سرزمین عجایب

نکاتی درباره جزایر کوچک و بزرگ جهان

طبق تعریف، جزیره تکه‌ای از زمین است که با آب احاطه شده است. ۳ نوع جزیره اصلی وجود دارد که عبارت است از:

۱) جزایر قاره‌ای،

۲) جزایر رودخانه‌ای

۳) جزایر آتشفشانی.

همچنین جزایر مصنوعی نیز در برخی از نقاط جهان وجود دارد. گروهی از جزایر مرتبط را مجمع‌الجزایر می‌نامند.

جزایر قاره‌ای جزایری هستند که روی لایه‌ قاره‌ای یک قاره البته در دریا قرار دارند. گرینلند در شمال آمریکا نمونه‌ای از جزایر قاره‌ای است. سیسیل در اروپا، سوماترا و جاوه در آسیا و گینه‌نو و تاسماتی در استرالیا نمونه‌های دیگری از جزایر قاره‌ای هستند.

جزایر رودخانه‌ای در دلتای رودخانه‌ها و رودخانه‌های بزرگ ایجاد می‌شوند.

جزایر آتشفشانی نیز در اثر فوران‌های آتشفشانی در کف دریاها به‌وجود می‌آید. انباشه‌شدن گذاره‌ها طی چند مرحله آتشفشان باعث می‌شود جزیره‌ای از آب سر برآورد. جزایری که از این طریق در اواسط اقیانوس‌ها ایجاد می‌شوند جزء هیچ قاره‌ای محسوب می‌شوند. در این مبحث برخی از کشورها که چنین پدیده‌ای در آنها به‌چشم می‌خورد با ویژگی‌های خاص معرفی می‌شوند.

● اندونزی

مجمع‌الجزایر اندونزی دارای ۵ جزیره بزرگ و نزدیک به ۳۰ گروه متشکل از جزایر کوچک است. تا چندی پیش تعداد کل جزایر اندونزی ۱۳ هزار و ۶۷۷ جزیره عنوان می‌شد ولی مقامات این کشور در سال ۱۹۹۴ میلادی براساس پژوهش‌های اقیانوس‌شناسی اعلام کرده‌اند که رقم کل جزایر به ۱۷ هزار و ۵۰۸ جزیره می‌رسد. در هر حال، تنها حدود ۶ هزار جزیره، مسکون است. ۵ جزیره اصلی اندونزی عبارتند از: سوماترا، جاوه، کالیمانتان شامل دو سوم جزیره بورنئو، بخش شمالی این جزیره در برگیرنده استان‌های صباح و ساراواک مالزی و کشور برونئی داراسلام است. یکی از مسائل مهم اندونزی تعیین حریم دریائی است. دولت اندونزی در سال ۱۹۵۷ میلادی، با انتشار اعلامیه‌ای ضمن استناد به ویژگی مجمع‌الجزایری کشور، حاکمیت بر آب‌های پیرامونی جزایر و بین آنها را از آن خود اعلام کرد. طبق این قانون، حریم دریائی اندونزی تا ۱۲ مایلی می‌رسد. این امر مورد تأیید کنوانسیون بین‌المللی حقوق دریاها (با احتساب حق عبور بین‌المللی) قرار گرفته است.

● مالزی

کشور مالزی در جنوب‌شرقی آسیا واقع شده که از دو قسمت مجزا تشکیل می‌شود. بخش غربی آن که به شبه‌جزیره مالزی معروف است، ادامه خاک آسیا به طرف جنوب است که به آن مالـزی قاره‌ای می‌گویند. بخش شرقی نیز شامل ایالات ساراواک و صباح است که در قسمت شمالی شبه‌جزیره برونئو واقع شـده و مالزی جزیره‌ای نام دارد. مساحت کلی مالزی ۴۳۴/۳۳۰ کیلومتر مربع که شامل شبه‌جزیره مالزی و مالزی شرقی است.

Borneo ، Labuan ، Langkawi ، Ligitan ، Penang از جمله جزایر کشور مالزی هستند.

