من متفاوت هستم

چند سال قبل سیگار کشیدن توسط زنان ضدارزش و ناهنجار جلوه می کرد ولی امروزه در کوچه و خیابان شاهد بسیاری از زنان سیگاری هستیم زنانی که ماهرانه تر از مردان سیگار را در دست می گیرند و چنان پک می زنند که رستم هم نمی تواند

سیگار کشیدن‌ در فرهنگ‌ ایرانی‌ همواره‌ جزیی‌ از رفتار مردانه‌ محسوب‌ شده‌ و استفاده‌ از سیگار برای‌ زنان‌ یکی‌ از دستاوردهای‌ ورود تکنولوژی‌ به‌ کشور است‌ که‌ طی‌ سال‌های‌ اخیر افزایش‌ یافته‌ است‌.

چند سال‌ قبل‌ سیگار کشیدن‌ توسط‌ زنان‌ ضدارزش‌ و ناهنجار جلوه‌ می‌کرد ولی‌ امروزه‌ در کوچه‌ و خیابان‌ شاهد بسیاری‌ از زنان‌ سیگاری‌ هستیم؛ زنانی‌ که‌ ماهرانه‌تر از مردان‌ سیگار را در دست‌ می‌گیرند و چنان‌ پک‌ می‌زنند که‌ رستم‌ هم‌ نمی‌تواند!

در فیلم‌های‌ ایرانی‌ سیگار کشیدن‌ زنان‌ متمول‌ را همواره‌ شاهد بوده‌ایم‌، هر چند که‌ شخصیت‌ این‌ زنان‌ همواره‌ منفی‌ بوده‌ و نگاه‌ ساختار سنتی‌ ایران‌ همیشه‌ به‌ آنها با شک‌ و تردید همراه‌ بوده‌ است‌ ولی‌ آنها همیشه‌ به‌ زنان‌ ایرانی‌ آموخته‌اند که‌ سیگار کشیدن‌ جزیی‌ از رفتار انسان‌های‌ متمدن‌ است‌!

امروزه‌ نیز با تحولاتی‌ که‌ در عرصه‌ اجتماع‌ و گرایشات‌ نسل‌ جوان‌ رخ‌ داده‌، استعمال‌ سیگار در بین‌ دختران‌ جوان‌ بشدت‌ افزایش‌ یافته‌ است‌.

طبق‌ آمار وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌ استعمال‌ دخانیات‌ بین‌ دختران‌ ۱۵ تا ۲۵ ساله‌ افزایش‌ یافته‌ و حدود ۷/۲ درصد از دختران‌ در این‌ گروه‌ سنی‌ سیگار می‌کشند. همچنین‌ ۵ درصد از دختران‌ دانشجو دانشگاه‌های‌ تهران‌ سیگار می‌کشند.

دکتر روحانی‌ با اشاره‌ به‌ اینکه‌ تغییر الگوهای‌ رفتاری‌ در بین‌ جوانان‌ یکی‌ از دلایل‌ گرایش‌ به‌ سیگار است‌، می‌گوید: دختران‌ جوان‌ با پیروی‌ از رفتار زنان‌ غربی‌ که‌ از طریق‌ رسانه‌های‌ بین‌المللی‌ خود را به‌ نسل‌ جدید معرفی‌ می‌کنند، در دام‌ اعتیاد گرفتار می‌آیند.

اکثر مصرف‌کنندگان‌ دخانیات‌ عادت‌ خود را از دوران‌ کودکی‌ و نوجوانی‌ شروع‌ می‌کنند و همچنین‌ تولید کنندگان‌ فرآورده‌های‌ دخانی‌ از هر وسیله‌ و رویکردی‌ برای‌ رواج‌ بیشتر این‌ عادت‌ مهلک‌ و در نتیجه‌ افزایش‌ فروش‌ و سود خود بهره‌ می‌گیرند.

دکتر روحانی‌ خاطرنشان‌ می‌کند: طبق‌ تحقیقات‌ صورت‌ گرفته‌ ۵۰ درصد دختران‌ و پسران‌ نوجوان‌ سیگار کشیدن‌ را عامل‌ مهمی‌ در دوستیابی‌ و جاذبه‌ اجتماعی‌ می‌دانند.

همچنین‌ ۵/۱ میلیارد نفر از مردم‌ سیگار مصرف‌ می‌کنند که‌ ۸۴ درصد آنها در کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ زندگی‌ می‌کنند. سالانه‌ ۵ میلیون‌ نفر بر اثر بیماری‌های‌ ناشی‌ از استعمال‌ دخانیات‌ فوت‌ می‌کنند و هر ۵ ثانیه‌ بر اثر استعمال‌ دخانیات‌ یک‌ نفر در بیمارستان‌ها جان‌ خود را از دست‌ می‌دهد.

