قدرت نظامی پشتوانه دیپلماسی

با وجود تمامی اقدامات بازدارنده بسیاری از کشورهای دنیا, توان نظامی ایران از بزرگ ترین قدرت های بازدارنده جهان است

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود علاقه بسیار زیاد شاه به داشتن تسلیحات مختلف و ذخیره‌کردن آن در ایران برای تامین منافع هر چه بیشتر اربابان غربی، نیروهای نظامی داخل کشور در بهترین حالت، فقط اجازه داشتند از این تجهیزات در راستای سیاست‌های دیکته شده به شاه، بهره‌برداری کنند، اما تمام تکنولوژی و فوت و فن استفاده از این تجهیزات در اختیار مستشاران نظامی آمریکایی بود.

پس از پیروزی انقلاب و با توجه به وسعت تهاجمات علیه کشور از همان روزهای اول استقرار نظام جمهوری ا سلامی و بویژه جنگ تحمیلی ۸ ساله که با تحریم‌های گسترده همراه بود، توان و خوداتکایی نظامی کشور در بخش‌های گوناگون سخت‌افزاری و نرم‌افزاری جنگی و صنایع دفاعی گسترش یافت و بسیاری از سلاح‌هایی که قبل از انقلاب از کشورهای غربی خریداری می‌شد، به دلیل نیازهای دوران جنگ و تحریم‌های سرسختانه علیه ایران از طریق افزایش دانش بومی و مهندسی به تولید رسید. این خوداتکایی و افزایش قدرت نظامی آنقدر بوده است که حتی برخی کشورهای غربی که معمولا به دنبال متهم‌کردن ایران در ابعاد مختلف هستند، جمهوری اسلامی ایران را متهم به ارسال سلاح به برخی از کشورها می کنند. این اتهام گرچه بی‌پایه و اساس است و مقامات کشورمان همواره ضمن رد این‌گونه اتهامات تاکید کرده‌اند که همکاری نظامی ایران با سایر کشورها تنها در چارچوب قوانین بین‌المللی و مذاکرات قانونی بین کشورها صورت می‌گیرد، اما نفس این اتهام نشان می‌دهد که سایر کشورها به توانمندی و خودکفایی ایران در ساخت تجهیزات نظامی باور دارند.

● توان نظامی ایران

در حال حاضر و با وجود تمام اقدامات بازدارنده بسیاری از کشورهای دنیا در جهت کاهش توان نظامی ایران از طریق تحریم‌های گسترده فروش مواد و قطعات و ارسال فناوری آنها، ایران اسلامی از بزرگ‌ترین توان و قدرت بازدارندگی موشکی برخوردار است که از یک طرف تماما بومی و از سوی دیگر تحت اختیار نیروهای داخلی قرار دارد. ایجاد توانمندی‌های مختلف زمینی، دریایی و هوایی و تقویت توان تولید موشکی ایران که درشرایط تهدیدات مکرر با نشان دادن و بروز و ظهور آن در قالب مانورهای نظامی صورت می گیرد باعث شده است بسیاری از کشورهای معاند، برای کند‌کردن روند رو به رشد و گسترش توان نظامی ایران تحرکات زیادی را آغاز کنند و بازی‌های دیپلماتیک و شیطنت‌های این حوزه را آغاز‌کردند.

البته نباید این نکته را از نظر دور داشت که سایه قدرتمندانه ایران که به علت بسیاری از خودباوری‌ها از جمله حوزه نظامی به وجود آمده، باعث شده است همواره دشمنان در طراحی‌ها و شیطنت‌های خود حد و مرزهایی را رعایت کنند.