● تایلند

مجمع‌الجزایر فی‌فی در ۴۸ کیلومتری جنوب‌شرقی پوکت و منطقه جنوبی شهر کرابی تایلند واقع شده است.

این جزایر به‌قدری نزدیک است که با یک قایق تنها در عرض چند ساعت می‌توان از نقاط مختلف در جنوب تایلند به آن دسترسی یافت.

جزایر فی‌فی دارای صخره‌های افقی شکل است که سر از آب بیرون آورده و برخی سواحل ناهموار بسیار کوچک‌تر را در بر گرفته‌اند.

درجه حرارت در این جزایر از ۳۰ درجه سانتی‌گراد در پایان فصل بارندگی (ماه‌های سپتامبر و اکتبر) تا ۳۷ درجه سانتی‌گراد در آغاز فصل بارش که در ماه آوریل است متغیر است. از ماه نوامبر تا مارس درجه حرارت معمولاً بالاست و احتمال بارندگی بسیار کم است.

فی‌فی‌دان بزرگ‌ترین جزیره این مجمع‌الجزایر است که در حدود ۸ کیلومتر طول و ۵/۲ کیلومتر عرض دارد. در کنار سواحل مختلف این جزیره دهکده‌های کوچکی قرار گرفته است.

فی‌فی‌لی از دو جزیره اصلی این مجمع‌الجزایر کوچک‌تر است و تنها ۲ کیلومتر طول و چیزی در حدود ۱ کیلومتر وسعت دارد. این جزیره خالی از سکنه بوده و تنها تعدادی از مأموران حفاظتی به‌منظور حفاظت از غارهای داخلی آن در آنجا مستقر هستند.

جزیره فی‌فی‌دان مهد زیبائی مجمع‌الجزایر فی‌فی است. در اواخر سال ۱۹۵۰ میلادی این جزیره خالی از سکنه بود و تنها اشخاص توریست جهت بازدید از این مکان به آنجا می‌رفتند.

پس از آن مسلمانان جنوب تایلند، گروه‌های قومی و نژادی و افراد تاجر نخستین کسانی بودند که در این جزیره سکنی گزیدند.

گفتنی است وجود چند رستوران صرف غذاهای دریائی و کافه‌های قهوه و نوشیدنی جلوه خاصی را به این جزیره بخشیده است.

● ژاپن

هوکایدو، هانشو، کیوشو و شی‌کوکو نام ۴ جزیره اصلی کشور ژاپن هستند. پس از آنها اکینا و اینجمین بزرگ‌ترین جزیره کشور ژاپن محسوب می‌شود. علاوه بر ۴ جزیره اصلی، کشور ژاپن دارای بیش از ۳ هزار جزیره کوچک است.

● چین

در عرصه پهناور دریاهای چین بیش از ۵ هزار جزیره با مساحتی معادل ۸۰ هزار کیلومتر مربع وجود دارد که ۹۰ درصد آنها کمتر از یک‌ کیلومتر مربع وسع دارند. حدود ۶۰ درصد این جزایر در دریای چین شرقی، ۳۰ درصد در دریای چین جنوبی و ۱۰ درصد بقیه در دریاهای بوخی و زرد واقع شده‌اند. بیشتر آنها در اطراف ایالات جه‌جیانگ، فوجیان و گوان دونگ هستند.

جزایر چین را از نظر جغرافیائی به ۳ طبقه تقسیم کرده‌اند:

۱) جزایر صخره‌ای که بیشتر از ۹۰ درصد این جزایر از جمله خی‌نن و تایوان از این دسته‌اند و در اثر فعل و انفعالات جوی تشکیل شده‌اند.

۲) جزایر رسوبی که از ته‌نشین رسوبات آبرفتی تشکیل شده و اکثراً در دهانه رودخانه‌ها قرار گرفته‌اند.

۳) جزایر مرجانی که از ته‌نشین شدن بقایای جانوران دریائی تشکیل شده‌اند.

● فیلیپین

فیلیپین دارای ۷ هزار رو ۱۰۷ جزیره است که در حدود ۴ هزار جزیره آن خالی از سکنه است.