این‌ در حالی‌ است‌ که‌ ۹ میلیون‌ سیگاری‌ در ایران‌ وجود دارد که‌ هر یک‌ از این‌ افراد روزانه‌ ۱۳ نخ‌ سیگار مصرف‌ می‌کنند.

طبق‌ تحقیقات‌ انجام‌ شده‌ استعمال‌ سیگار بین‌ جامعه‌ پزشکی‌ نیز شایع‌ شده‌ است‌ و ۴۰ درصد دانشجویان‌ پزشکی‌ سر کلاس‌ درس‌ و در دانشگاه‌ سیگار می‌کشند و ۴۱ درصد آنها نیز در محیط‌های‌ اداری‌ به‌ مصرف‌ سیگار می‌پردازند.

شهلاذره‌، روانشناس‌ از علل‌ گرایش‌ دختران‌ جوان‌ به‌ سیگار می‌گوید: از نقطه‌ نظر روانشناسی‌ عقیده‌ بر این‌ است‌ که‌ اعتیاد به‌ مواد مخدر به‌ گونه‌یی‌ غیرمستقیم‌ واکنش‌ و پاسخی‌ است‌، در مقابل‌ کنش‌های‌ غیرقابل‌ تحمل‌ بیرونی‌ و درونی‌ که‌ بدان‌ وسیله‌ فرد سعی‌ می‌کند آلام‌ و مشکلات‌ درونی‌ خود مانند: اضطراب‌، افسردگی‌ و محرومیت‌ها را کاهش‌ داده‌ یا تسکین‌ بخشد. در واقع‌ این‌ انتخاب‌، شیوه‌یی‌ است‌ ناسالم‌ به‌ منظور فرار از واقعیت‌های‌ موجود.

وی‌ می‌گوید: دوره‌ بلوغ‌ دوره‌یی‌ است‌ که‌ فرد با تضادها و کشمکش‌های‌ متعدد درونی‌ مواجه‌ است‌. در این‌ زمان‌ او بخوبی‌ احساس‌ می‌کند که‌ به‌ مرحله‌یی‌ جدید از زندگی‌ باید وارد شود و مسئولیتی‌ در قبال‌ خود و جامعه‌اش‌ بر عهده‌ بگیرد. مرحله‌یی‌ که‌ او را با نگرانی‌، اضطراب‌ و مشکل‌ تصمیم‌گیری‌ روبرو می‌کند و او سعی‌ می‌کند به‌ گونه‌یی‌ بر مشکلات‌ خویش‌ فایق‌ آید. عدم‌ توجه‌ به‌ اعضای‌ خانواده‌، توقعات‌ بیجا و بی‌مورد اطرافیان‌، بدون‌ در نظر گرفتن‌ حساسیت‌ این‌ دوره‌ و توقعات‌ و ارزش‌های‌ متضاد اجتماعی‌، اختلالات‌ تطابقی‌ در خانواده‌ و زمینه‌های‌ نامطلوب‌ شخصیتی‌ فرد به‌ سهولت‌ وی‌ را در این‌ دوره‌ در مقابل‌ انحرافات‌ آسیب‌پذیر می‌سازد.

ذره‌ می‌افزاید: سیگار کشیدن‌ دختران‌ جوان‌ در واقع‌ جلوه‌یی‌ از تجرد است‌ و با وجود ماهواره‌ در خانواده‌ها به‌ امری‌ عادی‌ بدل‌ شده‌ است‌. چون‌ متاسفانه‌ دختران‌ جوان‌ الگوی‌ مناسبی‌ ندارند و بیشتر از ماهواره‌ و تیپ‌های‌ آنها تغذیه‌ می‌شوند و در این‌ صورت‌ جوانان‌ می‌خواهند بگویند «من‌ با افراد دیگر جامعه‌ متفاوت‌ هستم‌.»

وی‌ با اشاره‌ به‌ شیوع‌ مواد مخدر در مدارس‌ می‌گوید: استعمال‌ سیگار در دوره‌ راهنمایی‌ و در بین‌ دختران‌ جوان‌ امروزه‌ رشد چشمگیری‌ داشته‌ است‌، زیرا پسران‌ می‌توانند به‌ دلیل‌ آزادی‌های‌ بسیار در جامعه‌ از تفریحات‌ بیشتری‌ استفاده‌ کنند ولی‌ دختران‌ جوان‌ به‌ علت‌ محدودیت‌های‌ فراوان‌، بیشتر از سیگار استفاده‌ می‌کنند، زیرا سیگار کشیدن‌ آنها جلوه‌ و نمود بیرونی‌ پیدا نخواهد کرد.

