جمعه, ۱ فروردین, ۱۴۰۴ / 21 March, 2025
رویای زنده ای به نامRFID

فردی نابینا وارد سوپرمارکت میشود، اجناس انتخابی خود را برداشته و با پرداخت اتوماتیک خارج میشود. خانم خانه به هر قفسه فروشگاه که نزدیک میشود صدای کالای انتخابی خود را میشنود.
همه مشتریان از لیست اجناس غیرمجاز لحظه به لحظه از روی شبکه مطلع میشوند.مسوول خرید بیمارستان در هر لحظه مطلع میشود چه دارویی را نباید خرید کند.بسته گوشتی را که از روی سوابق پزشکی شما تایید شده، میتوانید خرید کنید. در یخچال منزل مقدار برودت آن به طور اتوماتیک تعیین شده و مایکروفر هم میداند چند درجه حرارت برای پختن آن لازم است.راننده متخلف به محض ورود به منطقه ممنوعه، به طور اتوماتیک جریمه میشود.
اتومبیل پلیس کنار هر اتومبیل دیگری بایستد سوابق راننده و وضعیت اتومبیل را تشخیص میدهد.
حیوانات آموزشدیده میدانند به کدام مکان عمومی نباید وارد شوند.پرونده قضایی یک مجرم در روز پرواز وی تکمیل شده و تحت پیگرد قرار میگیرد. بلافاصله در فرودگاه شناسایی میشود. کارمند ردیابی میشود که در ساعتهای کاری چند بار محل کار را ترک کرده است.عملکرد پرستار ثبت میشود که وظایف مراقبت متوالی از بیمار را چگونه انجام داده است.مسافران مترو و هواپیما بدون حضور مامور کنترل بلیط سوار میشوند.
اینها همه به وسیله تکنولوژیRFID که چندان جدید هم نیست، و به زودی فراگیر میشود، قابل اجرا هستند.
● شناسایی با استفاده از فرکانس رادیویی
Radio Frequency Identification (RFID)، یک فنآوری است که در تولید لیبلهایی به همین نام به کار میرود. برچسبRFID را میتوان برروی اشیای ریز و درشت و حتی حیوان و انسان نصب و یا همراه کرد. برخی برچسبها توانایی خواندن اطلاعات از چندین متر فاصله را دارند، حتی از فاصلههایی که ورای میدان دید باشد. بیشتر برچسبهایRFID حداقل از دو بخش تشکیل میشوند. یک بخش، مداری یکپارچه که برای ذخیره و پردازش اطلاعات به کار میرود و سیگنالها را با یکدیگر تلفیق، یا آنها را تفکیک میکند و همچنین میتواند برای عملکردهای ویژه دیگری به کار رود. دومین بخش، آنتنی است که برای دریافت و انتقال دادن اطلاعات به کار میرود.
تکنولوژی جدیدی به نامRFID بدون Chip (چیپ) وجود دارد که امکان شناسایی برچسبها را بدون نیاز به مدار فراهم میکند. بنابراین، این امکان را به وجود میآورد که برچسبهایRFID با قیمت ارزانتری نسبت به برچسبهای قدیمی چاپ شوند.
امروزه تاکید زیادی برای سرمایهگذاری بر روی استفاده ازRFID وجود دارد که با هدف تقویت کنترل کالاها و مدیریت بهتر انجام میگیرد.
● تاریخچه برچسبهایRFID
در سال ۱۹۴۶ لئون ترمین، وسیلهای را برای اهداف جاسوسی در اتحاد جماهیر شوروی اختراع کرد که میتوانست امواج رادیویی را به همراه اطلاعات صوتی انتقال دهد. امواج صوتی دیافراگمی را به لرزش درمیآورند که آرام آرام به یک تشدیدکننده صدا تغییر شکل میداد و موجب میشد فرکانس امواج رادیویی منعکس شده تلفیق شوند. اگرچه این وسیله به منظور شنود پنهانی صداها استفاده میشد و نه به عنوان یک IDtag (برچسب شناسایی)، آن را به عنوان اولین فنآوریRFID به حساب میآورند. (البته برخی نیز شروع استفاده از فنآوریRFID را به اواخر دهه ۱۹۶۰ نسبت میدهند.)
