ابوالمعالی - ابوالفضائل عبدالله بن محمدبن علی میانجی عین القضاهٔ همدانی

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۴۹۲ -۵۲۵) قمری
محل تولد: ایران - همدان
شهرت علمی و فرهنگی: فقیه ، حکیم و عارف
مکنی به ابوالفضائل. معروف به قاضی همدانی. چون پدر و جد او از میانه بودند به …

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۴۹۲ -۵۲۵) قمری
محل تولد: ایران - همدان
شهرت علمی و فرهنگی: فقیه ، حکیم و عارف
مکنی به ابوالفضائل. معروف به قاضی همدانی. چون پدر و جد او از میانه بودند به میانجی نیز معروف شده است. قاضی در جوانی در زادگاه خویش به کسب علوم متداول پرداخت و به‌سرعت در ادب و حکمت و کلام مایه‌ور شد و به ‌سبب مهارتی که در فقه پیدا کرد ، به‌عنوان قاضی و مدرس منصوب گردید و با وجود جوانی شهرت و نفوذ فراوان پیدا کرد و همین امر باعث برانگیخته شدن حسد و رشک فقها و متکلمان شد. فلسفه و کلام ، طبع حقیقت‌جوی وی را قانع نساخت و گرفتار بحران‌های روحی شد و همین امر او را دچار شک و شبه کرد. پس از آشنائی با آثار امام محمد غزالی تا حدی خاطر وی آرام گرفت و چندی بعد با احمد غزالی آشنا شد و به او دست ارادت داد و همانند احمد غزالی در بیان عقاید خود بی‌پروا بود. همین صراحت در گفتار باعث بدگمانی متشرعه شد. ابوالقاسم درگزینی که خود اندکی بعد به جرم مذهب اسماعیلی کشته شد ، او را دستگیر و روانه بغداد نمود. قاضی مدتی در بغداد زندانی بود و در همین زندان رسالۀ معروف "شکوی‌الغریب عن‌الاوطان الی علماءالبلدان" را به زبان عربی ، خطاب به علماءِ عصر نوشت و در آن ، که مشحون از نکات عرفانی و فلسفی است ، اتهاماتی را که به وی نسبت داده بودند رد کرد و به برخی شبهات نیز پاسخ گفت. اما چندی بعد او را به همدان برگرداندند و بر در مدرسه‌ای که ظاهراً محل تدریس او بود بر دار کردند و سپس جسد وی را با نفت و بوریا آتش زدند. از دیگر آثار وی: "تمهیدات"؛ "زبدهٔ‌الحقایق"؛ "نزههٔ‌العشاق و نهزهٔ‌المشتاق"؛ "نامه‌های عین‌القضات همدانی"؛ "رسالۀ جمالی".