اهداف پشت پرده ترور بی نظیر بوتو

ترور بی نظیر بوتو هنوز هم در هاله ای از ابهام قرار دارد و مهمترین جهت انگشت اتهام به سوی دستگاه اطلاعاتی حکومت مشرف است با گذشت حدود سه هفته از ترور «بی نظیر بوتو», سیاستمدار فقید پاکستان, بحران ناشی از این رخداد قابل پیش بینی, همچنان ادامه دارد

ترور بی نظیر بوتو هنوز هم در هاله ای از ابهام قرار دارد و مهمترین جهت انگشت اتهام به سوی دستگاه اطلاعاتی حکومت مشرف است. با گذشت حدود سه هفته از ترور «بی نظیر بوتو»، سیاستمدار فقید پاکستان، بحران ناشی از این رخداد قابل پیش بینی، همچنان ادامه دارد.

این در حالیست که طالبان و القاعده هم اعلام کرده اند که در ترور بوتو دست نداشته اند. شبکه سی ان ان هم ایمیلی از بوتو را منتشر کرده است که پس از حادثه انفجار ماه اکتبر که در استقبال از بوتو انجام و بیش از ۱۵۰ نفر کشته شدند; بوتو از دولت پاکستان درخواست حفاظت می کند که به درخواست او وقعی نهاده نمی شود. در این ایمیل خانم بوتو هر حادثه احتمالی را به کوتاهی دولت مشرف نسبت می دهد. شاید یک گروه تحقیق بین المللی بتواند حادثه قتل بوتو را حقیقت یابی کند; اما از آنجا که مشرف خودی است و آمریکا و غرب مشکلی با او ندارند، حتما چنین گروهی تشکیل نمی شود و به همین دلیل گروه تحقیق اسکاتلندیارد هم مورد اعتماد خاندان بوتو نیست.

اساسا به بهانه شرایط ویژه، مشرف نهاد قضایی و دادگاه عالی پاکستان را ویران کرد. قاضی محمد چودری را که افتخار دستگاه قضایی پاکستان بود خانه نشین کرد و قضاتی گوش به فرمان مشرف منصوب کردند. این دستگاه قضایی چطور می تواند حقیقت یاب باشد. «دانا پرینو» سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد، انجام تحقیق درباره ترور نخست وزیر پیشین پاکستان از سوی سازمان ملل، هیچگونه ضرورتی ندارد چرا که اکیپ تحقیقاتی انگلیسی «اسکاتلندیارد» در حال تحقیق در این باره است. بی نظیر بوتو چند هفته قبل از ترورش از جلال طالبانی رئیس جمهور عراق خواسته تا از سوی کماندوهای نزدیک به وی تحت محافظت قرار گیرد. بوتو در نامه ای الکترونیکی به پیتر گالبرث که از آشنایانش در دوران تحصیل و از دوستان جلال طالبانی است، خواسته طالبانی را مجاب کند تا چهار نفر محافظ به همراه دستگاه تی ان تی یاب در اختیار وی قرار دهد. بوتو در این نامه الکترونیکی گله کرده که دولت پاکستان در حفاظت از وی سهل انگاری کرده و وسایل حفاظتی لازم را به وی نمی دهد.

سه نوع تحلیل درباره ریشه یابی ترور بوتو مطرح شده است; تحلیل نخست که دولت پاکستان و شخص مشرف را در پشت این عملیات قرار می دهد، تحلیل دوم که «القاعده» و «طالبان» را عامل مرگ بوتو می داند و تحلیل سوم، آمریکا و به نوعی انگلیس را عامل اصلی ترور و بحران سازی در پاکستان می داند. قتل بی نظیر بوتو، ترور چندلایه به شمار می رود.