اما ماریو کاردالو(Mario cardalo) مخترع، در سال ۱۹۷۳ پدر حقیقی اولینRFID پیشرفته (مدرن) به حساب میآید. RFID به شکل منفعل امواج رادیویی را انتقال داده و دارای حافظه است. این وسیله برای اولین بار در سال ۱۹۷۱ در فرودگاه نیویورک به کار رفت. همچنین از این وسیله که دارای حافظه ۱۶ بیتی بود، برای استفاده در قسمت عوارضی فرودگاه نیز استفاده میشد.
در اولین برنامه اقتصادی که این محصول در سال ۱۹۶۹ به سرمایهگذاران اقتصادی معرفی شد، کاربردهای آن در حمل و نقل (شناسایی اتوماتیک وسایل نقلیه، سیستم پرداخت عوارضی خودکار، اعلامهای الکترونیکی، مسیریابی وسایل نقلیه، نظارت بر کارکرد وسایل نقلیه)، و نیز در امور بانکداری (کنترل اسناد به شکل الکترونیک، کارتهای اعتباری الکترونیکی)، و همچنین در مسایل امنیتی (شناسایی پرسنل، دروازههای خودکار، دزدگیر) و امور پزشکی (شناسایی پروندههای پزشکی بیماران) معرفی شد.
● انواع برچسبهایRFID
برچسبهایRFID از سه نوع متفاوت تشکیل شدهاند: منفعل(Passive) ، کنشگر(Active) و نیمه منفعل
(Semi-Passive)(مجهز به باتری). برچسبهای) Passive منفعل) نیازی به نیروی درونی ندارند. بنابراین فقط وقتی فعال میشوند که یکreader در مجاورت آنها قرار بگیرد و به آنها نیرو بدهد. در حالی کهSemi-Passive وactive ها نیاز به منبع نیرو (یک باتری کوچک) دارند.
▪ Passive(منفعل)
RFIDهایpassive دارای منبع نیروی درونی نیست. به شکل لحظهای جریان الکتریکی تولید شده در آنتن، توسط فرکانسهای رادیویی نیروی لازم را برای مدار به وجود میآورد تا این وسیله به کار بیفتد و واکنش نشان دهد. برچسبهایPassive ،با بازگرداندن موج حامل صادر شده ازreader ، سیگنال تولید میکنند. بنابراین آنتن باید به شکلی طراحی شود که هم از سیگنال دریافتی نیرو جذب کند و هم سیگنال بازگشتی را جابهجا کند.
برچسبهایPassive دارای دامنه بردی بین ۱۰سانتیمتر تا چند متر هستند که این میزان به طراحی شکل آنتن آنها و فرکانس رادیویی آنها بستگی دارد. به خاطر سادگی طرح، این برچسبها بسیار مناسب برای تولید (از طریق چاپ کردن) هستند، مخصوصا آنتنهای آنها به خاطر عدم وجود منبع تغذیه این برچسبها کوچک است، بنابراین برای استفاده در فرکانسهای کمتر قابل نصب بر روی کارتهای کوچک هستند.
▪ Active(کنشگر)
برعکس برچسبهای منفعل، لیبلهای اکتیو یا فعال دارای منبع نیرو (باطری) داخلی هستند که در مدار تولید نیرو و به سمتreader سیگنال پخش میکند.
برچسبهای فعال بسیار قابل اطمینانتر از منفعلها هستند. (و خطای کمتری دارند) چون دارای توانایی برقراری ارتباط بین امواج وreader هستند.
برچسبهای فعال به خاطر برخورداری از منبع نیروی خویش، با نیروی بیشتری نسبت به برچسبهای منفعل امواج را انتقال میدهند و این مزیت باعث میشود که در محیطهایی مانند آب (از جمله بدن انسان و دامها که از آب تشکیل شدهاند)، فلز (محتویات وسایل حمل و نقل، وسایل نقلیه) و یا در فاصلههای طولانیتر نسبت به سیگنالهای ضعیف واکنشهای بسیار قویتر تولید کنند. اما در عوض بزرگتر بوده و تولید آنها پرهزینهتر و عمر و کارکرد مفید آنها بسیار کوتاهتر است. بسیاری از برچسبهای فعال امروزی دارای دامنه بردی تا صدها متر و دارای باتریهایی با طول عمر بیشتر از ۱۰ سال هستند.
