۱۵ قانون درباره کانون سرد خانواده

آنچه باید درباره یخچال بدانید

یخچال، کانون سرد هر خانه‌ای است و معمولا یکی از پرمراجعه‌ترین کانون‌ها در هر خانواده‌ای نیز به‌شمار می‌آید. بیشتر مردم تصور می‌کنند...

اگر آخرین مدل یخچال را بخرند، دیگر می‌توانند بدون نگرانی از فساد، موادغذایی درون آن را تا مدت‌ها نگه دارند اما واقعیت این است که نگهداری موادغذایی در یخچال اصولی دارد و تولیدکنندگان محصولات غذایی هم با توجه به شرایط پیش‌بینی شده مطلوب، مدت ماندگاری محصول را تعیین می‌کنند مثلا اگر شیر پاستوریزه در دمای نامناسبی قرار بگیرد، ممکن است زودتر از تاریخ انقضای خود فاسد ‌شود. موادغذایی را باید به ترتیب ورود به یخچال مصرف کرد نه بدون نظم و ترتیب. آگاه‌نبودن از این اصول ساده نه تنها عمر و کیفیت ماده غذایی را کاهش می‌دهد بلکه یخچال را زودتر از آنچه انتظار دارید، مستهلک می‌کند.

۱.گذاشتن تخم‌مرغ داخل در یخچال ممنوع: در یخچال‌های قدیمی جای تخم‌مرغ معمولا داخل در یخچال بود اما اکنون تولیدکنندگان در طبقه‌های میانی، محلی برای تخم‌مرغ در نظر گرفته‌اند زیرا با باز و بسته‌کردن در یخچال، دمای هوای در یخچال تغییر می‌کند و باعث فساد تخم‌مرغ می‌شود. بنابراین تخم مرغ های تان را در ظرفی در طبقات میانی یخچال قرار دهید.

۲.گوشت و مرغ فقط در محل مخصوص آنها: برای پیشگیری از انتقال عفونت سالمونلا از بافت گوشت به سایر موادغذایی، گوشت و مرغ فقط باید در قسمت مخصوص به خود در جایخی قرار بگیرند.

۳.در اغلب یخچال‌ها طبقه‌های بالایی خنک‌ترند: بهتر است لبنیات در طبقه‌های بالایی یخچال نگهداری شوند که دما پایین‌تر است. طبقه‌های پایین‌تر برای نگهداری سبزی و میوه مناسب‌ترند. البته یخچال‌هایی هم هستند که سردترین قسمت‌شان طبقات پایینی است از این رو برای رعایت اصول قرار دادن مواد غذایی در یخچال‌تان به دستورالعمل آن نگاهی بیندازید.

۴.در یخچال چه بگذاریم: یخچال، محل مناسبی برای نگهداری موادغذایی‌ای است که تغییر دما بر آنها اثر ندارد مثل انواع نوشیدنی‌ها و سس‌ها.

۵.زمان تمیز کردن یخچال: یخچال باید حداقل ماهی یک‌بار تمیز و میکروب‌زدایی شود. محلول جوش‌شیرین و آب یکی از بهترین مواد ضدمیکروبی است و می‌توان با ابر آغشته به این محلول، یخچال را گندزدایی کرد. یادتان باشد کپک‌ موادغذایی فقط به سطح آنها محدود نمی‌شود بلکه آلودگی‌های میکروسکوپی به سایر نقاط یخچال منتقل خواهد شد بنابراین احتمال آلودگی غذاهای دیگر داخل یخچال هم وجود دارد. نتایج تحقیقات نشان داده‌اند داخل یخچال از کف خانه کثیف‌تر است.

۶.بوگیر الزامی است: بوی موادغذایی به راحتی به یکدیگر سرایت می‌کند به‌خصوص موادغذایی چرب به راحتی بوی دیگر مواد را به خود می‌گیرند، پس هر یخچالی باید یک بوگیر داشته باشد و موادغذایی در ظروف در بسته قرار بگیرند و از بوگیرهای غیرشیمیایی که کربن فعال دارند، استفاده شود زیرا این بوگیرها سطح جذب بیشتری دارند. البته زغال هم برای جذب بو مناسب است اما کارایی آن مانند کربن فعال نیست. نظافت ماهانه یخچال نیز بوهای نافذ و زننده داخل آن را از بین می‌‌برد.

۷.دما و رطوبت یخچال چطور تنظیم می‌شود: در بعضی یخچال‌ها می‌توان دما و رطوبت داخل یخچال را با توجه به دما و رطوبت خارج آن تنظیم کرد. یخچال‌های جدیدتر معمولا تنظیمات پیش‌فرضی برای دما و رطوبت دارند اما اگر شرایط از حالت معمولی گرم، سرد یا خشک‌تر شود، باید تنظیمات یخچال را کنترل کرد. یخچال‌های خیلی جدید، هم دما و رطوبت داخل یخچال را به‌طور هوشمند تنظیم می‌کنند.

۸.به زهوار یخچال دقت کنید: زهوار یا بخش آهنربایی یخچال، برای حفظ دمای داخل آن اهمیت دارد. اساس کار یخچال، بر انتقال حرارت موادغذایی به مایعی به نام «مبرد» و انتقال گرما از این مایع به خارج (پشت) یخچال است. اگر زهوار خراب شود، کارایی دستگاه کم می‌شود، هوای داخل و خارج با هم مخلوط می‌شوند، کیفیت ماده غذایی پایین می‌آید و آلودگی بیشتر می‌شود و به موتور فشار می‌آید زیرا این موتور باید به جای مثلا ۲ مترمکعب فضای داخل یخچال، فضای آشپزخانه را هم خنک کند. برای پیشگیری، هرازچندگاهی، باید یخچال به وسیله یک کارشناس یا فرد ماهر، بررسی و با دماسنج دمای داخل آن اندازه‌گیری شود (حداکثر دمای قابل قبول یخچال ۶ درجه است و مثلا اگر دماسنج دمای ۱۰ درجه را نشان ‌داد، بهتر است بدانید با کمد تفاوتی ندارد). حتی می‌توان کاغذ نازکی را لای در یخچال قرار داد و در را بست، اگر بعد از بستن در، کاغذ به سختی خارج شد، یعنی آهنربای زهوار درست کار می‌کند.

۹.برای افزایش طول عمر یخچال: بهتر است در یخچال را مرتب باز و بسته نکنید و وقتی قصد برداشتن چیزی دارید، سریع کارتان را انجام دهید زیرا در غیر این صورت کمپرسور زود خراب می‌شود.

۱۰.دمای مطلوب یخچال: ۴ درجه بالای صفر مناسب‌ترین دما برای یخچال است. در این حالت میکروب‌ها امکان رشد ندارند، ماده غذایی خنک می‌ماند و در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود زیرا هرچه دما پایین‌تر باشد، مصرف انرژی بیشتر است.

۱۱.اگر برق خانه قطع شد: اگر برق خانه قطع شد نگران نشوید زیرا تا حدود ۷۲-۴۸ ساعت، دمای داخل بیشتر یخچال‌ها حفظ می‌شود به شرط اینکه در آن را مرتب باز و بسته نکنید، اما حتی در این صورت هم یخچال همچنان تا ۱۲ ساعت می‌تواند دمای خود را حفظ کند. اگر به هر دلیلی قطع برق طولانی مدت‌تر شد، می‌‌توان با وسیله‌ای عایق مثل پتو، دور یخچال را پوشاند تا تبادلات دمایی آن با محیط کم شود.

۱۲.در اسباب‌کشی یخچال را خالی نکنید: هنگام اسباب‌کشی، غیر از ظرف موادی که امکان ریختن آنها داخل یخچال وجود دارد، دیگر موادغذایی داخل یخچال و فریزر را خالی نکنید فقط دور آن پتویی بپیچید.

۱۳.سوختگی انجماد چیست: دمای مطلوب فریزر منفی ۱۹ درجه سانتی‌گراد است که در آن فعالیت میکروب‌ها به حداقل می‌رسد و کیفیت ماده غذایی حفظ و انرژی زیادی مصرف نمی‌شود. سوختگی انجماد زمانی رخ می‌دهد که ماده غذایی بسته‌بندی مناسب نداشته و بافت غذا با محیط داخل فریزر در تماس باشد. در این حالت با وجود پایین‌ماندن دما، هنوز از قسمت سطحی ماده غذایی رطوبت تبخیر می‌شود اما سرعت این تبخیر از بخش‌های عمقی کمتر است، در نتیجه فقط سطح ماده غذایی سفید می‌شود که به آن «سوختگی انجماد» می‌گویند. مصرف چنین ماده غذایی‌ای از لحاظ بهداشتی مانعی ندارد اما ظاهر آن خوشایند نیست.

۱۴.وجود فریزر در خانه ضروری نیست: بعد از جنگ جهانی که اروپایی‌ها از قحطی رها شده بودند، موادغذایی زیادی را داخل فریزر نگهداری می‌‌کردند اما در حال حاضر موادغذایی به وفور وجود دارد پس می‌توان خرید را هفتگی انجام داد. یادتان باشد درست است که خرید ماده غذایی به صورت عمده ارزان‌تر تمام می‌شود، اما به همان نسبت هم باید برای نگهداری آن از انرژی هزینه کرد و علاوه بر این، از مزایای مصرف موادغذایی تازه هم محروم می‌شویم.

۱۵.اندازه یخچال را با توجه به تعداد اعضای خانواده‌تان انتخاب کنید: گاهی برخی خانواده‌ها برای چشم و همچشمی خود را در مضیقه می‌گذارند تا یخچال «سایدبای‌ساید» داشته باشند یا حتی ۲ یخچال می‌خرند اما امروزه که بیشتر خانواده‌ها کم‌جمعیت هستند، این کار صحیح نیست زیرا یخچال بزرگ هم فضای زیادی اشغال می‌کند و هم باعث می‌شود هزینه برق بالا رود. از طرفی، خیلی از خانواده‌ها دوست دارند این یخچال‌های بزرگ را مانند آنچه در آگهی‌ها می‌بینند، با موادغذایی پر کنند و با این کار امکان تازه‌خوری موادغذایی کمتر می‌شود.

دکتر آراسب دباغ‌مقدم

متخصص بهداشت موادغذایی