – خبرنگار اعزامی «ایران»: یک نهنگ ۶۰ تنی که بر اثر برخورد با کشتی در خلیج فارس زخمی شده بود، در سواحل جزیره هرمز به گل نشست و بر اثر شدت خونریزی تلف شد .

مردم و مسؤولان جزیره هرمز پس از مشاهده جسد نهنگ پهن پیکر که ۱۷ متر طول داشت، برای جلوگیری از ایجاد تعفن در جزیره با دشواری فراوان اقدام به دفن جسد نهنگ جوان کردند . اهالی قبل از دفن نهنگ طحال حیوان را که حاوی دو تن روغن است ، از بدن آن خارج کردند .

از روغن طحال نهنگ برای جلوگیری از نفوذ آب در بدنه کشتی و لنج های چوبی استفاده می شود . تکه ای از گوشت نهنگ تلف شده نیز برای بررسی زیست شناسی به سازمان محیط زیست ارسال شد .

نهنگ آبی بزرگترین پستاندار جهان است که وزن آن به ۱۳۰ تن نیز می رسد . بچه این حیوان هنگام تولد بیش از ۷ تن وزن دارد و روزانه ۶۰۰ لیتر شیر مصرف می کند .

گونه هایی از این پستاندار بزرگ به دلیل فراوانی غذاهای دریایی در خلیج فارس زندگی می کنند . اهالی هرمز گفتند این دومین نهنگ است که در سالهای اخیر در هرمز به گل می نشیند. صیادان صنعتی هرمز در گذشته های دور برای صید نهنگ به دریا می رفتند و با ترفندی خاص این حیوان را شکار می کردند .

بومی ها می گویند نیاکان آنها در گذشته به آرامی به کنار نهنگ می رفتند و قلاب بزرگی را در بینی نهنگ فرو می کردند . نهنگ آسیب دیده در چنین مواقعی از محل حادثه دور می شد و صیادیان نیز به همراه طناب و قلاب در پی نهنگ می رفتند تا انرژی و نای نهنگ پایان یابد .

آنها بعد از خستگی شدید نهنگ، آن را به ساحل مورد نظر هدایت می کردند . بومی ها می گویند سالهاست کسی برای صید نهنگ به دریا نزده است.