شاهد مثال این اتفاق در تحرکات کشور کوچک حاشیه خلیج‌فارس یعنی امارات است که هر چند وقت یکبار با تحریک اربابان غربی خود مدعی بخشی از خاک جمهوری اسلامی ایران می‌شود، اما ایران همچنان، مهربانانه و صبور تنها در پرده‌ای از اخم و گاهی هم بی‌تفاوتی از کنار ادعاهای او می‌گذرد. به عقیده کارشناسان، شاید بهتر باشد که امارات تا زمانی که این صبوری پابرجاست خود را از بازی ‌ای که به خاطر سیاست‌های کشورهای غربی در آن گرفتار شده است برهاند. زیرا این صبوری تا ابد ادامه نخواهد یافت و به قول سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان اگر به خاطر اصرار بر برخی مواضع غلط، عواطف ملت ما تحریک شود آن وقت کنترل آن کار آسانی نخواهد بود. از سوی دیگر، مقامات امارات باید به این نکته توجه داشته باشند که کارایی دیپلماسی اندازه‌ای دارد و اگر دیپلماسی جواب ندهد همان‌طور که فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است، اقتدار دفاعی ایران، سدی است که مقامات امارات در صورت اصرار بر عبور از حد و مرز دیپلماتیک با آن روبه‌رو خواهند بود. این اظهار نظر امیر پوردستان پس از تکرار ادعاهای اخیر امارات راجع به جزیره ایرانی ابوموسی صورت گرفت و درحالی که مقامات سیاسی کشور همچنان در حال مرتفع‌کردن این سوءتفاهمات از طریق دیپلماتیک بودند. این فرمانده ارتش تاکید کرد به هیچ کشوری اجازه کوچک‌ترین دست‌اندازی را به تمامیت ارضی ایران نمی‌دهیم و اگر این‌طور شود و این شیطنت‌ها از طریق دیپلماسی حل نشود، نیروهای نظامی آماده‌اند اقتدار نظام را به کشور متعرض نشان دهند.

● توان دیپلماتیک؛ اقتدار نظامی

شاید امیر احمدرضا پوردستان با این موضعگیری بموقع و هوشمندانه به دنبال تاکید بر این قدرت در پس پرده‌های پرلایه دیپلماتیک و صبوری‌های برنامه‌ریزی شده در ادبیات سیاسی بود به این معنی که اگر چه توان دیپلماتیک قرار است در نهایت راهگشای به عقب‌راندن این مدعی کوچک، اما پردردسر شود، اما در پشت این توان دیپلماتیک قدرت بسیار بزرگ‌تر و مقتدرتری ایستاده است که با کوچک‌ترین تعرض از سوی هر دشمنی قادر است ضرب شست پرقدرتی نشان دهد و به نظر می‌رسد همین مساله نیز تا حد زیادی در جمع‌کردن سر و صدای امارات تا به اینجا اثرگذار بوده است. بعد از این اظهار نظر پوردستان بود که فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از استقرار تفنگداران دریایی سپاه در جزایر سه‌گانه خبر داد و تاکید کرد که نیروهای مسلح کشورمان اجازه کوچک‌ترین دست درازی به خاک جمهوری اسلامی ایران را نخواهند داد.

البته این روزها برخی از کارشناسان و صاحب‌نظران داخلی، عملکرد دیپلماسی خارجی کشور را در مقابل این کشور حاشیه‌ای خلیج‌فارس، زیر سوال می‌برند و معتقد به استفاده از راه‌هایی دیگر برای حل این مساله هستند اما در مقابل، برخی دیگر از صاحب‌نظران، راهکار اصلی برای حل این معضل را که هراز گاهی تا حد تهدید علیه ایران نیز پیش می‌رود، همچنان دیپلماسی و قدرت بی‌منازع درعرصه بین‌المللی می‌دانند که به کلامی می‌توان آن را مدارایی مدرن دانست.