● سنگاپور

اقدامات مربوط به احیاء اراضی طی قرون گذشته بسیاری از جزایر طبیعی کوچک و بزرگ سنگاپور را از بین برده است. گرچه در حین این عملیات‌ها جزایر جدید نیز احیاء شده است.

در حال حاضر سنگاپور بیش از ۵۰ جزیره دارد که معروف‌ترین آنها شامل: Pulau Brani ، Biola ، Berkas ، Bajau ، Anak Bukom و Buaya است.

● قطر

در آب‌های شرقی و غربی قطر جزایری قرار گرفته است که مهم‌ترین آنها فشت‌الدیبل و حوار است. این جزایر به‌دلیل موقعیت استراتژیک و منابع نفتی کشف شده در سال‌‌های اخیر از اهمیت فراوانی برخوردار هستند. برخی از این جزایر نزدیک کرانه‌های قطر و پاره‌ای از آنها دور از سواحل این کشور واقع شده است. حوار بزرگ‌ترین این جزایر است که بلافاصله بعد از ساحل غربی شبه‌جزیره قطر و مقابل سرزمین اصلی بحرین قرار گرفته و موضوع اصلی اختلاف و بحران بین این دو کشور است.

● امارات‌عربی‌متحده

امارات‌عربی‌متحده دارای بیش از ۲۰۰ جزیره است. جزایر اصلی آن در خلیج‌فارس عبارتند از: صیر ابونعیر، صیر بنی‌یاس، ابوالابیض، یاسات، دلما، جزیره داس، جمیره و جزیره نخل. ابوالابیض بزرگ‌ترین جزیره کشور امارات‌عربی‌متحده است. این جزیره در جنوب خلیج‌فارس و در ۸ کیلومتری کرانه‌های شبه‌جزیره عربستان سعودی قرار گرفته است. مساحت آن ۱۵۳۵ کیلومترمربع است. ابوالابیض با وجود بیابانی بودن، زیستگاه ۲۱۷ گونه پرنده است. ارتفاع این جزیره از سطح دریا بسیار کم است و سطح آن را تپه ماهورهای کوچک و شن‌زارهائی پوشانده است. در کرانه‌های آن نیز جنگل حرا وجود دارد.

امارات‌عربی‌متحده اعلام کرد که قصد دارد تا ۱۰ سال آینده بیش از ۳۲۵ جزیره مصنوعی با هزینه‌ای بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار در اب‌های خلیج‌فارس احداث کند. این در حالی است که اولین جزیره مصنوعی این کشور در کمتر از یک‌ماه دیگر افتتاح خواهد شد. مجموعه جزیره‌های سه‌گانه به نام جزایر ”النخیل“ یکی از بزرگ‌ترین مجموعه جزایر مصنوعی امارات در آب‌های خلیج‌فارس است.

مجموعه جزایر النخیل شامل سه جزیه ”النخیل دیره، نخیل جمیرا و نخیل جبل‌علی“ است. ”النخیل“ یکی از بزرگ‌ترین جزایر مصنوعی در آب‌های خلیج‌فارس است که این جزیره تجاری و مسکونی دارای جدیدترین امکانات رفاهی، تفریحی، پزشکی و گردشگری خواهد بود که در نزدیکی دبی احداث شده و در آینده یکی از بزرگ‌ترین اماکن توریستی و تفریحی در امارات خواهد بود.

حتی شیخ‌نشین‌های امارات قصد دارند برای اسکان اولین گروه از ساکنان این جزیره، جشن بزرگی برپا کند. جزیره ”النخیل“ به‌شکل درخت نخل در آب‌های خلیج‌فارس احداث شده و تابع دبی است. این جزیره با ۱۴۰۰ ویلا و بیش از ۲۵۰۰ واحد مسکونی و تجاری با ۲۰ برج بیش از ۱۰ طبقه احداث شده است. لازم به‌ذکر است که ایستگاه آب و فاضلاب اولین جزیره مصنوعی امارات در آب‌های خلیج‌فارس با هزینه‌ای بالغ بر ۴۰۰ میلیون دلار (۴/۱ میلیارد درهم) احداث می‌شود.

