درباره اردشیر خدادادیان

اردشیر از خانواده ای از حاكمان محلی فارس بود بابك, پدرش كه از قصد پسر برای توسعه دادن تخت و كلاه پادشاهی خبر داشت, نامه ای به اردوان پنجم نوشت و از او خواست تا پسر دیگرش, شاپور را حاكم آن منطقه كند

● اردشیر خدادادیان متولد۱۳۲۰ اردكان یزد

▪ اخذ دیپلم طبیعی ، ۱۳۳۸ در اردكان

▪ عزیمت به آلمان برای ادامه تحصیل در رشته تاریخ و ایرانشناسی

▪ اخذ كارشناسی و كارشناسی ارشد ازدانشگاه برلین

▪ دریافت دكترای ایرانشناسی ازدانشگاه برلین

▪ تدریس تاریخ و تمدن ایران در آلمان

▪ بازگشت به ایران و اشتغال به تحصیل در دانشگاه شهید بهشتی

▪ ترجمه كتاب «كرونولوژی تاریخ جهان» اثر شپاند گنبرگ در سال۶۱

▪ نگارش مقالات متعددی درباره فرهنگ، تمدن و تاریخ ایران باستان

▪ برخی از آثار او عبارتند از:

ـ آریایی ها و مادها و كتابهای هخامنشی ها ـ سلو كیان و اشكانیان وساسانیان

ـ تاریخ ایران در دوره ساسانیان (رشته تاریخ) برای دانشجویان پیام نور

ـ تاریخ ایران باستان؛ ساسانیان

ـ خوزستان در عهد باستان

ـ ری در تاریخ به انضمام شوش در آیینه تاریخ ایران و اسلام

ـ اساس قوانین عصر ساسانی و معرفی یكی از سرشناس ترین قانون دانان این دوره

ـ هرودت و تاریخ نگاری

ـ داریوش چه كسی بود و چگونه به قدرت رسید؟

ـ اشكانیان

ـ « تاریخ ایران باستان ـ آریاها و مادها » ، انتشارات دیه ، ۱۳۷۹

ـ « تاریخ ایران باستان ـ سلوكیان » ، انتشارات دیه ، ۱۳۷۹

ـ تاریخ ایران باستان (هخامنشی ها)، مجموعه سوم، نشر به دید، تهران، ۱۳۷۸

ـ تاریخ ایران باستان، اشكانیان، مجموعه پنجم، نشر به دید و قلم آشنا، تهران،

ـ تاریخ ایران باستان، اشكانیان، مجموعه پنجم، نشر به دید و قلم آشنا، تهران، ۱۳۸۰

«ایرانی ها پیش از هخامنشیان سعی داشتند خلیج فارس را مكانی امن و آرام نگاه دارند. امنیت خلیج فارس برای بازرگانان حیاتی بود. حتی تجار اگر راهشان هم دور می شد از دریای امن فارس می آمدند تا كالا هایشان سالم به مقصد برسد و دزدان دریایی به كالاهایشان نزند. از زمان هخامنشیان كشتیرانی در دریای پارس وجود داشت. خلیج فارس از همان زمان هم راه ارتباطی شرق به غرب بود. بزرگراه شاهی آن زمان از آسیای صغیر تا شوش ادامه پیدا می كرد و از شوش هم تا خلیج فارس متصل می شد. این راه ۲۶۵۰ كیلومتر طول داشت.

داریوش، اسكیلاكس اهل كاریز را مأمور كرد تا از خلیج فارس و اقیانوس هند تا دریای آفریقا را درنوردد و نقشه خلیج فارس را تهیه كند. همه گمان می كنند كه داریوش این نقشه را برای لشكركشی هایش می خواسته اما این نقشه ها بیشتر برای استفاده تجار و بازرگانان بود. این نقشه ها تهیه شد تا نیرویی كه به عنوان پلیس دریایی امروزه شناخته شده است در دریای پارس مستقر و امنیت و آرامش در راههای دریایی خلیج فارس برقرار شود. آنها یا در سواحل دریا مستقر می شدند یا با كشتی و قایق مدت ها در دریا به سر می بردند. پس از داریوش هم همه اقوام دنیا در پی دستیابی به این دریا بودند.

در دوره اسكندر مقدونی نئارخ یونانی كار اسكیلاكس را بار دیگر انجام داد. او افسر اسكندر بود و در فنون دریایی تبحر داشت. او با ناوگانی كه در اختیار داشت تا خلیج فارس آمد و به نیروهای اسكندر پیوست. نئارخ در نوشته هایش سواحل دریای پارس را زیبا و دلنشین توصیف كرده است. شعار تجار آن زمان هم این بود كه نه تنها آب خلیج فارس را آرام و دور از تلاطم است بلكه خود نیز آرام و امن است.

