تكالیف معوقه مشروطه

بیش از یك قرن از جنبش مشروطه ایران می گذرد و هم اكنون میراث داران این جنبش در اقدامی مبارك، به بازخوانی آن همت گمارده اند. در این میان آنچه مهم است، نگاهی انتقادی به این جنبش از …

بیش از یك قرن از جنبش مشروطه ایران می گذرد و هم اكنون میراث داران این جنبش در اقدامی مبارك، به بازخوانی آن همت گمارده اند. در این میان آنچه مهم است، نگاهی انتقادی به این جنبش از زاویه دید جامعه امروز ایرانی است كه البته خود متكی بر تاریخ نگاری های علمی و موشكافانه است. ذیل همین رویكرد است كه به زعم من، ما كماكان در عصر مشروطیت به سر می بریم، به این اعتبار كه موانع تحول جامعه ایرانی كه جنبش مشروطه در پی حذف و هدم آن بود، كماكان به قوت خود پابرجاست و در این تطور صدساله چه بسا پیچیده تر و دشوارتر نیز شده است. بدیهی است كه اگر بر تبیین چنین ادعایی توفیق یابیم، آنگاه ترسیم راهكارها و برنامه های تحول خواهانه با ضریب خطای كمتری ممكن خواهد بود.جنبش مشروطه ایران در نظامی پاتریمونیال با شرایط ویژه اجتماعی اقتصادی، ظهور یافت. این جنبش در راستای رفع موانع تحول جامعه ایرانی، سلسله تكالیفی را بر عهده گرفت كه چون هر جنبش مشروطه خواه دیگری اساس و اصول این حركت را تشكیل می داد، با نگاهی به نمونه های موفق مشروطه به ویژه انقلاب مشروطه انگلستان می توان این اصول را احصا كرد و به این معیار دست یافت كه مشروطه علی الوصول چه تكالیفی را بر عهده دارد. سپس با توجه به این معیار، جنبش مشروطه ایران و افت و خیز آن را در طول یكصد سال اخیر ارزیابی و علل و تبعات این انحراف از معیار را بررسی كرد. به بیان دیگر در شرایط دوام ساختار سیاسی پاتریمونیال و بازتولید مداوم آن، افت و خیز جریان مقابل جنبش مشروطه خواهی را رصد كرد تا توصیف و تبیینی از شرایط روز و چشم اندازی برای آینده به دست آید.