امیرنشین رأس‌الخیمه نیز در صدد احداث جزیره مصنوعی و جذب گردشگران امیرنشین رأس‌الخیمه با سرمایه‌گذاری یک شرکت از عربستان سعودی مراحل اولیه احداث جزیره ”القصر“ را در آب‌های خلیج‌فارس آغاز کرده است. این جزیره با سرمایه‌گذاری ۱/۱ میلیارد درهمی شرکت ”الوسام“ عربستان سعودی در آب‌های خلیج‌فارس احداث می‌شود. جزیره القصر برای جذب گردشگران و گسترش صنعت توریسم در امیرنشین رأس‌الخیمه در مساحتی بالغ بر ۵۰۰ هزار فوت مربع احداث خواهد شد. مجموعه جزایر العالم نیز که متشکل از ۲۶۰ جزیره مصنوعی به شکل نقشه جهان است، در نزدیکی جزیره النخیل در آب‌های خلیج‌فارس احداث می‌شود. جزایر العالم (جهان) در مساحتی به طول ۹ و عرض ۶ کیلومتر در ۴ کیلومتری سواحل دبی در حال احداث است که تا پایان سال ۲۰۰۸ میلادی تکمیل و افتتاح خواهد شد. برای احداث این جزایر بیش از ۲۵ میلیون تن سنگ و بیش از ۲۰۰ میلیون مترمکعب خاک برای پر کردن آب دریا در خلیج‌فارس استفاده خواهد شد. شارجه نیز درصدد احداث جزایر مصنوعی به نام النجوم در آب‌های خلیج‌فارس است. جزیره‌های النجوم از ۱۰ جزیره تشکیل شده که در مجموع مساحت این جزیره‌ها به ۳۳ کیلومتر مربع می‌رسد که در فاز اول بیش از ۵۵ درصد از این پروژه پیش‌فروش می‌شود. همچنین برای فاز اول این جزیره‌ها بیش از ۱۶ میلیارد درهم هزینه شده است. جزیره‌های النجوم در بین شهرهای شارجه و دربی در آب‌های خلیج‌فارس احداث می‌شود که این ۱۰ جزیره نیز به‌ەم متصل می‌شوند تا گردشگران و توریست‌ها به‌راحتی از این جزایر دیدن کنند.

● بحرین

محرق، ستره، بنی‌صالح، جده، ام‌نعسان، حوار و ام‌سوبان مهم‌ترین جزایر بحرین را تشکیل می‌دهند. در شمال‌شرقی جزیره اصلی بحرین، جزیره محرق واقع شده که توسط پلی به طول ۵/۱ مایل به هم متصل هستند. طول این جزیره ۴ مایل و پهنای آن یک مایل است و دومین جزیره از لحاظ اهمیت محسوب می‌شود. هم‌چنین جزیره بحرین با پل دیگری به جزیره ستره مرتبط است. این جزیره به طول ۳ مایل و عرض یک مایل است و در شرق جزیره بحرین واقع شده و مرکز نخلستان‌های این کشور محسوب می‌شود. بنی‌صالح نیز در شرق بحرین است و به‌وسیله راهی فرعی به پل ارتباطی منامه ـ ستره متصل است و مرکز صادرات نفت آن محسوب می‌شود. مساحت این جزیره ۷۴/۰ کیلومترمربع برآورد شده است. جزیره جده با طول یک و پهنای نیم‌مایل خالی از سکنه بوده و جزیره ام‌نعسان به ترتیب با طول و پهنای ۳ و ۲ مایل، هر دو در غرب بحرین قرار دارند. ام‌نعسان از نظر وسعت دومین جزیره پس از جزیره بحرین حسوب می‌شود. حوار، خود مجمع‌الجزایری است که متشکل از ۱۶ جزیره بزرگ و کوچک که در جنوب‌شرقی و نزدیک به کرانه‌های غربی قطر دارد. بزرگ‌ترین این جزایر حوار است که نزدیک قطر واقع شده و دو جزیره کوچک آن به نام‌های دیبال و جراوه معروف بوده و برخی از جزایر آن نیز غیرمسکونی است. سطح جزیره از سنگ‌های مرجانی پوشیده شده و مساحت این مجمع‌الجزایر ۲۹/۱۹ مایل مربع است. فاصله این جزایر از آب‌های قطر فقط یک‌مایل است. دورترین این جزایر با سواحل قطر ۳ مایل فاصله دارد. به‌نظر کارشناسان نفتی، در این جزایر منافع نفت موجود است که جزء مرغوب‌ترین نفت جهان محسوب می‌شود. برخی از جزایر ۱۶گانه حوار، فقط هنگام جزر آب کاملاً نمایان است و بسیاری از آنها به‌هنگام مد کاملاً در آب غوطه‌ور می‌شوند.