محمد کریم عابدی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این باره نظر جالبی دارد. وی در گفت‌وگو با «جام‌جم» به صراحت این ادعاها را طرح نقشه‌ای از سوی انگلستان علیه ایران می‌داند و می‌گوید: «متاسفانه امارات سیاست مستقلی ندارد و تحت تاثیر کشورهای غربی است و اتفاقا از گفتن این امر نیز ابایی ندارد. پس از این‌که کشورهای غربی و اعراب دیدند که ۱+۵ به نتایج نسبتا مناسبی دراستانبول رسید و جلسه بعدی در عراق که رئیس اتحادیه عرب است نیز چشم‌انداز خوبی برای ایران دارد، طرح و ترفندی انگلیسی را اجرایی‌کردند و با پیاده‌سازی این جغرافیای سیاسی یک سری مسائل اختلاف‌انگیز را پایه‌گذاری‌کردند تا به روال هر چند وقت یک بار در مواقع لزوم، اختلاف میان کشورهای منطقه را دامن بزنند. عابدی معتقد است که این ادعاها هیچ ارزشی ندارد و خود آنها نیز می‌دانند که امروز ابوموسی یکی از شهرهای زیبای ایران است.

ایران‌هراسی و فروش سلاح به عربستان و امارات و کشورهای دیگر، از دلایل مهم سناریوی طرح مالکیت عربی بر جزایر سه‌گانه است که نویسنده هر چند ماهر آن نتوانسته است رد پای انگلیسی و غربی خود را در این باره در تحریکات و ایجاد ادعاهای مالکیتی بپوشاند. عابدی می گوید: «اگر نقشه ۵ یا ۶ قرن پیش را نگاه کنید خلیج‌فارس و همین جزایر متعلق به ایران بوده و حتی امارات و بحرین نیز جزئی از ایران به حساب می‌آمده است». وی معتقد است این تحریکات اثری روی تصمیم ایران بر مالکیت جزایر ندارد و راه‌حل مناسب برای حل این قبیل مسائل نیز از راهی به جز دیپلماسی نمی‌گذرد. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هشتم می‌گوید: «ایران هیچ علاقه‌ای به این‌که بخواهد تهدید نظامی یا مساله نظامی پیش کشیده شود ندارد، ولی اگر آنها بخواهند پای خود را از حد خود فراتر بگذارند، ممکن است بحث‌های دیگری مطرح شود.»

● راهکار ایران در مواجهه با بازی‌های سیاسی

به هر تقدیر به نظر می‌رسد دیپلماسی قدرتمندانه و صریح بهترین راهکار برای برون‌رفت از این بحران است که شاید تهدیدی برای امنیت ملی ایران یا درگیرشدن در مسائلی است که تنها هدف آن مانع‌تراشی برای ایران در راه پیشرفت در عرصه‌های مختلف و بویژه عرصه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای است، فعالیتی که نه تنها نمی‌توان نامی غیر از «حق» بر آن گذاشت بلکه جزءلاینفک سهم ایران از تمامی داشته‌هایی است که دنیا آنها را از ایران دریغ کرده است. در این شرایط فعالیت‌های دستگاه سیاست خارجی کشور بشدت رصد می‌شود تا سهم بسیار بزرگ تحرکات درست و به جای آن در حافظه ملت ایران ثبت و ضبط شود که این به نفع همه ملت‌های منطقه بویژه اعرابی است که این روزها بشدت گرفتار اعتراضات وجدان‌های بیدار در داخل کشورهایشان هستند و درگیری در بیرون این کشورها آن هم بر سر مساله‌ای که انتهای آن از همین ابتدا مشخص است عبث و بیهوده به نظر می‌رسد.

جمهوری اسلامی ایران نیز در میان این معادله بزرگ دیپلماتیک البته از نوع قدرتمندانه، هر‌از گاهی پرده‌ای از توان نظامی خود را در حد مانور نظامی در خلیج‌فارس در کنار دیپلماسی سیاسی خود نشان می‌دهد تا حد و اندازه هر کشوری را برایش مشخص‌تر کند.

فعلا راهکار اساسی که بیشتر صاحب‌نظران بر آن اتفاق نظر دارند همین دیپلماسسی قدرت است که می‌توان از آن به عنوان پراثر‌ترین راهکار ایران برای مواجهه با بازی جدید غربیان در آستانه اجلاس بغداد نام برد.