برخی برچسبهای فعال دارای سنسورهایی از قبیل کنترل حرارت هم هستند که برای نشان دادن حرارت کالاهای فاسد شدنی مانند فرآوردههای دارویی به کار میروند.
انواع دیگر سنسورها که مرتبط با برچسبهای فعال هستند، قابلیت نشان دادن رطوبت، شوک، لرزه، نور، تشعشع، و حتی جوهایی مانند اتیلن را نیز دارند. برچسبهای فعال به طور کلی دامنه بردهای بالایی دارند. (حدود ۵۰۰ متر) و نیز حافظه بیشتری نسبت به برچسبهایPassive دارند، همچنین دارای قابلیت ذخیره اطلاعات اضافی -که از فرستنده و گیرنده دریافت میکنند- هستند.
وزارت دفاع ایالات متحده امریکا بیش از ۱۵ سال است که به شکل موفقیتآمیزی از لیبلهایRFID فعال برای کاهش هزینههای مربوط به تشکیلات نظامی و تقویت نظارت بر زنجیره منابع موجود استفاده میکند.
▪ Semi-Passive(نیمه منفعل)
برچسبهای نیمه منفعل در مورد برخورداری از منبع نیرو در درون خود، مشابه برچسبهای فعال هستند. اما باتری موجود در آنها فقط نیروی میکروچیپ را تامین میکند ولی سیگنال پخش نمیکند. فرآیند انعکاس امواج رادیویی بهreader مانند فرآیند موجود در فعالهاست.
دریافت امواج در مدارهای نیمه منفعل دارای ۳ مزیت عمده است:
ـ حساسیت بالاتر نسبت به برچسبهای منفعل
ـ طول عمر بیشتر باتری نسبت به برچسبهای فعال
ـ میتوانند عملیاتهای فعال (مانند کنترل حرارت) را با اتکا به نیروی ذخیره در خود انجام دهند، حتی در هنگامی کهreader موجود نباشد.
▪ Tag attachment(ضمیمه برچسب)
به طور کلی ۳ نوع متفاوتRFID بر اساس ضمیمههای آنها وجود دارند: قابل ضمیمه شدن، قابل جایگذاری، و قابل وارد کردن.
● استفادههای رایجRFID
استفاده از لیبلهایRFID آن قدر گسترده است که نمیتوان در اینجا آنها را برشمرد. از این گذشته میتوان برای آن موارد استفاده جدیدتری نیز ایجاد کرد. در اینجا به چند مورد پرمصرف اشاره میشود:
● گذرنامهها
پدیده RFID در بسیاری از کشورها در گذرنامهها استفاده میشود. اولین بار در کشور مالزی از این فنآوری در گذرنامه استفاده شد (در سال ۱۹۹۸). علاوه برثبت اطلاعات بر روی گذرنامه، گذرنامههای الکترونیکی مالزیایی، تاریخچه پروازها (زمان، تاریخ و مکان پرواز) و ورود و خروج از کشور را نیز ثبت کردند. استانداردهای گذرنامههایRFID در سازمان بینالمللی پروازهای غیرنظامی(IGAO) کنترل میشود.
کارتهایRFID با آغاز سال ۲۰۰۶ در گذرنامههای جدید گنجانده شدهاند.
ایالات متحده آمریکا ۱۰ میلیون گذرنامه الکترونیکی در سال ۲۰۰۵ تولید کرده که تخمین زده شده تا سال ۲۰۰۶، این میزان به ۱۳ میلیون عدد برسد. در چیپهای این گذرنامهها علاوه بر همان اطلاعات گذرنامههای قدیمی یک عکس دیجیتالی از دارنده گذرنامه را نیز ثبت میکنند. در گذرنامهها یک لایه فلزی باریک تعبیه خواهد شد تا پس از بسته شدن گذرنامه، دیگران نتوانند اطلاعات آن را بخوانند.
● پرداختهای مربوط به ترابری و حمل و نقل
در سرتاسر اروپا، به ویژه پاریس، لیون، مارسی در فرانسه و کشورهای پرتغال، ایتالیا و بلژیک ازRFID برای سیستم پرداخت در ازای استفاده از وسایل نقلیه عمومی استفاده میشود. این سیستم تحت نظارت یک شرکت استاندارد بینالمللی به نامcalyps است.