این‌ روانشناس‌ اساس‌ پیشگیری‌ را تعلیم‌ و تربیت‌، راهنمایی‌، مشورت‌ و ارشاد خانواده‌ها می‌داند و می‌گوید: این‌ آموزش‌ باید در طیف‌ گسترده‌ اعم‌ از رسمی‌ و غیررسمی‌ صورت‌ گیرد و بویژه‌ از رسانه‌های‌ گروهی‌ در جهت‌ آموزشی‌ و در نتیجه‌، پیشگیری‌ از اعتیاد، نخست‌ با تحلیل‌ کلیه‌ عوامل‌ اجتماعی‌ اعم‌ از فرهنگی‌، اجتماعی‌، خانوادگی‌، تحصیلی‌ و... که‌ افراد سالم‌ را به‌ سوی‌ این‌ انحراف‌ بزرگ‌ سوق‌ می‌دهد، آغاز شود.

و بعد از آن‌ مسئولان‌ تعلیم‌ و تربیت‌ و روانشناسان‌ و سایر صاحبنظران‌ شیوه‌های‌ مقابله‌ را در چارچوب‌ نظام‌ حکومتی‌ و متناسب‌ با ارزش‌های‌ حاکم‌ بر جامعه‌ ارایه‌ دهند.

وی‌ می‌گوید: خانواده‌ تاثیر عمیقی‌ بر نوجوان‌ می‌گذارد و شخصیت‌ او را پی‌ریزی‌می‌کند، اگر محیط‌ خانواده‌، سالم‌ باشد نوجوانان‌ و جوانان‌ دارای‌ اعتماد به‌ نفس‌، مهر و محبت‌ و احساس‌ مسئولیت‌ می‌شوند. بررسی‌ها نشان‌ می‌دهد که‌ اگر نوجوان‌ مورد توجه‌ و حمایت‌ واقع‌ نشود یا از خانواده‌ طرد شود یا برعکس‌ اگر بیش‌ از حد مورد توجه‌ و حمایت‌ قرار گیرد، آماده‌ کجروی‌، ناسازگاری‌ و تجاوز به‌ حقوق‌ دیگران‌ خواهد شد.

نوجوانان‌ و جوانانی‌ که‌ در محیط‌ خانواده‌ پذیرفته‌ نشده‌اند و با محرومیت‌ عاطفی‌ و فقدان‌ مهر مادری‌ روبرو بوده‌اند، محبت‌ و عواطف‌ دیگران‌ را احساس‌ نمی‌کنند و با ترک‌ خانه‌ و مدرسه‌ و ناسازگاری‌ رفتار خصمانه‌ از خود بروز می‌دهند، این‌ افراد فاقد قدرت‌ سازش‌ می‌شوند. همچنین‌ حمایت‌ بیش‌ از اندازه‌ و اغماض‌ بی‌نهایت‌ پدر و مادر نیز سبب‌ می‌شود که‌ نوجوان‌ بسیار پرتوقع‌ و به‌ اصطلاح‌ لوس‌ و نازپرورده‌ بار آید و در نتیجه‌ بتدریج‌ در سازش‌ با دیگران‌ دچار اشکال‌ شود. چنین‌ فردی‌ به‌ عنوان‌ یک‌ موجود ضداجتماعی‌ طعمه‌ خوبی‌ برای‌ قاچاقچیان‌ مواد مخدر و جنایتکاران‌ به‌ شمار می‌آید.

ذره‌ تصریح‌ می‌کند: برقراری‌ رابطه‌ صحیح‌ پدر و مادر با نوجوان‌ سبب‌ می‌شود که‌ رشد شخصیت‌ نوجوان‌ سیر طبیعی‌ داشته‌ باشد و از انحراف‌ و کج‌روی‌ مصون‌ بماند، عواقب‌ خطرناک‌ اعتیاد ایجاب‌ می‌کند که‌ والدین‌ از لحظه‌ تولد کودک‌ را موجودی‌ بدانند که‌ یاد می‌گیرد و رشد شخصیت‌ او منوط‌ به‌ برقراری‌ رابطه‌ صحیح‌ بین‌ همه‌ اعضای‌ خانواده‌ است‌.

کتایون‌ دارابی‌