نظارت محدودیت نیست

شركت صنایع نساجی ایران در سال ۱۳۶۲ به منظور تأمین ماشین آلات تولید محصولات نساجی تحت نظارت و به عنوان یكی از شركت های تابعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تأسیس شد

شركت صنایع نساجی ایران در سال ۱۳۶۲ به منظور تأمین ماشین‌آلات تولید محصولات نساجی تحت نظارت و به عنوان یكی از شركت‌های تابعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تأسیس شد. در همان سال، قراردادی با شركت سوسن آلمان به امضا رسید تا دستگاه‌های ریسندگی سوسن ابتدا به صورت قطعات وارد شود و به‌مرور با انتقال دانش فنی، تولید بخش عمده این قطعات در كشور صورت گیرد. تا سال ۱۳۶۷ واردات قطعات به صورت CKD جسته و گریخته ادامه یافت اما متأسفانه به دلیل عدم انتقال دانش فنی و بنا به صلاحدید مدیران وقت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، همكاری با شركت سوسن ادامه نیافت و در عوض قرارداد جدیدی با شركت زینسر آلمان منعقد شد؛ با تأكید بر این موضوع كه حداقل ۷۵ درصد قطعات این ماشین‌آلات ریسندگی ساخت داخل شود، اما باز به دلایل متعدد ازجمله حمله عراق به ایران و بروز جنگ طولانی، این قرارداد هم به بار ننشست. دستگاه‌هایی كه در آن زمان انتخاب شده بود، كاملاً به‌روز و از كارایی بسیار بالایی برخوردار بود اما به‌مرور بر اثر ضعف در ارائه خدمات پس از فروش، شركت صنایع نساجی ایران در مسیری قرار گرفت كه رو به افول، كاهش تولید و افزایش بیكاری گذاشت؛ تا این‌كه در سال ۱۳۷۸ همزمان با ركود عمده در صنعت نساجی و در شرایطی كه شركت صنایع نساجی ایران به یك شركت زیان‌ده تبدیل شده بود، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تصمیم گرفت شركت‌های زیان‌ده را به شركت‌های خودروسازی واگذار كند تا امكان استفاده از پتانسیل‌های این شركت‌ها در جهت تولید قطعات خودرو فراهم آید و آنها بتوانند به سوددهی بازگردند و در مسیر پیشرفت و تعالی قرار گیرند. به همین منظور در سال ۱۳۷۸ شركت نساجی ایران به گروه خودروسازی سایپا واگذار شد و تحت پوشش شركت مگاموتور درآمد. در حال حاضر ۸۹ درصد سهام آن به مگاموتور از سایپا تعلق دارد، یك درصد از آن به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و ۱۰ درصد از سهام متعلق به كارگران است. در حال حاضر سهام آن در بورس معامله نمی‌شود چون سال‌های متمادی زیان‌ده بوده است.

مهندس خوش‌فهم فارغ‌التحصیل كارشناسی ارشد متالورژی از دانشگاه صنعتی اصفهان از سال ۱۳۸۳ به عنوان مدیرعامل این شركت انتخاب شده است تا سه هدف عمده را در آن پیگیری كند: افزایش تولید قطعات خودرو، افزایش بهره‌وری و كاهش هزینه‌ها. وی برای نجات این شركت از ورشكستگی، طرح بازنشستگی افراد بالای ۲۵ سال خدمت را پیاده كرد تا ضمن جوان‌سازی نیروهای شركت، كاهش هزینه و افزایش بهره‌وری به طور عملی اتفاق بیفتد.

خوش‌فهم تا سال ۱۳۷۰ در بخش‌های اجرایی ارگان‌های دولتی مشغول به كار بود و از سال ۱۳۷۰ به سمت رشته تحصیلی خود بازگشت و در صنعت مشغول به كار شد. طی سال‌ای ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۴ مدیر كارخانه گداز ایران بود كه قطعات خودرو و ماشین‌آلات صنعتی تولید می‌كرد و از سال ۱۳۷۴ به صورت رسمی در ساپكو مشغول به كار شد. تا سال ۱۳۷۸ در ساپكو بود و از آن به بعد همكاری‌اش را با صنایع ریخته‌گری ایران آغاز كرد و در سال ۱۳۸۰ به گروه خودروسازی سایپا پیوست. از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ مدیر شركت صانع، تولیدكننده موتورهای بنزینی و دیزلی بود و از خرداد سال ۱۳۸۳ به عنوان مدیرعامل شركت صنایع نساجی ایران انتخاب شد. طرح بازنشستگی پرسنل با سابقه ۲۵ سال به بالا در شركت صنایع نساجی ایران تا حدودی به بهره‌وری و كار‌آمدتر شدن این شركت كمك كرد. سال گذشته ۲۶ نفر از پرسنل قدیمی بازنشسته شدند تا جایگزینی نیروهای كارآمد، جوان و تحصیلكرده امكان‌پذیر شود. با اجرای این طرح، تولید شركت ۲۷ درصد و فروش آن ۱۵ درصد افزایش یافته است.

