حساسیت دارویی

حساسیت های دارویی, گروهی از علائمی هستند که بواسطه واکنش آلرژیک به یک دارو ایجاد می شوند

● تعریف

حساسیت های دارویی ، گروهی از علائمی هستند که بواسطه واکنش آلرژیک به یک دارو ایجاد می شوند.

● علائم

▪ آنافیلاکسیس ، یا واکنش حساسیتی شدید

▪ کهیر ( نوعی جوش پوستی که کمتر شایع است)

▪ خارش پوست یا چشم ها (شایع)

▪ التهاب لبها، زبان یا صورت

▪ خس خس صدا

علائم آنافیلاکسیس عبارتند از :

▪ درد شکم یا دل پیچه

▪ گیجی

▪ اسهال

▪ تنفس سخت همراه با خس خس یا صدای خرخر

▪ سرگیجه

▪ غش ، سردرد جزیی

▪ کهیر در بخشهای مختلف بدن

▪ حالت تهوع، استفراغ

▪ ضربان سریع نبض

▪ احساس ضربان قلب (تپش قلب)

● عوامل و فاکتورهای خطر

واکنشهای مضر به داروها رایج بوده و تقریباٌ هر دارویی می تواند باعث ایجاد یک واکنش مضر گردد. واکنش ها از سوزش گرفته تا عوارض جانبی همچون حالت تهوع و استفراغ تا آنافیلاکسیس تهدید کننده زندگی ، متفاوت می باشند.

یک حساسیت دارویی واقعی از مجموعه ای از مراحل شیمیایی در داخل بدن ناشی می شود که واکنش آلرژیک به یک دارو را ایجاد می کنند. در وهله اول( اغلب اولین باری که دارو را مصرف می کنید) سیستم ایمنی شما یک پاسخ نادرست را که قابل توجه نیست آغاز می کند. دفعه بعدی که دارو را مصرف می کنید، پاسخ غیر ایمنی ایجاد شده و بدن شما پادتن ها و هیستامین را تولید می کند.

بیشتر حساسیت های دارویی باعث بروز جوشها و کهیر های پوستی جزیی می شوند. بیماری سرم نوعی حساسیت دارویی با تأخیر است که یک هفته یا بیشتر پس از مواجهه با دارو یا واکسن اتفاق می افتد.

پنی سیلین و پادتن های مربوطه ، رایج ترین عامل حساسیت های دارویی هستند. دیگر داروهای حساسیت زای رایج عبارتند از :

▪ داروهای سولفا

▪ ضد تشنج ها

▪ مواد انسولین (بویژه منابع جانوری انسولین)

▪ رنگهای کنتراست اشعه x (حاوی ید) ( اینها می توانند باعث ایجاد واکنشهای آنافیلاکسی آلرژی مانند شوند).

بیشتر عوارض جانبی داروها با یک واکنش آلرژی در ارتباط نیستند. برای مثال، آسپرین می تواند باعث کهیر غیر حساسیتی یا تحریک آسم شود. برخی واکنش های دارویی، "مزاجی" تلقی می شوند. بدین معنا که واکنش ، تأثیر غیر عادی دارو است که با تأثیر شیمیایی قابل پیش بینی دارو در ارتباط نیست. بسیاری از افراد عوارض جانبی همراه با ناراحتی ،اما نه جدی دارو (مثل حالت تهوع) را با یک حساسیت دارویی واقعی اشتباه می گیرند که می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

● تست ها و تشخیص ها

یک معاینه از پوست و صورت می تواند کهیر، جوش یا آنژیوادم (تورم لبها، صورت یا زبان) را نشان دهد. کاهش فشار خون، خس خس صدا و علائم دیگر ممکن است نشاندهنده یک واکنش آنافیلاکسیس باشند.

تست پوست می تواند حساسیت به داروهای نوع پنی سیلین را تأیید کند. آزمایش مکن است برای داروهای دیگر، موثر نباشد ( یا در برخی موارد خطرناک باشد). سابقه واکنش از نوع آلرژیک پس از مصرف یک دارو اغلب حساسیت به دارو را اثبات می کند و دیگر نیازی به تست نمی باشد. این مسأله در مورد مواد دیگری که دارو تلقی نمی شوند اما در بیمارستانها کاربرد دارند مثل رنگهای کنتراست اشعه x نیز صدق می کند.

● درمان ها

هدف درمان ، رفع علائم و پیشگیری از یک واکنش شدید است .

درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد :

▪ آنتی هیستامین ها برای رفع علائم خفیف مثل جوش، کهیر و خارش.

▪ برونشودیلاتورها مثل آلبوترول برای کاهش علائم آسم مانند ( خس خس خفیف یا سرفه)

▪ کورتیکوستروئیدها برای پوست بصورت خوراکی یا داخل رگی ( مستقیماٌ به رگ)

▪ اپی نفرین بصورت تزریقی برای درمان آنافیلاکسیس

از مصرف داروهای تقلبی و مشابه باید اجتناب نمود. مطمئن شوید همه مراقبین بهداشت – از جمله دندانپزشکان و پرسنل بیمارستان – از حساسیت های دارویی که شما و فرزندتان دارید آگاه هستند.

شناسایی جواهرات یا کارت ها (مثل کارت Medic-Alert) ممکن است توصیه شود.

گاهی اوقات ، یک حساسیت پنی سیلین ( یا داروی دیگر) به حساسیت زدایی پاسخ می دهد، جاییکه افزایش دوزهای یک دارو برای بهبود مقاومت دارویی بیمار توصیه می گردد. اینکار تنها می بایست توسط پزشک متخصص آلرژی انجام شود.

● مشکلات

▪ آنافیلاکسیس ( تهدید کننده زندگی)

▪ آسم

▪ مرگ

● پیشگیری

عموماٌ هیچ روشی برای پیشگیری از گسترش حساسیت دارویی وجود ندارد.

اگر حساسیت دارویی شناخته شده ای داشته باشید، اجتناب از معالجه دارویی بهترین روش پیشگیری از واکنش آلرژیک است. برای مثال، اگر نسبت به پنی سیلین حساس باشید، باید از مصرف آموکسی سیلین یا آمپی سیلین نیز خودداری کنید.

در برخی موارد، اگر از پیش درمانهای کورتیکوستروئیدها (مثل پردنیزون) و آنتی هیستامین ها ( مثل دیفن هیدرامین) استفاده کرده باشید ، پزشک ممکن است استفاده از دارویی را که باعث حساسیت می شود مجاز بداند. این کار را بدون نظارت پزشک امتحان نکنید. نشان داده شده است که پیش درمان با کورتیکوستروئیدها و آنتی هیستامین ها مانع بروز آنافیلاکسیس در افراد نیازمند به دریافت رنگ کنتراست ید دار اشعه x می شود.

مترجم: شبکه مترجمین ایران

منبع:www.health.yahoo.net