بیماری قلبی چیست؟

بیماری عروق كرونری (CHD) زمانی رخ می‌دهد كه شریان‌های كرونری قلب توسط رسوب چربی _ آترواسكروز _ تنگ شوند. این حالت سبب ایجاد محدودیت در مقدار خون و اكسیژن لازم قلب می‌شود خصوصاً در …

بیماری عروق كرونری (CHD) زمانی رخ می‌دهد كه شریان‌های كرونری قلب توسط رسوب چربی _ آترواسكروز _ تنگ شوند. این حالت سبب ایجاد محدودیت در مقدار خون و اكسیژن لازم قلب می‌شود خصوصاً در هنگام انجام فعالیت های بدنی كه تقاضای ماهیچه قلب به آن دو بیشتر است.

این مقاله دربرگیرنده موارد زیر است: ۱- نشانه‌های بیماری قلبی چیست؟ ۲- تشخیص علائم بیماری ۳- عوامل بیماری عروق كرونری قلب چیست؟ ۴- چه افرادی در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند؟

۱- نشانه‌های بیماری قلبی چیست:

مهمترین نشانه بیماری عروق كرونری قلب آنژین است. این آنژین در نتیجه نرسیدن اكسیژن كافی به ماهیچه قلب می‌باشد كه خود ناشی از كاهش جریان خون رگ‌ها است. آنژین همراه با احساس سنگینی، گرفتگی و یا درد در میانه قفسه سینه است كه این احساس ممكن است به بازوان، گردن، چانه، صورت، كمر یا شكم كشیده و یا اینكه فقط این اندام را تحت تأثیر قرار دهد. آنژین بیشتر در هنگام فعالیت به سراغ افراد می‌آید. مثلاً هنگام دویدن برای اتوبوس، هنگام بازی تنیس یا فوتبال و یا هنگام بالا رفتن از پلكان و سربالایی. این آنژین همچنین ممكن است در یك هوای سرد پس از صرف وعده غذایی سنگین و یا هنگامی كه فرد دچار استرس است به سراغ او بیاید. آنژین با استراحت بدنی و یا مصرف دارو فروكش می‌كند.

متأسفانه برای بسیاری از مردم اولین نشانه‌ای كه حاكی از اختلال در عملكرد قلب است، حمله قلبی یا انفاركتوس میوكارد است. این حمله زمانی صورت می‌گیرد كه لخته خون ایجاد شده در شریان‌های كرونری مانع عبور و رسیدن خون لازم به بخشی از ماهیچه قلب می‌شود. درد حمله قلبی غالباً شدید بوده و ممكن است با رودل (سوءهاضمه) اشتباه گرفته شود. ضمناً حمله قلبی مانند آنژین با استراحت فعالیت بدنی فروكش نمی‌كند.

سایر نشانه‌های این حمله عبارتند از: تعریق، سردردهای خفیف، تهوع و تنگی نفس. این نشانه ها نیز برخلاف آنژین با استراحت تسكین نمی یابند.

۲- تشخیص علائم بیماری:

داشتن نشانه‌های زیر ضرورتاً به معنی مبتلا بودن به بیماری عروق كرونری قلب نیست. چرا كه این علائم می‌تواند بی ضرر بوده و یا ناشی از سایر بیماری‌ها باشند. اما در صورت مشاهده این علائم بهتر است به پزشك مراجعه شود.

- تنگی نفس غیرعادی هنگام انجام فعالیت‌های سبك و در هنگام استراحت.

- آنژین، درد قفسه سینه: داشتن احساس سنگینی و گرفتگی در قفسه سینه هنگامی كه فرد مشغول فعالیت و یا دچار استرس و هیجان شده است. همچنین این احساس ممكن است به بازوان، گردن، چانه، صورت، كمر یا شكم نیز كشیده شود.

- ضربان قلب: داشتن ضربان قلبی سریع و غیرعادی خصوصاً اگر در چندین روز تكرار شود و در هر بار چندین ساعت ادامه پیدا كند.

- غش كردن: غش كردن به‌علت نرسیدن اكسیژن كافی به مغز است كه دلایل زیادی نیز برای آن وجود دارد. اگرچه غش كردن همیشه نشانه خطرناكی نیست اما بهتر است پزشك خود را از این وضعیت آگاه كنید.

- احتباس مایع بین بافتی كه همراه با تورم بافت‌ها است در اصطلاح پزشكی ادم ((oedema: ادم به تجمع غیرعادی مایع بافت‌ها مثلاً بافت‌های مچ و ساق پا، شش‌ها و شكم گفته می‌شود. اگرچه این تجمع مثلاً در یك روز گرم كاملاً عادی است ولی تورم حاصله از آن در بافت‌ها می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در پمپاژ قلب باشد.

- رگه‌های كبودی در ناخن و اطراف لب‌ها سیانوزیس Cyanosis)): ظهور این حالت كبودی می‌تواند به‌علت كمبود شدید اكسیژن در خون باشد.

خستگی: خستگی نشانه متداولی است كه دلایل فراوانی برای آن وجود دارد. مثلاً افسردگی یكی از این دلایل است. ولی در صورت داشتن خستگی غیرعادی خصوصاً زمانی كه دلایلش مشخص نیست، باید به پزشك مراجعه كرد.

- درد شدید قفسه سینه كه در هنگام استراحت ظاهر می‌شود. این درد همراه با تعریق، سردرد خفیف، تهوع و تنگی نفس است. این درد كه بیشتر از ۱۵ دقیقه طول می كشد می تواند حمله ای قلبی باشد. در این هنگام باید فوراً با اورژانس تماس گرفت تا مراقبت‌های درست به بیمار برسد و آسیب وارده به ماهیچه قلب كمتر شود.

۳- عوامل بیماری عروق كرونری قلب چیست:

عامل مهم این بیماری آترواسكروز است. آترواسكروز به تراكم رسوب چربی در جداره شریان‌های تغذیه كننده قلب گفته می‌شود. این تراكم زمانی به‌وجود می‌آید كه جداره این شریان‌ها توسط یك لایه نازك رسوب هلیم مانند (آتروم atheroma) پوشانده شود. آتروم خود نیز از لایه‌های پرچرب كلسترول و ضایعات سلولی ساخته می‌شود. لایه‌های چربی برجستگی‌هایی را در جداره شریان ها ایجاد می كنند كه در اصطلاح به آنها پلاك (plaques) گفته می‌شود. این پلاك ها با تنگ كردن شریان ها احتمال لخته شدن خون را بیشتر می‌كنند. پلاك‌های در حال رشد مانع رسیدن مواد غذایی به جداره شریان‌ها و سخت شدن این جداره‌ها (تصلب شرایین) می‌شوند. با سخت شدن جداره‌ها فشار خون بالا می‌رود كه خود خطر ابتلا به بیماری عروق كرونری قلب را افزایش می‌دهد.