خزانش سبزتر از بهار

بر روی نیمکتی از پارک نشسته بودم که پس از لحظاتی، آقایی با موی سفید و عصایی به دست در کنارم آرام گرفت. لحظات اول هر دو ساکت بودیم اما پس از چند دقیقه شروع به صحبت کرد. انگار دلش می‌خواست …

بر روی نیمکتی از پارک نشسته بودم که پس از لحظاتی، آقایی با موی سفید و عصایی به دست در کنارم آرام گرفت. لحظات اول هر دو ساکت بودیم اما پس از چند دقیقه شروع به صحبت کرد. انگار دلش می‌خواست هر چه زودتر این سکوت را بشکند و با کسی هم صحبت شود. انگار اصلاً از شدت تنهایی به پارک پناه آورده بود. «جوون چند سالته، به چه کاری مشغولی، چقدر درس خوندی» مقداری که با او صحبت کردم متقابلاً از وضعیت زندگیش پرسیدم.

گفت که فرزندانش ازدواج کردند و در فاصله‌ای خیلی دور از او زندگی می‌کنند و خودش هم سال‌ها قبل از یک شغل اداری بازنشسته شده و در حال حاضر بدون هیچ فعالیت‌ هدفمند وقتش را در کنار همسرش می‌گذراند و گاهی تنها و گاهی هر دو برای تفریح و تغییر حال و هوا به پارک می‌آیند.

آیا به راستی معنا و مفهوم بازنشستگی همین است؟ آیا پس از مدتی کار و فعالیت و به اصطلاح بازنشسته شدن از کار رسمی، افراد مسن، واقعاً توان قبول مسئولیت را ندارند؟

در این سن باید زمینه را برای اعطای مسئولیت در خور سن و توانایی آنها فراهم نمود. تا با ایفای این نقش‌ها حتی به صورت پاره وقت، اعتماد به نفس و اطمینان به مفید بودن در وجودشان حفظ شود.

آیا وظیفه ما نیست، اکنون که او نیاز بیشتری به حمایت و محبت و ترغیب دارد، در کنارش باشیم و مسیری پربارتر از گذشته را پیش رویش بگذاریم؟ مؤثرترین اقدام ایجاد تغییراتی در سبک و روش زندگی و نگرش اجتماعی است. فرد مسن فردی است قابل احترام و بایستی شغل مناسب داشته باشد تا احساس کند که هنوز فردی مفید در اجتماع و خانواده است.

و اما مهم‌ترین نیازهای او...

۱) حمایت و پذیرش: آنها نیاز دارند که در این دوره از حمایت و محبت و پذیرش بیش از قبل برخوردار باشند. وجود عوارض کهولت و بالا رفتن سن چه از نظر جسمی و چه به لحاظ روانی زمینه را برای این نیاز فراهم می‌کند. تا در جمعی گرم و صمیمی توان مقابله با این تغییرات طبیعی را بالا ببرند.

۲) مسئولیت پذیری: درست است که توان این افراد کاهش یافته است و آستانه تحمل آنان در مقابله با بیماری‌ها و موانع پایین آمده اما این مسئله دلیل بر بیکار شدن آنها و عدم واگذاری مسئولیت به آنان نمی‌شود. در این سن باید زمینه را برای اعطای مسئولیت در خور سن و توانایی آنها فراهم نمود. تا با ایفای این نقش‌ها حتی به صورت پاره وقت، اعتماد به نفس و اطمینان به مفید بودن در وجودشان حفظ شود.

دخالت دادن آنها در کارهای دسته‌جمعی منزل، مسئولیت‌های شخصی آنها، مشورت در تصمیم‌گیری‌ها، صحبت درباره خاطرات مثبت جوانی و یادآوری آنها، نوعی روش درمانی برای حفظ سلامتی آنان محسوب می‌شود.

۳) تفریح و روابط اجتماعی: باید سعی شود تا با یک برنامه‌ریزی هدفمند شرایط برای برنامه‌ریزی اوقاتی از روز یا هفته برای سپری کردن در فعالیت‌های تفریحی و اجتماعی مهیا شود. تا با حضور در فعالیت‌های ورزشی گروهی، مطالعه در مکان‌های فرهنگی، اردوهای دسته‌جمعی، دیدن موزه‌ها و... نه تنها نیاز به این‌گونه فعالیت‌ها در او ارضا شود بلکه با برقراری ارتباط با افرادی همسال خود به نوعی احساس کنند که گروه کثیری در حال گذراندن این دوران بوده و باید با تبادل احتیاجات در نوعی از گروه درمانی در بر طرف کردن آنها، راه‌های سازگاری با مسائل را دریابند و مهارت‌های اجتماعی خود را افزایش دهند.

۴) تغییر نگرش قشر جوان: سالخوردگان سالم بهترین مدیر و راهنما و مشاور و از بهترین متفکران دنیا هستند. دنیا با تفکر سالمندان و حرکت جوانان اداره می‌شود. جوانان باید درک کنند که ایفای نقش و قبول مسئولیت، به افراد مسن، عزت‌نفس و سلامت روانی می‌بخشد. لذا دخالت دادن آنها در کارهای دسته‌جمعی منزل، مسئولیت‌های شخصی آنها، مشورت در تصمیم‌گیری‌ها، صحبت درباره خاطرات مثبت جوانی و یادآوری آنها، نوعی روش درمانی برای حفظ سلامتی آنان محسوب می‌شود. و... در آخر اینکه اصلی‌ترین نیاز این باغبان‌های با تجربه و دوست داشتنی باغ خانواده حفظ احترام و تکریم آنان است چرا که عزت و احترام آنان دو چندان است. با آرزوی داشتن عمری با عزت، برکت و سلامتی برای همه آنها.

تبیان - فهیمه کهتری