همچنین در دیگر نقاط جهان مانند سئول، هنگکنگ، ایالات متحده، روسیه، اسکاندیناوی و دبی نیز از سیستمهای مشابه استفاده میشود.
● Product tracking(ردیابی کالا)
برچسبهایRFID کمکم در حال جایگزین شدن برای بارکد کالاها هستند. در کشور کانادا از این سیستم استفاده میشود. در کتابفروشیها نیز از کارتهایRFID با فرکانس بالا برای کنترل کالا و جلوگیری از سرقت کتابها استفاده میشود.کارتهای اعتباریAmerican Express نیز مجهز به برچسب فرکانس بالایRFID هستند.
● Automotive(صنعت اتومبیل)
برچسبهایRFID مایکروویو در دامنه بردهای بلند نیز برای کنترل وسایل نقلیه به کار میروند. از سال ۱۹۹۰ برچسبهایRFID بر روی کلیدهای وسایل نقلیه (اتومبیلها) به کار رفتهاند.
بدونRFID اختصاصی هر ماشین، ماشین روشن نمیشود. همچنین کارخانجاتLexus وToyota نیز از این فنآوری استفادهمیکنند.
● شناسایی حیوانات
RFIDهای قابل جایگذاری برای شناسایی حیوانات میتوانند استفاده شوند.
Transponderها (دستگاههای گیرنده خودکار)شبیهRFID هایPassive هستند که بر روی میکروچیپ تولید شده و روی بدن حیوانات نصب میشوند.
● RFID در سیستم انبارداری
از کارتهایRFID برای حصول اطلاع دقیقتر از موجودی انبار نیز استفاده میشود.
● کاشت بر روی پوست بدن انسان
چیپهایRFID که برای استفاده بر روی حیوانات طراحی شده بودند بر روی انسان نیز استفاده میشوند. برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ یک پروفسور انگلیسی به نام کوین وارویک، چیپRFID را بر روی دست خود نصب کرد. نایتکلابهای بارسلون اسپانیا و روتردام هلند از این نوع چیپها برای شناسایی مشتریهایVIP استفاده میکنند، که همچنین برای پرداخت نوشیدنی نیز میتوان از آن استفاده کرد.
● RFIDدر کتابخانهها
در میان کاربردهای متفاوتی کهRFID دارد در کتابخانهها نیز از این فنآوری استفاده زیادی میشود. این فنآوری کمکم جایگزین بارکدهای قدیمی شده است که بر روی کالا
(کتاب،CD ،DVD ها) نصب میشوند. همچنینRFID میتواند عناوین مربوط به محصول، مانند عنوان کتاب و یا نوع دیگر محصولات را در خود ثبت کند. برچسبهایRFID به کار رفته در کتابخانهها (در آمریکای شمالی) اغلب در اندازهای حدود ۵۰*۵۰ میلیمتر و در اروپا در اندازه ۷۵*۵۰ میلیمتر است. همچنین میتواند به عنوان محافظ امنیتی برای جلوگیری از سرقت کالا عمل کند که جایگزین نوارهای قدیمی الکترونیک شده است.
از آنجایی که ارقام ثبت شده بر روی برچسبRFID خوانا هستند دیگر نیاز به باز کردن کتابها و یا جلدDVD ها برای خواندن مشخصات آنها نیست و این امر از اصطکاک کالا جلوگیری میکند.از آنجایی که برچسبهایRFID روی کالا در حال حرکت نیز قابل خوانده شدن هستند، کار صندوقدار نیز راحتتر شده و در وقت صرفهجویی میشود. علاوه بر این قفسههای کتاب را میتوان با سرعت بیشتری چید بدون آنکه نیاز به جابهجایی کتابها در آینده وجود داشته باشد.