● کویت

بوبیان بزرگ‌ترین جزیره کشور کویت است. این جزیره در شمال‌غربی کویت و شمال‌شرقی خلیج‌فارس قرار گرفته و با پلی به خاک اصلی کویت پیوند دارد.

امروزه چندین پروژه برای ساخت بندر و فرودگاه و شهرک مسکونی در این جزیره جریان دارد. سایر جزایر کویت وربه، فیلکه و مسکان است.

● عمان

استان مُسَندم نام شبه‌جزیره‌ای در بخش شمالی از کشور عمان است. نوار ساحلی از خاک امارات‌عربی‌متحده به مسافت ۷۰ کیلومتر استان مسندم را از خاک عمان جدا ساخته است. مساحت مسندم در حدود ۱۵ هزار کیلومتر مربع است. این استان چهره‌ای کوهستانی دارد. ارتفاع کوه‌های مسندم از سطح دریا از ۱۸۰۰ تا ۲۳۰۰ متر می‌رسد. این کوه‌ها به رشته‌کوه حجر اتصال دارد. رشته‌کوه حجر از رأس‌الخیمه تا فجیره کشیده شده است. مسندم در جنوب تنگه‌هرمز قرار دارد و ژرفای آب تنگه‌هرمز در روبه‌روی مسندم ۱۸۰ متر است. قسمت شمالی مسندم که به نام رأس مسندم معروف است بر فراز آبراه مهم تنگه‌هرمز قرار دارد. فاصله رأس مسندم تا مسقط (پایتخت عمان) در حدود ۵۰۰ کیلومتر است.

از جزایر دیگر عمان می‌توان به سلاله و غنم اشاره کرد.

● استرالیا

استرالیا که تماماً با آب‌های اقیانوس احاطه شده و گاهی اوقات به‌عنوان یک قاره جزیره مانند محسوب می‌شود.

استرالیا به لحاظ وسعت از هزاران جزیره کوچک حاشیه‌ای بزرگ‌تر است. وسعت بسیاری از این جزایر حاشیه‌ای از پایتخت استرالیا نیز کوچک‌تر است. استرالیا دارای چندین جزیره با وسعت بیش از ۱۰۰۰ کیلومترمربع است که جزیره Fraster از جمله آنهاست.

▪ جزیره Fraster واقع در سواحل جنوبی کوئینزلند استرالیا به‌عنوان بزرگ‌ترین جزیره سنگی جهان شناخته شده است. این جزیره با مساحت ۱۶۵ هزار و ۲۸۰ هکتار دارای ۱۲۳ کیلومتر طول است. این جزیره به داشتن سنگ‌ریزه‌های الوان و رنگارنگ معروف و شناخته شده است که عمر برخی از آنها به بیش از ۸ میلیون سال می‌رسد.

▪ جزیره Macquarie برخلاف جزیره Fraster، یکی از دورترین جزیره‌های استرالیا است. این جزیره در اقیانوس جنوبی دارای ۳۴ کیلومتر طول و ۵ کیلومتر عرض واقع است. این تنها مکان در جهان است که در آن صخره‌ها از ۶ کیلومتری زیرسطح اقیانوس سربرآورده و به بالاتر از سطح دریا رسیده‌اند.

