تلاطم در مناسبات دمشق , بیروت برنده ی بازی, نیروی سوم است

پیش از این اختلافات هراز گاه میان دمشق و بیروت را می شد به دعوای كودكان یك خانواده تشبیه كرد كه حداكثر از مشاجره ی لفظی فراتر نمی رود

اینك لبنانی‌ها، دستكم بسیاری از آنان احساس می‌كنند، وارد مرحله‌ی جدیدی شده‌اند، می‌پندارند در این مرحله، برادر بزرگ سوریه نفوذی بر آنان ندارد و از ابراز خرسندی و شادی و حتی كینه و نفرت خویش از سوریها بابت دوران گذشته، دریغ نمی‌كنند، برخی نیز آن دوران را "اشغال لبنان به دست سوریه" نام نهاده‌اند. آداب و رسوم محافظه‌كارانه در جوامع مسلمان بویژه در جهان عرب این گونه است كه كوچكترها احترام بزرگترها را داشته باشند و در مقابل، بزرگترها خود را فهیم‌تر و بادرایت تر از كوچكترها بدانند. بر خود فرض بدانند كه بر آنان نظارت كنند و سرپرستشان باشند.

البته اگر هریك از دو طرف معادله، از محدوده‌ی تعریف شده‌ی خویش فراتر روند، این قانون نیز نقض خواهد شد.

در جهان امروز كه از آن به دهكده‌یی بزرگ یاد می‌شود، سن انسان ملاك دانش و آگاهی او تلقی نمی‌شود، زیرا اكنون یك جوان ‪ ۲۰‬ساله، می‌تواند آموزه‌های چند سال از عمر پدربزرگش را یكجا بخواند. امروزه ضرب المثل "یك روز از تو بزرگتر است ، یك سال از تو عالم تر است " مصداق ندارد.

در جهان امروز، كوچكترها كلیدهای تمدن را در دست دارند و از آزادی تحرك برخوردارند، در صورتی كه بزرگترها نیازمند نرمش ذهنی و بدنی برای بازیافت چالاكی خویش هستند.

در خصوص روابط سوریه و لبنان، هیچكس نمی‌تواند جانفشانی سوری‌ها در دفاع از لبنان را منكر شود كه در سال ‪ ۱۹۷۶‬میلادی برای نجات مسیحیان وارد عمل شدند، در حالی كه جنگجویان لبنانی و غیر لبنانی قصد داشتند، آنان را به دریا بیندازند.

حمایت سوری‌ها از مقاومت ملی در برابر سیاستهای اشغالگران اسراییلی و سپس پشتیبانی از حزب‌الله را نمی‌توان نادیده گرفت ، تا اینكه "یگانه پیروزی امت عرب در تاریخ معاصر نقش بست".

در عین حال، نمی‌توان مداخله‌ی بی‌جای سوری‌ها در امور داخلی لبنان را ندید گرفت. سیاست‌های مداخله جویانه‌ی سوری‌ها سبب شد، همپیمانان تاریخی آنان در لبنان نیز از سوریه روی برتابند. تا جایی كه حتی دمشق به طور رسمی و در ارشدترین سطح ( رییس جمهوری ) به آن اعتراف كرد.

باید اذعان كرد، یكی از ویژگیهای راهبردی سوری‌ها تعلل واكنش در قبال تحولات است كه برای آن مشكل آفرین شده و دستاویز دیگران برای اعمال فشار بر این كشور قرار گرفته است .

البته سوریه پنج سال پیش به بحران امروز پی برده بود. لذا از تابستان سال ‪ ۲۰۰۰‬میلادی ترتیبات فراخوانی نیروهای نظامی خود از لبنان را تدارك می دید و سعی كرد ترتیبی در مناسبات با لبنان، اتخاذ كند كه منافع سیاسی، اقتصادی جایگزین حضور نظامی، امنیتی شود.

سوریه، از سال ‪ ۲۰۰۰‬تا ‪ ۲۰۰۴‬میلادی، ‪ ۲۶‬هزار سرباز خود را از لبنان فراخواند، لیكن رخدادها، بر محاسبات رهبری سیاسی سوریه پیشی گرفت، بدان حد كه فشارهای طاقت فرسایی را متوجه دمشق ساخت . بناچار "بشار اسد" دستور داد، باقی نیروهای سوری (‪ ۱۴‬هزار سربازان) ظرف ‪ ۴۵‬روز از لبنان خارج شوند.