● مشکلات مربوط بهRFID
استفاده از لیبلهایRFID علیرغم مزایای فراوانی که دارد، مشکلاتی را نیز با خود به همراه میآورد که در مواردی شیرینی کاربرد آن را، به تلخی میکشاند. چند تا از این مشکلات و ناهمواریها چنیناند:
▪ استانداردسازی جهانی؛
از آنجایی که استاندارد هر کشوری در موردRFID ممکن است با کشور دیگر قدری متفاوت باشد، شکلهای متعددRFID که در آمریکا استفاده میشوند با آنهایی که در اروپا و ژاپن استفاده میشوند، ناسازگاری دارند. هنوز استاندارد جهانی مثل بارکد، برایRFID به وجود نیامده است.
▪ دردسرهای امنیتی؛
یکی از مشکلات امنیتی اولیه در مورد این فنآوری، ردیابی غیرقانونی برچسبهایRFID است. این برچسبها که در سرتاسر جهان قابل خوانده شدن هستند از نظر امنیتی در مورد مکان خصوصی افراد و امنیتهای مربوط به کالا و یا امنیت نظامی، در معرض خطر قرار دارند.
برای جلوگیری از شبیهسازی برچسبها از رمزگذاری(Cryptography) استفاده میکنند. بعضی برچسبها دارای کد در حال چرخش هستند که پس از هربار اسکن کردن تغییر میکند. برچسبهای رمزدار و یا رمزگذاری شده بسیار گرانتر از انواع معمولی آنها بوده و در نتیجه از این نوع برچسبها کمتر استفاده میشود.
▪ ویروسها؛ در سال ۲۰۰۶، شرکتArstechnica از یک ویروس گزارش داد که باعث پر شدن بیش از اندازه حافظه موقت کامپیوتر میشد و احتمال داشت سیستم انتقال بار در فرودگاه را مختل کند و یا اطلاعات محرمانه موجود در گذرنامهها را بخواند.
▪ گذرنامهها؛ برای ایمنتر ساختن گذرنامهها، چندین کشور گذرنامههای خود را بهRFID مجهز کردهاند. اگر چه رمز موجود بر روی چیپهای کشور انگلستان پس از ۴۸ ساعت هک شد، پس از آن محققان اقدام به شبیهسازی اطلاعات گذرنامه کردند تا امنیت گذرنامه در هنگام فرستاده شدن (پست شدن) به صاحبش حفظ شود.
● حریم خصوصی؛ چالشی بحثبرانگیز!
کاربردRFID ، واکنشهایی را هم در جامعه برانگیخته است. تنها دولتها نیستند که نگران هک شدن اطلاعات یا گذرنامههای تقلبی هستند. مردم نیز برای خود حریمی دارند که مایل نیستند در هر لحظه توسط عوامل مختلف دولتی یا در فعالیتهای روزمرهشان فاش شود.
شما چه احساسی خواهید کرد اگر روزی متوجه شوید که لباس زیر شما در مورد مکانهای مختلفی که به آنجا میروید گزارش میدهد؟ سناتور ایالت دبرابوون در یک سخنرانی در سال ۲۰۰۳ این موضوع را مطرح کرد.
استفاده از تکنولوژیRFID چالش قابل ملاحظهای ایجاد کرده و حتی منجر به تحریم بعضی کالاها از طرف گروههای طرفدار حریم خصوصی مشتریان، شده است. (برای مثال کاترین آلبرشت و لیزمک اینتایر از شرکتCASPIAN که بهRFID نام <چیپ جاسوس>]spychip[ دادهاند.)
دو موضوع اصلی مربوط به حریم خصوصی در موردRFID عبارتند از:
▪ از آنجایی که خریدار کالایی که بر روی آنRFID نصب باشد، لزوما از وجود آن اطلاعی ندارد و این برچسب تا فاصلههای گاه دور هم قابل خواندن است، (بدون اطلاع دارنده آن) امکان دسترسی به اطلاعات حساس و محرمانه در مورد شخص و بدون رضایت او به وجود میآید.
▪ اگر یک کالای برچسبدار خریداری شده توسط کارت اعتباری(credit card) پرداخت شده باشد، که دارایRFID باشد، امکان شناسایی هویت خریدار از طریقID منحصر به فرد موجود در کارت اعتباری او (که به شکل جهانی است) وجود دارد.
بیشتر نگرانیها در این باره است که برچسبهایRFID که به محصولات تولید شده وصل میشوند حتی پس از خریداری شدن محصول نیز، عمل میکنند.