● اسپانیا

جزایر Balearic، قناری و جزایر Plazas de Soberania در تنگنه گیبرالتار از جزایر معروف اسپانیا محسوب می‌شوند. دو جزیره کوچک به نام Conejera (جزیره خرگوش‌ها) و جزیره Dragonera (جزیره اژدها) از زیرمجموعه جزایر Baleric به‌شمار می‌روند.

دو جزیره کوچک به نام Alegranza (جزیره شادی) و Graciosa (جزیره مهربانی) و یک جزیره کوچک به نام Lobos (جزیره گرگ‌ها) از جمله مجمع‌الجزایر قناری هستند.

▪ مجمع‌الجزایر قناری اسپانیا واقع در ۶۷ مایلی بیرون سواحل شمال‌غربی آفریقا از ۷ جزیره کوچک به نام‌های لاس‌پالماس، گران کاناریا، گومرو، هی‌یرا، لانزاروف، فوئرتونتورا و تنریف تشکیل شده است.

سانتاکروز تنریف پایختم مجمع‌الجزایر قناری است که روزگاری به جزایر خوشبختی معروف بود.

در قرون وسطی اعراب، اروپائیان، پرتغالی‌ها و فرانسویان با این تصور که این مجمع‌الجزایر سرحدات‌غربی جهان است، از آن دیدن می‌کردند.

در قرن پانزدهم جزایر قناری مسیر تردد کشتی‌های تجاری اسپانیا به سایر نقاط جهان بود و امروز کشاورزی منبع مهم اقتصادی آن به شمار می‌رود.

تا سال ۱۸۵۳ میلادی انگور به‌عنوان محصول اصلی این مجمع‌الجزایر به دیگر کشورها صادر می‌شد اما هم‌اکنون موز، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، نیشکر و تنباکو محصولات صادراتی مهم آن را تشکیل می‌دهند.

در حاشیه آب‌های آزاد و سواحل نیمه گرمسیری مجمع‌الجزایر قناری، ماهیگیری از رونق خاصی برخوردار است و وجود پالایشگاه نفتی در کنار برخی صنایع مهم دیگر، آن را به یک مرکز اصلی تجارت و گردشگری تبدیل کرده است.

پیمان آلکاکواس که در سال ۱۴۷۹ میلادی میان پرتغالی‌ها و اسپانیائی‌ها منعقد شد، حاکمیت اسپانیائی‌ها بر این مجمع‌الجزایر را به رسمیت شناخت.

این جزایر پایگاه مهمی برای سفرهای دریائی به‌سوی ایالات متحده به‌شمار می‌آمد و در حدود ۲۰۰ سال پس از جنگ‌های صلیبی فرانسه، بالاخره در سال ۱۹۸۲ میلادی به‌شکل یک منطقه خودمختار درآمد.

در اوایل قرن بیست و یکم مجمع‌الجزایر قناری مقصد مهاجرانی بود که به‌طور غیرقانونی به‌وسیله قایق از آفریقا به آنجا سفر می‌کردند. جزایر قناری از مراکز توریستی معروف جهان است.

● کرواسی

جمهوری کرواسی در دریای آدریاتیک دارای ۱۱۵۸ جزیره کوچک و بزرگ است که جزیره کرک (Krk) با وسعت ۴۰۹ کیلومتر مربع بزرگ‌ترین آنها است. بعضی از جزایر مسکونی نیستند و تنها به‌عنوان یک برآمدگی در داخل آب نمایان هستند. کرک عمده‌ترین جزیره مسکونی کرواسی با مساحت ۴۰۹ کیلومتر مربع به‌شمار می‌رود.

● هلند

در شمال هلند دو مجمع‌الجزایر به نام فریزیان غربی و فریزیان شرقی وجود دارد. فریزیان غربی از ۶ جزیره بزرگ و ۱۰ جزیره کوچک تشکیل شده و جزء هلند به‌شمار می‌آید و یک معبر آبی با نام وسترآمس یا آمس‌غربی این جزایر را از جزایر فریزیان شرقی جدا می‌کند.

