به مناسبت ۲۷ شهریور روز بزرگداشت شهریار و روز شعر و ادب فارسی

شعر، یکی از عناصر مهم ادب هر قوم است. عاملی است بسیار قوی و تأثیرگذار. شعر در ادبیات ما بسی دیرپا و دارای ارج و عظمت است. و چه درست و زیبا گفته استاد حکیمی که:
«هر فکر و فرهنگی که زبان …

شعر، یکی از عناصر مهم ادب هر قوم است. عاملی است بسیار قوی و تأثیرگذار. شعر در ادبیات ما بسی دیرپا و دارای ارج و عظمت است. و چه درست و زیبا گفته استاد حکیمی که:

«هر فکر و فرهنگی که زبان شعر را به کار نگیرد، در حق خود کوتاهی ای عظیم کرده است. شعر از قدیم ترین آفریده های روح بشری است برای نه تنها بیان، بلکه القای احساس و درک و تلقی. انسان روزی که خواست سخن را به رسالت بفرستد، شعر را اختراع کرد... و چنان که گفته اند: شعر، پنهان ترین رابطه را با ضمیر انسانی دارد...»(۱)

بخش عمده ای از ادبیات پویا و پرمعنا و والای ایران زمین را «شعر» تشکیل می دهد.

«شعر گسترده و پرشاخه فارسی با ۱۱۰۰ سال پیشینه، والاترین میراث فرهنگ اسلامی ایران است. در طول این قرن های مدید، چه بسیار شاعران و متفکران که در این سرزمین زیسته اند و حس و بینش و درک و هنر خود را به یاری کلمات برای ما به یادگار گذاشته اند.

هیچ زبانی در دنیا نیست که این همه آثار ادبی را در صفحات کتاب ها ضبط کرده باشد و هیچ زبانی در دنیا نیست که آفریده های آفریننده هایش با گذشت این همه سال، امروزه روز هم به همان آسانی قابل درک و خواندن باشد.

خواندن بعضی از آثار گذشتگان مشکل است. این آثار، واژه ها و تعبیرات دور از ذهن و دانش امروزی دارند. اما کم نیستند آثاری که خواندن و فهم شان نه تنها بی هیچ اشکالی میسر است، بلکه هنوز هم سرشار از حس و زیبایی اند و دل خواننده را به لرزه می افکنند.»(۲)

ما شاعران برجسته و فراوانی داریم که مجموعه سروده های آنان مایه اعتلای سخن پارسی است و بخش هایی از گنجینه عظیم ادب ایرانی را شکل می دهد.

در این میان، یکی از مشاهیر، شادروان سیدمحمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار (۱۳۶۷-۱۲۸۵ هـ.ش) از غزل سرایان برجسته معاصر است، که روز بزرگداشت وی، به نام روز شعر و ادب فارسی، در تقویم ما، درج شده است.

«بخشی از محبوبیت شهریار، به سبب سرودن شعرهای مذهبی هم چون «علی ای همای رحمت» و منظومه ترکی «حیدربابا»ست. ولی غزل های دیگری هم دارد که نمونه ای از آن را می خوانیم:(۳)

از زندگانی ام گله دارد جوانی ام

شرمنده ی جوانی از این زندگانی ام

دور از کنار مادر و یاران مهربان

زال زمانه کشت به نامهربانی ام

دارم هوای صحبت یاران رفته را

یاری کن ای اجل که به یاران رسانی ام

پروای پنج روز جهان کی کنم که عشق

داده نوید زندگی جاودانی ام

گوش زمین به ناله ی من نیست آشنا

من طایر شکسته پر آسمانی ام

گیرم که آب و دانه دریغم نداشتند

چون می کنند با غم بی هم زبانی ام

گفتی که آتشم بنشانی ولی چه سود

برخاستی که بر سر آتش نشانی ام

شمعم گریست زار به بالین که شهریار

من نیز چون تو همدم سوز نهانی ام

جواد نعیمی

۱) ادبیات و تعهد در اسلام، محمدرضا حکیمی، ص ۲۲

۲) هزار سال شعر فارسی، به انتخاب جعفر ابراهیمی و دیگران، ص ۱۸

۳) خوبان پارسی گو، جواد جعفری نسب و دیگران، ص ۸۷