تغذیه و بیماری های قلبی

قلب یکی از اعضای حیاتی بدن است و مراقبت صحیح و دقیق از آن بسیار مهم است بیماری های قلبی و عروقی در صدر فهرست علل مرگ و میر در سرتاسر دنیا قرار دارند و روزانه میلیون ها نفر به علت عوارض ناشی از بیماری ها نظیر حمله قلبی, دردهای آنژینی و سکته قلبی در بیمارستان ها بستری می شوند و متأسفانه تعدادی نیز جان خود را از دست می دهند

قلب یکی از اعضای حیاتی بدن است و مراقبت صحیح و دقیق از آن بسیار مهم است. بیماری‏های قلبی و عروقی در صدر فهرست علل مرگ و میر در سرتاسر دنیا قرار دارند و روزانه میلیون‏ها نفر به علت عوارض ناشی از بیماری‏ها نظیر حمله قلبی، دردهای آنژینی و سکته قلبی در بیمارستان‏ها بستری می‏شوند و متأسفانه تعدادی نیز جان خود را از دست می‏دهند. در این بیماری‏ها در ابتدا هیچ علامت آشکاری وجود ندارد اما زمانی که آسیب به سرخرگ‏ها آن قدر جدی شود که جریان خون به قلب محدود شود سبب بروز درد خواهد شد. مسدود شدن کامل یک سرخرگ که به قلب خون‏رسانی می‏کند منجر به حمله قلبی می‏شود.

آنچه سبب بروز بیماری قلبی می‏شود تشکیل تدریجی رسوب‏های چربی یا پلاک‏ها در لایه داخلی دیواره سرخرگ‏ها می‏باشد. این رسوب‏ها سبب محدود کردن عبور خون می‏شوند که این پدیده را تصلب شرائین می‏نامند.

به عبارتی تصلب شرائین سخت و ضخیم شدن جدار سرخرگ‏هاست. سرخرگ‏های مخصوص قلب به نام کرونر شاید از مهم‏ترین سرخرگ‏های بدن باشند زیرا به خود ماهیچه قلب خون می‏رسانند. وقتی به ماهیچه قلب خون کافی نرسد بیمار به درد جلوی قفسه سینه یعنی درد ویژه بیماری قلبی دچار می‏شود. این درد نشانه این است که چیزی درون سرخرگ‏ها مانع رسیدن جریان خون به قسمتی از قلب شده است. در چنین حالتی اگر می‏توانستید درون سرخرگ‏ها را ببینید، برآمدگی‏هایی در دیواره آنها مشاهده می‏کردید که آن را پلاک نامند. این پلاک‏ها از شدت جریان خون درون رگ‏ها می‏کاهند. شناخته شده‏ترین عواملی که خطر ابتلا به بیماری‏های قلبی را افزایش می‏دهند عبارتند از بالا بودن میزان کلسترول خون، استعمال دخانیات، افزایش فشار خون و زندگی بدون تحرک. ارتباط مستقیمی میان رژیم غذایی و بیماری قلبی وجود دارد و با دریافت یک رژیم غذایی سالم می‏توان سلامت قلب و دستگاه گردش خون را حفظ کرد.

بعضی از چربی‏ها، تمایل بیشتری به رسوب در دیواره عروق و ایجاد بیماری‏های قلبی دارند. چربی‏های اشباع شده و ترانس از این دسته هستند که بیشتر در غذاهای حیوانی مانند گوشت، شیر پرچرب و ... وجود دارند. این گروه از مواد غذایی با افزایش کلسترول بد منجر به تصلب شرائین یا سخت شدن رگ‏ها می‏شود. می‏توان به جای استفاده از این غذا از روغن‏های غیراشباع (مایع) مانند روغن آفتاب‏گردان و ... استفاده کرد و از شیرها، پنیرها و خامه‏های کم چرب استفاده کرد. در جوامعی که مصرف‏کننده مقادیر فراوانی از ماهی‏های روغنی هستند مشاهده شده است که شیوع بیماری‏های کرونر قلبی کمتر از جوامعی است که مقدار کمی ماهی مصرف می‏کنند. ماهی‏های روغنی از قبیل ماهی آزاد، قباد، حلوا، شیر، کیلکا و اوزون برون دارای اسیدهای چرب مفید هستند. مصرف ماهی دو بار در هفته برای افرادی که دارای سابقه بیماری قلبی و همچنین افرادی که مایل به پیشگیری از ابتلا به این بیماری هستند توصیه می‏شود.

کلم برگ، کلم قرمز، گل‏کلم، کلم بروکلی، شلغم، چغندر، اسفناج، لوبیا سبز، نخود سبز، لوبیا قرمز، لوبیا چشم‏بلبلی دارای ویتامین‏های گروه «ب‏۵» خصوصاً اسیدفولیک هستند. تحقیقات متعددی نشان داده‏اند که اسیدفولیکی که به طور طبیعی در مواد غذایی یافت می‏شود می‏تواند از ابتلا به تصلب شرائین پیشگیری کند. مصرف نمک اضافی منجر به افزایش فشارخون و افزایش احتمالی بروز بیماری‏های قلبی می‏شود. انواع غذاها و سوپ‏های آماده مصرف، سوسیس و کالباس، تنقلات، پفک و چیپس سرشار از نمک هستند. بهتر است خود را به خوردن و مصرف میوه و سبزیجات عادت دهید تا مصرف تنقلات. اگر در رژیم غذایی روزمره سبزی و میوه اندک باشد به دلیل افزایش رادیکال‏های آزاد، خطر ابتلا به بیماری‏های قلبی افزایش می‏یابد.

در پایان یادآور می‏شویم که به برچسب روی مواد غذایی توجه نمایید. امروز تقریباً بر روی تمامی مواد غذایی بسته‏بندی شده برچسبی وجود دارد که مواد متشکل آن غذا و نیز میزان کالری، پروتئین، چربی، ویتامین‏ها و املاح معدنی موجود در آن ذکر شده است. دقت نمایید که مواد غذایی را انتخاب کنید که میزان درصد چربی آنها خصوصاً درصد چربی اشباع شده کمتری داشته باشد و نیز از سدیم کمتری در تهیه آن استفاده شده باشد. در عوض میزان ویتامین‏ها و املاح مانند آهن و کلسیم در آنها بالاتر باشد.

شراره انصار