در گذشته طوفان‌های شدید دریائی، قسمتی از سواحل هلند را بریده‌بریده کرده و باعث ایجاد خلیج‌های کم‌عمقی در شمال شده است که دو خلیج زوئی‌درزه و دولارت از آن‌جمله هستند.

● یونان

جزیره‌ای که از آتشفشان به‌وجود آمده و به لحاظ زیبائی و قدمت تاریخی بی‌نظیر است. سنتورینی جزیره‌ای جادوئی متفاوت و غیرقابل مقایسه با دیگر جزیار محسوب می‌شود. این جزیره در دریای اژه واقع شده است.

این جزیره برخاسته از آتشفشان، شهرتش در تاریخ زمین به‌عنوان یکی از فاجعه‌انگیزترین زمین‌لرزه‌ها زبانزد خاص و عام است.

● روسیه

در روسیه جزایری که دارای مساحت بیش از ۳ هزار کیلومتر مربع باشند به حدود ۳۸ جزیره می‌رسد. مانند: Delong ، Belkovskiy ، Aleksandry ، Ceorga و... در این کشور جزایر کوچک زیادی هم وجود دارد که اهمیت استراتژیک ندارند.

● جزایر انگلستان

▪ جزیره لوندی یکی از جزایر کوچک زیبا در کانال بریستول است که در فاصله ۲۰ کیلومتری غرب ساحل دوون قرار گرفته است.

این جزیره گرچه تنها ۵ کیلومتر طول و ۲ کیلومتر وسعت دارد اما از آن‌جائی که در مسیر اصلی پرندگان مهاجر بوده و محیط زیست جغرافیائی گیاهان و جانوران آن جدا از یکدیگر است، در حقیقت بهشت زیرآبی برای علاقه‌مندان به غواصی، رویائی برای اشخاص محقق در زمینه حشره‌شناسی و بالاخره دارای یکی از جذاب‌ترین سواحل سنگی در بریتانیاست که از معروفیت بسیاری برخوردار است.

▪ جزیره وایت تقریباً شکل لوزی دارد و مساحت آن ۳۸۱ کیلومترمربع است. تقریباً نیمی از این مساحت که بیشتر در ناحیه غربی این جزیره است ناحیه (زیبائی‌های برجسته طبیعی) جزیره وایت نام‌گذاری شده است.

چشم‌انداز این جزیره به‌طور قابل توجهی متفاوت است به‌طوری‌که آن را به دفعات انگلستان در مینیاتور نامیده‌اند. ناحیه وایت غربی بیشتر روستائی است و دارای سواحل شگفتی است که برآمدگی‌ها و برجستگی‌های گچ‌مانند رو به پائین بر آن مشرف است. بلندترین نقطه بر روی این جزیره سنت‌بونیفیس داون است که در حدود ۲۴۱ متر ارتفاع دارد. رودخانه مدینا در کنار رودخانه یار که در منطقه شمال و شمال‌غربی این جزیره در جریان هستند جلوه و زیبائی خاصی را به آن بخشیده‌اند. این جزیره تنها مکان در سرتاسر انگلستان است که در آن سنجاب قرمز یافت می‌شود.

در اطراف این جزیره محل‌هائی برای فرود هواپیماهای کوچک که عموماً حامل مسافران و گردشگران هستند، وجود دارند.

▪ مجمع‌الجزایر سیلی گروهی متشکل از ۵۰ جزیره کوچک در جنوبی‌ترین نقطه غربی انگلستان است.

این جزایر در گذشته بخشی از ناحیه کورنوال به‌شمار می‌آمد اما امروزه خود دارای یک دولت مستقل منطقه‌ای است. جزایر سیلی از زمان‌های دور به مکانی جهت فعالیت دزدان دریائی شهرت بسیار داشته است.

● آمریکا

▪ مجمع‌الجزایر هاوائی با ۸ جزیره کوچک خود در شمال اقیانوس آرام قرار دارد. حتی تا اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی تنها تعداد بسیار کمی از گردشگران به آن‌سوی هونولولو یعنی پایتخت و شهر مهم این مجمع‌الجزایر و ساحل افسانه‌ای وایکیکی قدم می‌گذاشتند.