بنابراین میتوان از آنها برای نظارت و تحت نظر گرفتن دیگران استفاده کرد یا در اهدافی غیر از موارد استفاده برای این محصول از آن استفاده کرد. نگرانیهای موجود منجر به استفاده از برچسبهایی جدید به نام clipped tags (برچسبهای اصلاح شده) شده است. از این برچسبها برای افزایش دادن امنیت حریم خصوصی مشتریان استفاده شده است. این برچسبها توسط شرکتIBM طراحی شدند. پس از خرید کالا مشتری میتواند بخشی از روی برچسب را بکند در نتیجه برچسب موجود فقط در فاصلههای نزدیک (چند سانتیمتری) عمل میکند، این برچسبها همچنین قابل بازیافت خواهند بود.
بد نیست به این چند مورد اعتراض و مقاومت در برابر کاربردRFID نیز اشارهای شود:
▪ توانایی برچسبهایRFID در نقض حریم خصوصی استفادهکنندگان آن، در یک برنامه pilot توسط شرکتGillette به نمایش گذاشته شد، که با تعبیه قفسههای هوشمندtesco در کمبریج انگلستان انجام شد. به این شکل که آنها به صورت خودکار از خریدارانی که تیغهای مجهز به برچسبRFID را از قفسهها برمیداشتند تا اطمینان حاصل کنند آیا این فنآوری برای جلوگیری از سرقت از مغازهها به کار میرود، عکس گرفتند. این آزمایش منجر به تحریم خرید از محصولات دو شرکتGillette و Tesco توسط مردم شد.
▪ در موردی دیگر که توسط روزنامه Chicago sun -timesاز آن پردهبرداری شد، قفسههای فروشگاهwal mart در شهر آکلاهامای آمریکا مجهز بهreader هایی شدند که محتویات جعبههای روژ لب شرکتmax factor را ردیابی کنند. تصاویری که از طریقweb cam قفسهها را نشان میدادند تا ۷۵۰ مایل (۱۲۰۰ کیلومتر) قابل ردیابی بودند که میتوانستند نشان دهند در چه زمانی این روژ لبها از روی قفسهها برداشته شدهاند و همچنین مشتریان را نیز در حال حرکت نشان میدادند.
▪ در ژانویه ۲۰۰۴ حمایتکنندگان حقوق شخصی مشتریان از انجمن CASPIAN و FoeBud (آلمان) به کنفرانسی از طرف شرکتMETRO دعوت شده بودند که در آنجا پروژهRFID Pilot نصب شده بود. به شکل اتفاقی اطلاع حاصل شد که دستگاههایMETRO که برای دریافت پول از مشتریان طراحی شده بودند و حاویRFID بودند ID (هویت) مشتریان را در خود ثبت میکردند. این موضوع نه برای مشتریان و نه برای حمایتکنندگان حقوق شخصی مشتریان فاش نشده بود. این موضوع علیرغم ادعای شرکتMETRO اتفاق افتاده بود که اطلاعات مربوط به هویت هیچ مشتری ردیابی نمیشود و موضوع استفاده ازRFID نیز به کلی از دید دیگران پنهان مانده بود.
● RFIDو هکرها
RFID یکی از موضوعهای اصلی بحث انجمن chaos communication congress در سال ۲۰۰۶ در آلمان و بخش عمدهای از عناوین روزنامهها بود. عناوینی از قبیل گذرنامههای الکترونیک، رمزگذاری و همچنین بلیطهای جام جهانی فوتبال .۲۰۰۶ بحث در مورد این بود که چگونهRFID برای اولین بار به شکل واقعی در سطح جهانی در جام جهانی فوتبال ۲۰۰۶ مورد استفاده قرار گرفت.
در ۲۲ جولای سال ۲۰۰۶، خبرگزاری رویتر گزارش داد که دو نفر هکر، در کنفرانسی در نیویورک نشان دادند که فنآوریRFID و سیگنالهای آن قابل شبیهسازی و هک شدن هستند و آن طورکه پیش از آن گفته شده بود، از نظر امنیتی ایمن نیستند.
با این همهRFID به خاطر مزایای فراوانی که دارد، راه خود را باز میکند.
بهنام پیشعلی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست