قصه ای درباره عشق, نفرت و وفاداری

نگاهی به مجموعه تلویزیونی «رستگاران»

مجموعه تلویزیونی «رستگاران» مجموعه ای روتین و شبانه به کارگردانی «سیروس مقدم» بود که از شبکه سوم سیما پخش شد.

«رستگاران» مجموعه ای پرشخصیت بود و در آن بازیگرانی چون آتیلا پسیانی، روناک یونسی، عاطفه نوری، پوریا پورسرخ، لیندا کیانی، شهرام عبدلی، آرش مجیدی به نقش ها جان بخشیدند.

این مجموعه، داستان زندگی آدم های مختلفی را روایت می کرد و با داستان زندگی زنی به نام خجسته و ناپدید شدن همسرش احمدرضا که به جرم کلاه برداری محکوم است آغاز شد.

در ابتدای ورودش به تهران دختری به نام پونه کیف او را می زند که از قضا این دختر هم خانه دوست صمیمی خجسته است. در رستگاران با یک داستان چند لایه رو به رو بودیم که داستان های مختلفی هم چون داستان خجسته و احمدرضا، قصه زندگی پونه و سارا که هر ۲ نماینده دو چهره رانده شده از کانون گرم خانواده اند، داستان خانواده شایسته با محوریت پرویز شایسته که با انواع بحران ها روبه رو است، ازدواج دختر و پسرش، فوت همسرش و به خصوص قصه زندگی کاوه و پدر و مادرش را در هم تنیده و به موازات یکدیگر پیش می برد. قصه های این مجموعه ۵۲ قسمتی با شتاب زدگی و پرداخت و معرفی شخصیت ها و تعلیق خاص آغاز شد و ریتم تندی داشت که این ضرباهنگ تند هیجان خوبی برای مخاطب به دنبال داشت.

یکی از حسن های مجموعه رستگاران ایجاد حس تعلیق در هر قسمت قصه ای بود که در پایان هر قصه با رمزگشایی به پایان می رسید و قصه ای جدید سرباز می کرد و همین داستان های تودر تو هیجان داستان را بیشتر می کرد. البته تزریق حادثه، هیجان و تعلیق و ایجاد موانع سر راه خجسته دارای تعادل خوبی بود. سازندگان رستگاران تمام همت خود را خرج کردند تا اثری خوب را در ایام تابستان ارائه دهند ولی انرژی و همت مضاعفی برای ترسیم و تداعی ضد قهرمان ها در مسیر کشف حقیقت گذاشتند و کمتر برای قهرمان های داستان وقت صرف شد.

احمدرضا واسطه قهرمان ما و ضدقهرمان های مجموعه است که به گوشه و کنار خلوت آدم ها سرک می کشد. موثرترین و موفق ترین برگ برنده رستگاران حضور فیلم نامه محکم و خوب سعید نعمت ا... بود.

او فیلم نامه را براساس طرحی از محمدرضا شفیعی (تهیه کننده) به رشته تحریر درآورد. نعمت ا... در تمامی سکانس ها حضور داشت تا بازیگران را در درک شخصیت ها و اتفاق های داستان کمک کند.

سیروس مقدم در ساخت آثاری پرمخاطب به مقام استادی رسیده است و در مجموعه های اخیرش بسیار تلاش کرده تا برخی از شخصیت ها را چند وجهی طراحی کند به همین خاطر است که شخصیت هایی هم چون کاوه یا پونه یا شایسته نه خوب، بد و نه خاکستری بودند که این امر امتیاز خوبی تلقی می شد.

مقدم کارگردان کار بلدی است و با رعایت اصول زیباشناختی رستگاران را ساخته و از شیوه قصه گویی در آثارش بهره می گیرد. عامل موفقیت مقدم پرداخت به خصایص خانوادگی است که از مفاهیم اخلاقی سرباز می کند و هم چنین در کنار آن به چالش های جامعه نیز می پردازد.

او در رستگاران در نوع تصویربرداری دکوپاژ، قاب بندی و تنوع در زاویه بندی دوربین، نماهای کلوزاپ و بسته از شخصیت ها انتخاب بازیگران و هدایت صحیح این ها تبحر خاص به خرج داد که سبب مهیج شدن، عمق بخشیدن و ایجاد تعلیق در قصه شد.

این مجموعه از بازی های یکدستی برخوردار بود که نشان از تسلط «افشین سنگ چاپ» در بازیگردانی دارد. البته شخصیت پردازی در آثار مقدم در جایگاه ویژه ای قرار دارد. آتیلا پسیانی بازیگر نقش شایسته بهترین بازی اش را در رستگاران ارائه داد و بهترین گزینه برای این شخصیت بود.

روناک یونسی ایفاگر نقش خجسته بود که نقشی چند وجهی داشت. خجسته به عنوان الگویی اخلاقی به تصویر کشیده شده است ولی بیش از حد در پرداخت این شخصیت اغراق شده و تزریق این همه قدرت و توانایی کاذب برای مخاطب غیرقابل باور بود. پلیس با بازی «آرش مجیدی» در کنار سایر قصه ها حضور متفاوتی دارد.

مجیدی نقش پلیسی منطقی و جذاب را به خوبی بازی کرد و از پس نقش برآمد ولی احساس امنیتی که حضور پلیس در این مجموعه باید به تماشاگر القا کند بسیار کم رنگ و ضعیف بود و همیشه خجسته یک تنه در مسیر یافتن حقیقت پیش می رفت در صورتی که پلیس چند گام از او عقب بود.

پوریا پورسرخ و لیندا کیانی که در مجموعه «روز حسرت» سیروس مقدم به ایفای نقش پرداختند در این مجموعه نیز بازی کردند. نفرت کاوه از شایسته در مقام عمو و قیم فعلی او وسعت و حرارت مطلوبی بخشید.

کاوه در کنار نرگس قرار داشت و نرگس هر چه قدر تلاش کرد تا کاوه دست از کارهای نامطلوب و انتقام جویی بردارد بی فایده بود. کاوه می توانست برگ برنده سازندگان اثر در گرم کردن تنور کینه توزی و انتقام جویی باشد ولی با عمل نویسنده و سنجاق کردن نرگس به این شخصیت این ایده تکلف شد. عاطفه نوری در نقش پونه دختری بود که با انتخاب غیر صحیح در پی زندگی آرام و آسوده بود وامانده از خانواده برای دور شدن از کفالت پدر، دست به دزدی زد تا مستقل زندگی کند که پایان خوشی نداشت.

هرچند که عاطفه نوری بازی کلیشه ای و مشابه بازی اش در مجموعه نرگس را ارائه داد ولی بازی وی قابل تحسین و ستایش است. پیام قصه در آیه قرآنی ابتدای مجموعه آمده است و مقدم قصد داشته ۲ رذیلت اخلاقی یعنی حرص و طمع را که در جامعه امروز به دلایل اجتماعی و فرهنگی گسترش یافته است به تصویر بکشد. موسیقی متن و ترانه تیتراژ با درایت ساخته شده است تیتراژ پایانی «عنوان بندی» مجموعه با صدای «محمد اصفهانی» پخش شد که از حسن های خوب رستگاران بود، البته عبدالجبار کاکایی شعر موسیقی پایانی را به نگارش درآورد. تصویربرداری و بهره مندی از نماهای باز و بسته، قاب های نامتعارف و حرکت های مهیج از حسن های مجموعه بود.

رستگاران ششمین مجموعه ای بود که مقدم برای تلویزیون ساخته است و هم چون گذشته مخاطبان زیادی را نسبت به سایر مجموعه های در حال پخش به خود اختصاص داد.

ضیغمی