هونولولو به‌عنوان شاهراه مهم فرهنگی در حاشیه این اقیانوس بزرگ بوده و در میان ۵ جزیره مجاور که هر یک دارای خصوصیات منحصر به‌فرد خود هستند، جزیره بزرگ هاوائی با وسعت ۸۱۵۰ کیلومترمربع خودنمائی می‌کند.

جزیره کوچک ماوی با تفریح‌گاه‌های ساحلی بی‌نظیر خود از محبوب‌ترین جزایر بیرونی آن به‌شمار می‌آید و کمتر مناظری در جهان وجود دارد که بتواند بر چشم‌انداز دیدنی ارتفاعات بالای آتشفشان هالاکالا غلبه کند و نیز کمتر مسیرهای جاده‌ای را می‌توان یافت که بتواند همتای جاده تماشائی و پرپیچ و خم ساحلی منتهی به هانا باشد.

کائووای مکان دیگری در این مجمع‌الجزایر است که غالباً به آن جزیره باغ گفته می‌شود اما در حقیقت ساحل ناپالی در حاشیه جزیره کائووای است که گردشگران معمولاً درباره آن صحبت می‌کنند یعنی جائی‌که پیاده‌روی در طول آن به‌واقع فراموش‌نشدنی است.

جزیره لانای که روزگاری مکان کشتزارهای آناناس بود هم‌اکنون به‌شکل تفریح‌گاه ساحلی در حاشیه آب‌های اقیانوس آرام قرار گرفته است.

گفتنی است جزیره مولوکائی که بیشترین جاذبه و زیبائی را به‌خود اختصاص داده است در کنار لانای دو جزیره مهم تولید آناناس در این مجمع‌الجزایر به‌شمار می‌روند.

▪ جزیره آلکاتراز اولین‌بار توسط فردی به نام جوان‌دی‌آیالا کشف شد و نام آلکاتراز از لغت پلیکان در زبان اسپانیائی با ریشه عربی و از کلمه Albatoross، در زبان انگلیسی به معنی نوعی مرغابی دریائی گرفته شده است.

جزیره آلکاتراز در مرکز خلیج سانفرانسیسکو در کالیفرنیا واقع شده است و تا سال‌ها قبل به‌عنوان یک محدوده نظامی شناخته شده بود و پس از آن نیز امن‌ترین زندان در جهان به شمار می‌رفت.

اما امروزه این جزیره با نظارت آژانس پارک‌های ملی آمریکا، به مکانی تاریخی تبدیل شده و به‌عنوان بخشی از جاذبه‌های توریستی این ایالت در معرض دید همگان قرار می‌گیرد. بازدیدکنندگان می‌توانند با استفاده از قایق به این جزیره که در لیست مکان‌های تاریخی ملی قرار دارد، سفر و از آن دیدن کنند.

▪ هزار جزیره گروهی از جزایر دوسوی مرز کانادا و ایالات متحده آمریکاست که در حدود ۸۰ کیلومتری کینگستون در انتاریو قرار دراد. جزایر کانادائی در درون استان انتاریو و جزایر آمریکائی در داخل ایالات نیویورک واقع شده‌اند.

این مجموعه که از ۱۸۶۵ جزیره و هر یک به وسعت تقریبی ۱۰۰ کیلومترمربع تشکیل شده است، زیستگاه پرندگان آبی مهاجر است.

هزار جزیره از اواخر قرن نوزدهم جهانگردان بسیاری از اقصی‌نقاط جهان به‌سوی خود جلب کرده و دارای تفریح‌گاه‌های تابستانی، چندین هتل بزرگ و کشتی‌های بخار است که اقامت و گردش‌های طولانی در اطراف جزایر مختلف را برای آنها ممکن ساخته‌اند.

موزه قایق‌های باستانی واقع در کلیتون، یکی از مجموعه‌های بسیار دیدنی از قایق‌های تفریحی جهان در منطقه مرز کانادا و آمریکاست.

مترجمان: مهتاب سروش، حسن کاظمی