از قدیم الایام گفته‌اند: "دیر به مقصد رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است" لیك برای سوریه، دیر رسیدن بسیار پرهزینه‌تر از آن بود كه می‌پنداشت، باید پیامدهای ناشی از هدر دادن فرصتها و اتلاف وقت را به جان می‌خرید. خصومت آمریكا با سوریه نیز مزید بر علت شد.

هنگام خروج نیروهای نظامی سوریه از لبنان، دمشق در معرض فشارهای روانی گسترده‌یی از سوی رسانه‌های معاند قرار گرفت و متحمل خسارتی سنگین شد. عقب افتادگی رسانه‌های سوری و عدم انعطاف پذیری نظام اطلاع رسانی در این كشور، در پیش آمدن این وضعیت ناخوشایند بی‌تاثیر نبود. نظام سیاسی سوریه، در سایه‌ی آرمانهای سیاسی خود كه از اصول حزب بعث الهام گرفته، تمامی سختی‌ها و مشكلات گسیل شده از سوی "برادران عرب" را به جان خرید، ولی با كشتار كارگران سوری، سوزاندن دارایی آنان و توهین به نمادهای سوریه در لبنان كینه و نفرت در دلهای سوری‌ها ریشه دوانید. گفته می‌شود، سپرده‌ی بازرگانان سوری كه ‪ ۱۰‬میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، از بانك‌های لبنان بیرون كشیده شده است. كارگران سوری به میهن بازگشتند و مسوولان سوری نیز می‌گویند، این كشور نمی‌تواند مانند یك انجمن خیریه با لبنان رفتار كند و باید در توافقنامه‌هایی كه اغلب به نفع لبنان تدوین شده است، تجدید نظر شود.

"فاروق الشرع" وزیر امور خارجه‌ی سوریه نیز هفته جاری در نشستی با خبرنگاران داخلی و خارجی به طور ضمنی گفت كه تدابیر امنیتی در پایانه‌های مرزی سوریه با لبنان كه قطار طویلی از كامیونها را ایجاد كرده، با تحولات سیاسی مرتبط است.

اگر تدابیر امنیتی سوریه در پایانه‌های مرزی را نوعی رفتار تلافی جویانه اقتصادی در واكنش به مواضع خصمانه‌ی بیروت ارزیابی كنیم، باید گفت كه بسیاری از سوریها از این اقدام دولت ابراز خرسندی كردند.

رخدادهای تحریك برانگیز اخیر، سبب شد تا در دو طرف مرزها، دلهای مردم نسبت به یكدیگر سرشار از نفرت و كینه شود ، اما این، به نفع كیست؟ اسراییل و همپیمانانشان نتوانستند با مكر و نیرنگ و حتی جنگ و خونریزی و ویرانی، پیوند تاریخی میان دو ملت و دو دولت را بشكنند، اما به نظر می‌رسد مواضع منفعلانه، عجولانه و كوته‌نظرانه شكاف عمیقی میان سوریه و لبنان ایجاد كرد كه اگر بسرعت ترمیم نشود، همه‌ی دستاوردهای گذشته را از میان خواهد برد.

در هوای بارانی بامداد سیزدهم ماه مارس گذشته، در پاپانه‌ی مرزی الجدیده سربازان سوری بازگشته از لبنان مورد استقبال مردم قرار می‌گرفتند.

مردم شعار می‌دادند: "سوریه حره، حره (آزاد)، آمریكا اطلعی بره (بیرون برو)، اما پچه‌هایی كه در كنار بزرگترها شاهد این صحنه بودند، معانی این شعار را درك نمی‌كردند و برخی به اشتباه می‌گفتند: "آمریكا حره حره، سوریه اطلعی بره"

نگاهی قابل تامل به گفتار پچه‌ها، هر انسانی را كنجكاو می‌كند، كه "مبادا این توهم به واقعیت بپیوندد"، بویژه اینكه نمودار تنش در روابط دمشق، بیروت از زمان ترور "رفیق الحریری" نخست وزیر لبنان بسرعت رو به صعود است .