تبریز همیشه به عنوان یكی از قطب‌های صنعتی كشور مطرح بوده است و شركت‌های عظیمی مانند تراكتورسازی ایران، ماشین‌سازی ایران، موتوژن، چرخشگر، ایدم، پیستون‌سازی تبریز و غیره نقش چشمگیری در صنعت و اقتصاد كشور بازی كرده و می‌كنند. بخش اعظم نیروی محركه خودروهای سبك و سنگین و خودروهای تجاری نیز در تبریز تولید می‌شود. به عنوان مثال ایدم تولیدكننده موتور و چرخشگر سازنده گیربكس خودروست. خود شركت تراكتورسازی تبریز مشتمل بر چند شركت تابعه است كه از ریخته‌گری تا پوسته‌های موتور و قطعات چدنی در همان شركت تولید می‌شوند. شركت صنایع نساجی ایران هم قطعات فورج خود را از شركت تراكتورسازی تأمین می‌كند. شركت پیستون‌سازی نیز عهده‌دار تأمین برخی از قطعات موتور است.

در حال حاضر گروه خودروسازی سایپا در تبریز سه شركت دارد كه عبارتند از: شركت صنایع نساجی ایران، شركت صانع و شركت ساخت ادوات سایپا كه قبلاً به مركز تحقیقات صنایع سنگین معروف بود. صانع پوسته موتور پراید و شركت ادوات سایپا كلیبرهای سایپا را تولید می‌كند. هر سه این شركت‌ها به لحاظ اهمیت در یك سطح و اندازه‌اند؛ البته شركت صنایع نساجی ایران امتیازات ویژه‌ای دارد، ازجمله این‌كه سالن‌های آن بسیار وسیع و قابل توسعه است. حتی اگر بخواهند، می‌توانند در سالن‌های این شركت خطوط تولید خودرو دایر كنند. سالن اصلی این شركت ۱۶ هزار متر مربع است كه در مساحتی به وسعت ۷۰ هزار مترمربع ساخته شده و ۲۴ هزار متر از این مساحت مسقف است.

ماشینكاری قطعاتی كه در مالیبل سایپا ریخته‌گری می‌شوند، در صانع تبریز صورت می‌گیرد.

مدیرعامل شركت صنایع نساجی ایران درباره فعالیت اصلی این شركت می‌گوید: با آن‌كه نام نساجی بر روی این شركت باقی مانده است اما دیگر ماشین‌آلات نساجی تولید نمی‌كنند؛ به جای آن ۸ نوع دنده از دنده‌های گیربكس خودرو در شركت نساجی ایران تولید می‌شود، ازجمله دنده‌های یك، دو، سه، چهار، پنج، عقب، كرابمیل و دنده هرزگرد. در حال حاضر ماشینكاری قطعات فورج برای ساخت این دنده‌ها در شركت نساجی انجام می‌شود اما شركت دنده فن‌آور، این قطعات را دنده‌زنی می‌كند و دوباره از تهران بازمی‌گردد و به شركت پیستون‌سازی تبریز می‌رود تا عملیات حرارتی بری كسب سختی لازم روی آن صورت گیرد قرار است برای حذف فرایندهای طولانی و پرهزینه، بخش دنده‌زنی نیز در شركت نساجی ایران انجام شود. البته این موضوع به مساعدت سایپا بستگی دارد چون امكانات دنده‌زنی و سابقه آن در خود شركت صنایع نساجی ایران وجود دارد. حتی قراردادی میان شركت نساجی و چرخشگر منعقد شده است كه بر اساس آن دنده‌زنی قطعات شفت ورودی نیسان در شركت نساجی انجام می‌شود.