اینگونه ترورها به عملیاتهایی گفته می شود که انگیزه و عامل ظاهری ترور با عامل حقیقی آن متفاوت است و لایه اول، هرچند مورد توجه افکار عمومی قرار می گیرد، راهی انحرافی است که برای دور کردن افکار عمومی از واقعیت طراحی می شود. ترورهای چندلایه معمولا توسط سرویسهای اطلاعاتی مورد استفاده قرار می گیرند و گروههای تروریستی به دلیل نیاز به استفاده از شهرت، اعتبار و اقتدار ناشی از انجام عملیات، رسما مسوولیت ترور را می پذیرند. طراحی عملیات ترور بوتو هم به گونه ای انجام شده که در ظاهر، انفجار انتحاری - که بیشتر به وسیله «القاعده» طراحی می شود - به نظر برسد، اما در حقیقت عامل اصلی ترور با خونسردی و به صورتی حرفه ای در ازدحام جمعیت بوتو را هدف قرار دهد. از سوی دیگر، برگزاری انتخابات و پیروزی قابل پیش بینی خانم بوتو، راه را برای سقوط مشرف هموار می کرد; بنابراین، از میان برداشتن وی، تهدید بالفعلی را از کنار مشرف حذف می کرد، چه آن که بی نظیر بوتو پیش از ترور، در نامه الکترونیکی به نماینده خود در آمریکا، مسئولیت قتل احتمالی خود را متوجه مشرف دانسته بود. اما پرسش اصلی که انجام ترور بوتو به وسیله مشرف را با ابهام روبه رو می سازد، شیوه قتل و استفاده از انفجار انتحاری است که معمولا توسط گروههای عقیدتی و نه سازمانهای اطلاعاتی استفاده می شود. به نظر می رسد ISI (سرویس اطلاعات داخلی پاکستان) که نفوذ گسترده ای در طالبان دارد، برای ایجاد این ابهام از شگردی متداول استفاده کرده باشد.

قطع ارتباط بدنه گروههای تروریستی با راس آن توسط سرویسهای اطلاعاتی و قرار دادن عوامل نفوذی در لایه های میانی این گروهها، این امکان را فراهم می آورد که علاوه بر آگاهی از جزییات فعالیت گروههای نامبرده، در صورت نیاز از عوامل عملیاتی این گروه ها برای انجام اقدامات تروریستی استفاده شود. در این روش، عوامل گروه تروریستی با انگیزه انجام عملیات برای اهداف عقیدتی گروه خود، اقدام می کنند، اما در واقع به عامل سرویس اطلاعاتی چیره شده بر این گروه تبدیل می شوند. به نظر می رسد این ترفند، این بار از سوی آی.اس. ای. برای ایجاد انفجاری در عملیات ترور بوتو استفاده شده باشد که عاملان ترور را گروههای سلفی نشان دهد. اما پرسش مهمتر اینکه چگونه ممکن است با نفوذ گسترده آی.اس.ای. در گروه طالبان، این گروه بتواند بدون آگاهی این سازمان، توطئه ترور بوتو را طراحی و اجرا کند و حتی اگر بپذیریم آی.اس.ای. خود در پس این عملیات قرار نداشته، آیا نمی توانست به سادگی آن را کشف و خنثی کند؟ بنابراین، به نظر می رسد مشرف و بخشی از بدنه دولت و سرویس اطلاعات داخلی پاکستان (آی.اس.ای)، عملیات ترور بوتو را طراحی و کارگردانی کرده باشند که به علت دشواری و محدودیتهای آنان، این نمایش، ناشیانه به روی صحنه رفته است.

خبرگزاری آکی ایتالیا به نقل از «مصطفی الیزید»، سخنگو و فرمانده ارشد القاعده در افغانستان نوشت: «ترور بوتو توسط القاعده طرح ریزی شد و از سوی دیگر آمریکا و نخست وزیر پاکستان این عملیات را هدایت کردند.» «ما به زندگی مهمترین عنصری (بوتو) که متعهد به شکست مجاهدین بود پایان دادیم.»

افشای جزئیاتی تازه درباره مرگ بی نظیر بوتو، نیاز به بررسی بین المللی در این خصوص را تشدید کرده است. برگزاری انتخابات پارلمانی پاکستان همانطور که پیش بینی می شد برای یک دوره ۴۰روزه به دلیل مسایل امنیتی به تعویق افتاد و«قاضی محمد فاروق» به طور رسمی رییس کمیسیون انتخابات این کشور در اسلام آباد روز ۱۸فوریه سال ۲۰۰۸ را تاریخ جدید انتخابات اعلام کرد.

«گروه بحران بین المللی» که یک نهاد مشورتی غرب است در پی ترور بوتو با ارائه گزارشی از اوضاع آشفته پاکستان، از کاخ سفید خواست برای حل بحران، مشرف را به استعفا مجاب کند.

گروه بحران بین المللی نهادی مرکب از شماری از دیپلماتها و نخبگان سیاسی غرب در بروکسل است که به عنوان یکی از بازوهای مشورتی دولتهای اروپایی و آمریکایی عمل می کند. دولت پاکستان با انتشار بیانیه ای گزارش این موسسه را ترویج آشوبگری و فتنه گری خواند و گفت: این گروه اعتبار و شرایط لازم را برای اظهارنظر درخصوص امور داخلی پاکستان ندارد.در این گزارش که گروه بحران بین المللی آن را اواسط هفته گذشته منتشر کرده، از آمریکا خواسته شده است که با استفاده از نفوذ خود بر ارتش پاکستان، مشرف را به استعفا ترغیب کند.

در گزارش این موسسه هشدار داده شده است که در صورتی که مشرف از سمت خود استعفا نکند، با کشوری مجهز به تسلیحات هسته ای که به ورطه جنگ داخلی فرو خواهد افتاد، مواجه خواهد شد.

از طرفی عده ای ترور بوتو را با تجزیه پاکستان و افغانستان و بوجود آوردن اسراییلی جدید (پشتونستان) در بین این دو کشور برای پذیرش و جذب گروههای افراطی و بنیادگرا القاعده و وهابی و دیوبندی و عربها و سایر اتباع کشورهای آسیای مرکزی و اروپایی هستند که دولتهایشان حاضر به پذیرش آنها نیست مرتبط می دانند.

هفته نامه آلمانی اشپیگل ترور بی نظیر بوتو را به منزله تیر خلاصی به تلاشهای توام با غفلت آمریکا برای مدیریت کشور مجهز به تسلیحات اتمی پاکستان دانست. راجر کوهن تحلیلگر این گزارش با اشاره به اینکه کشور پاکستان طی سالهای اخیر به خانه بانکهایی که پول و هزینه اجرای توطئه یازدهم سپتامبرسال ۲۰۰۱ را حواله می کردند، بدل شده است، وی خاطرنشان کرد: در حقیقت پاکستان به عنوان منبع اصلی تکثیر غیر قانونی هسته ای، به لنگرگاهی قبیله ای تبدیل شده است که مورد توجه برنامه ریزان اقدامات و فعالیتهای تروریستی سراسر دنیا قرار گرفته، مشوق بازسازی و سازماندهی مجدد گروهک طالبان و دست آخر مولد آموزش بسیاری از بمب گذاران انتحاری در مکاتب و آموزه های دین اسلام شده است.

راجر کوهن، تحلیلگر می افزاید: این در حالی است که همزمان، پرویز مشرف، رئیس جمهور پاکستان که از کودتای سال ۱۹۹۹ قدرت را در دست گرفت، به منظور تحکیم و تقویت ارتش پاکستان در مبارزه با القاعده، طالبان و جهاد، در وزیرستان جنوبی و دیگر مناطق قبیله ای دیگر در این کشور، تاکنون مبلغ ۱۰ میلیارد دلار از آمریکا کمک مالی دریافت کرده است. با این حال ترور بوتو به عنوان یک سیاستمدار پاکستانی تحصیلکرده در غرب و نخست وزیر اسبق این کشور که در تاریخ ۱۸ اکتبر سال گذشته میلادی به واسطه یک برنامه میانجیگرانه اما توام با نقص آمریکا به زادگاهش بازگشت، به مثابه ضربه ای کاری به تلاشهای آمریکا برای مدیریت این کشور اسلامی مجهز به تسلیحات اتمی به شمار می رفت. کشوری که طبق برنامه آمریکا دیگر باید از نقش نظامی مستقیم به نقشی غیر مستقیم و آن هم با ظاهر و سرپوشی غیر نظامی میل می کرد.

نویسنده : نادعلی بای