كسانی كه گمان می كنند یونانی ها به دلیل تبلیغ فرهنگ هلینیسم به ایران آمدند در اشتباهند. فقط آمریكا در این زمان نیست كه می خواهد به این آب ها دسترسی داشته باشد. یونانی ها از زمان هخامنشیان به این خلیج دلبسته بودند. یونانی ها برای پیشرفت اقتصاد كشورشان مجبور بودند كه به آب های خلیج فارس راه پیدا كنند. یونانی ها می خواستند كالاهای مصرفی خود را از شرق و از راه شاهی به كشورشان انتقال دهند. آنها كالاهایشان را از راه شاهی به سواحل دریای پارس می فرستادند تا با كشتی آنها را به كشورشان بفرستند. منابع بسیار كهن یونانی پیش از هخامنشیان از دریای پارس اسم برده است. سارگون اول آشوری می گوید «من می خواهم از شمال تا جنوب بین النهرین را بگیرم و شمشیر خونینم را در آب های خلیج فارس فرو ببرم.»

«این جملات را استاد تاریخ اردشیر خدادادیان می گوید و دغدغه های كاربردی اش در حوزه مسائل تاریخی را به نمایش می گذارد و بر جنبه های قابل استناد تاریخ در حاشیه بحث های امروزین عرصه سیاست و اجتماع تأكید می ورزد. استاد شاخص تاریخ و مدرس دانشگاه شهید بهشتی سال هاست كه در كنارتدریس ، به تحقیق و تفحص در تاریخ ایران مشغول است و همواره بحث های تازه ای با استناد به اسناد و مدارك تازه برای مخاطبان پرشمار آثارش به ارمغان آورده است.

مبحث طرح شده از سوی او درباره خلیج فارس نیز بر اساس همین نگاه از سوی او طرح شد و چالش های تازه ای را نیز به وجود آورد.اودرباره امنیت خلیج فارس می گوید: «از زمان هخامنشیان كشتیرانی در دریای پارس وجود داشت. خلیج فارس از همان زمان هم راه ارتباطی شرق به غرب بود. بزر گراه شاهی كه شوش را به آسیای كوچك متصل و از شوش نیز به خلیج فارس وصل می شد، كمابیش ۲۶۵۰ كیلومتر بود.» خدادادیان اهمیت امنیت دریای پارس برای داریوش را چنین توصیف می كند.«داریوش، اسكیلاكس اهل كاریز را مأمور كرد تا خلیج فارس و اقیانوس هند تا دریای آفریقا را درنوردد و نقشه خلیج فارس را تهیه كند. همه گمان می كنند كه داریوش این نقشه را برای لشكر كشی هایش می خواسته است. اما این نقشه ها، بیشتر برای استفاده بازرگانی بود. این نقشه ها تهیه شد تا نیرویی برای امنیت، در دریای پارس مستقر شده و امنیت و آرامش در راه های دریایی خلیج فارس را حفظ كند. آنها یا در سواحل دریا مستقر می شدند یا با كشتی و قایق، مدت ها در دریا به سر می بردند.»

اردشیر خدادادیان متولد۱۳۲۰ در اردكان یزد است. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش گذرانده و برای ادامه تحصیل به تهران آمده است تا راهی آلمان شود.خدادادیان به آلمان می رود و در دانشگاه برلین مشغول به تحصیل می شود. میل به آموختن و در عین حال دریای وسیع حوزه علایقش یعنی تاریخ او را به ادامه تحصیل در این رشته ترغیب می كند. تا آنجا كه در میان هیچ كدام از سال های تحصیل او خلل و وقفه ای نمی افتد و او موفق به دریافت درجه دكترا از دانشگاه برلین پیش می رود. «در آلمان و در برخی از كشورهای غربی، مدرك دكترا را در یك رشته به كسی نمی دهند. یعنی یك رشته اصلی باید باشد ۲ رشته فرعی.

رشته اصلی من ایران شناسی بود و گرایش من ایران باستان. رشته های فرعی من یكی ادبیات و فلسفه اعراب بود و دیگری روانشناسی علوم تربیتی، ضمن این كه روانشناسی و علوم تربیتی دورشته مجزا نیستند. من دراین۱۴ سالی كه در آلمان بودم در این حوزه ها مشغول مطالعه و تحقیق بودم.» خدادادیان دكترای ایرانشناسی را ازدانشگاه برلین گرفته و مدتی در دانشگاههای اروپا نیز به كار تدریس مشغول بوده است.اردشیر خدادادیان به محض بازگشت به ایران به تدریس مشغول می شود و اكنون بیش از ۲دهه است كه در دانشگاه شهید بهشتی تدریس می كند. او در این سال ها علاوه بر تدریس در حوزه تحقیق و تفحص، تاریخ را نیز جدی دنبال كرده و آثار گرانقدری نیز در حوزه تاریخ ایران باستان نگاشته است.

او درباره دوره های تاریخی ایران اطلاعات ارزنده ای دارد و با بیانی شیوا آن را به مخاطب ارائه می كند: «اردشیر از خانواده ای از حاكمان محلی فارس بود. بابك، پدرش كه از قصد پسر برای توسعه دادن تخت و كلاه پادشاهی خبر داشت، نامه ای به اردوان پنجم نوشت و از او خواست تا پسر دیگرش، شاپور را حاكم آن منطقه كند. اما اردوان با یاغی خواندن او و پسرش به بابك جواب منفی داد. بابك در گذشت و شاپور به جای پدر نشسته و به برادر تاخت. او به صورت اتفاقی از دنیا رفت و اردشیر حاكم محلی شد.

---