شركت نساجی ایران به‌تازگی موفق به دریافت تأییدیه ISO/TS ۱۶۹۴۹:۲۰۰۲ از شركت DQS شده و این در حالی است كه تا دو سه سال پیش این شركت با مشكل ركود در بازار مواجه بود و پیش از آن‌كه تحت پوشش مگاموتور درآید، حقوق و مزایای پرسنل را سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران می‌داد و بعد از واگذاری سایپا، مگاموتور عهده‌دار آن شد. در حقیقت تغییر كاربردی از تولید ماشین‌آلات نساجی به تولید قطعات خودرو، به صرف زمان و هزینه نیاز داشت.

خوش‌فهم در مورد زمانی كه مدیریت عامل این شركت را بر عهده گرفت می‌گوید: "زمانی كه بنده این شركت را تحویل گرفتم، با معضلات كارگری بسیاری مواجه بودم و شكایت‌های متعدد از طرف كارگران از وزارت كار مطرح بود. خوشبختانه تعامل با تشكل‌ها و نهادها و ارگان‌های رسمی استان و بهره‌گیری از كمك‌های فكری شورای اسلامی كار به حل و فصل بسیاری از پرونده‌ها منجر شد. همچنین در سال ۱۳۸۳ تعداد ۳۶ نفر از پرسنل را بدون ایجاد نارضایتی و تنش بازنشسته كردیم و در سال ۱۳۸۴ حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد كاهش نیروی قدیمی اتفاق خواهد افتاد، تا جا برای افراد جوان، تازه‌نفس، باسواد و جویای كار باز شود."

وی درباره حل معضل پرونده مالیاتی شركت صنایع نساجی ایران توضیح می‌دهد: "این شركت دو پرونده مالیاتی تقریباً ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومانی داشت. در جلسه‌ای با حضور قلعه‌بانی مدیرعامل سایپا، نجم‌الدین مدیرعامل مگاموتور، استاندار تبریز و مدیركل امور مالیاتی استان موضوع دو پرونده مطرح شد. اساساً این شركت از این مالیات معاف بود و با ارائه ادله، ۹۰ درصد جرایم مالیاتی مشمول بخشودگی شد و در حال حاضر پرونده در دیوان عدالت مفتوح است تا ادله نهایی ارائه شود. مطابق قانون، شركت‌های تولیدی از زمان بهره‌برداری به مدت هشت سال از مالیات معاف هستند و پروانه بهره‌برداری شركت نساجی ایران در سال ۱۳۷۳ صادر شده است و مبلغ تعیین‌شده برای مالیات به همین سال‌ها بازمی‌گردد. با اقامه این دعوی، شركت نساجی امیدوار است معافیت كلی از مالیات را برای دو پرونده مذكور دریافت كند. در حقیقت با حل این معضل، یكی از مهمترین مشكلات شركت نساجی ایران مرتفع می‌شود و با حل مشكلات مشابه، شركت نساجی ایران به‌تدریج خود را برای توسعه و سرمایه‌گذاری‌های جدید آماده می‌كند."

خوش‌فهم به این پرسش كه مشكل اصلی شركت‌هایی كه به زیان‌دهی دچار می‌شوند چیست و آیا می‌توان آن را به فقدان استراتژی نسبت داد، چنین پاسخ می‌دهد: "توسعه چه در صنعت و چه در فرهنگ یك‌شبه اتفاق نمی‌افتد. اگر نگاهی به شركت‌ها یا كشورهای توسعه‌یافته بیندازید، خواهید دید كه همه بخش‌های آن با هم توسعه یافته‌اند. شركتی كه رو به رشد است، تمامی عوامل آن‌ ــ از كارگر صفر گرفته تا مدیریت و بخش استراتژیك ــ رو به رشد است و شركت رو به افول هم به همین ترتیب. به طور قطع تمام عوامل به نوعی سهم خود را در رشد یا افول ایفا می‌كنند. به عنوان مثال امسال موفق به دریافت گواهینامه ایزو تی‌اس شده‌ایم و این فقط به دلیل تلاش‌های بنده به عنوان مدیرعامل نبود؛ اگر مدیران ارشد و میانی اتفاق نظر نداشتند و فعالیت نكرده بودند و این فرهنگ در پیكره سازمان تسری نمی‌یافت و عوامل و پیكره سازمان به آن اهمیت نمی‌دادند و در اجرای آن حساس نبودند، این كار هرگز صورت نمی‌گرفت. یكی از مهمترین دلایل زیان‌دهی شركت‌ها، نبود نظارت است. نظارت محدودیت نیست؛ به هر حال كسی كه بنده را به عنوان مدیرعامل منصوب كرده باید بر عملكرد من نظارت كند.‌"

---