مرد دوست داشتنی سینما

به مناسبت دهمین سالمرگ آنتونی کوئین

سوم ژوئن دهمین سالمرگ آنتونی کوئین هنرپیشه نامدار آمریکایی بود. او برای مسلمانان به ویژه به دلیل بازی در نقش «حمزه»، عموی پیامبر (ص)، در فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» ساخته مصطفی عقاد محبوب شده است.

● زندگینامه

کوئین متولد ۲۱ آوریل ۱۹۱۵ در مکزیکو از پدری ایرلندی- مکزیکی و مادری مکزیکی بود. بیشتر مردم او را به عنوان بازیگر می‌شناسند درحالی که آنتونی کوئین نویسنده و نقاش هم بود.

در یکی از مناطق نزدیک لوس آنجلس بزرگ شد و مدرسه را زودتر از وقت موعود ترک کرد. در ۱۰ سالگی پدرش را از دست داد. قبل از اینکه هنرپیشه شود، بوکسر و نقاش بود و به کارهای گوناگون مثل کارگری کشتارگاه پرداخت. علاقه اش به تحصیل، او را به رشته معماری کشاند. دلش می خواست بازیگر شود اما هیچ کس حاضر نبود به جوانی که هنوز انگلیسی را با لکنت حرف می زد، نقش بدهد. آنتونی‌ کوئین‌ در سال‌ ۱۹۳۶ توانست‌ نخستین‌ نقش‌ سینمایی‌ خود را به‌ دست‌ بیاورد و در فیلم‌ «قول‌ شرف»‌ به‌ کارگردانی‌ لیو لاندرز در نقش یک سرخپوست ایفای‌ نقش‌ کند و چنان خوب ظاهر شد که تحسین‌گری کوپر اسطوره سینمای وسترن را برانگیخت و در همان‌ سال‌ با دختر خوانده‌ سیسیل‌.ب.دومیل‌ کارگردان‌ مشهور دوره‌ کلاسیک‌ هالیوود آشنا شد و ازدواج‌ کرد. بعد از آن کارگردان‌ها به سراغ او آمدند اما فقط برای ایفای نقش سرخ پوست‌ها یا بزهکارها ولی پنج سال بعد (۱۹۵۲) به خاطر بازی در نقش برادر زاپاتا در فیلم «زنده باد زاپاتا» برنده اسکار شد.

«جاده» و «گوژپشت نتردام» بازی‌های درخشان بعدی او بودند. حالا همه می‌دانستند که کوئین از پس هر نقشی برمی‌آید. آنتونی کوئین اسکار دومش را در سال ۱۹۵۶ برای هشت دقیقه بازی در نقش پل گوگن در «شور زندگی» گرفت! دهه ۶۰ دهه کویین بود. «توپ های ناوارون»، «لورنس عربستان» و «زوربای یونانی» باعث شهرت او در سراسر جهان شد.

در سال ۱۹۷۵ زمانی که ۶۰ سال داشت نقش حمزه عموی پیامبر اسلام را در فیلم «محمدرسول‌الله (ص)» بازی کرد و سه سال بعد در نقش عمر مختار در «شیر صحرا» ظاهر شد. او با ۶۰ سال تجربه و بازی در ۳۱۲ فیلم، رکورد بازیگری را شکست. در جلد سرخ پوست‌ها، مکزیکی‌ها، اسکیموها، یونانی‌ها و حتی چینی‌ها رفت و نماینده جماعتی شد که در حاشیه‌اند و مورد تحقیر اما هرگز تسلیم نمی‌شوند. بسیاری از منتقدان، نقش «زوربای یونانی» (۱۹۶۴) را به یاد ماندنی‌ترین کار او می‌دانند. این نقش، نقش محبوب خودش هم بود.

● حواشی جالب

- آنتونی کوئین مقابل بسیاری از بازیگران بزرگ دنیا بازی کرد. او رکورددار بازی در مقابل بازیگران اسکاری است. ۴۶ نفر از همبازی‌های او(۱۸ بازیگر زن و ۸ بازیگر مرد) قبلا برنده جایزه اسکار شده بودند.

- سال ۱۹۴۷ تابعیت ایالات متحده آمریکا را دریافت کرد درست چند ماه پیش از آنکه نامش به اتهام همکاری با کمونیست‌ها در لیست سیاه سناتور مک‌کارتی قرار گیرد. البته هیچ‌گاه هم آنتونی کوئین را به این اتهام احضار و محاکمه نکردند.وقتی داریل.اف.زانوک(رئیس کمپانی فوکس قرن بیستم) که خودش لیبرال بود،‌ به آنتونی کوئین خبر داد که نامش در فهرست قرار گرفته، کوئین تصمیم گرفت سینما را برای مدتی ترک کند و در برادوی روی صحنه برود. جایی که دیگر لیست سیاهی در کار نبود.

- قرار بود در فیلم «نوسترومو» به کارگردانی دیوید لین هم بازی کند اما متاسفانه لین درگذشت و این پروژه ناتمام ماند.

- در هالیوود شاگرد کلاس‌های بازیگری مایکل چخوف، بازیگر روسی بود.

- وقتی جان بریمور، بازیگر باسابقه سینما بیمار شد این کوئین بود که با اهدای خون به وی کمک کرد.

- از طرفداران پر و پا قرص بازیگر جوان هالیوود، کیانو‌ریوز بود. دوستی آنها از بازی در فیلم «راه رفتن روی ابرها» شکل گرفت.

● جملاتی از آنتونی کوئین

- در اروپا بازیگران هنرمند هستند، در هالیوود اگر کار نکنند، هیچی نیستند.

- (در جواب سوالی که درباره اصلیتش از او شده بود) این موضوع تا وقتی که یکی از انسان‌های این جهان هستم، برایم اهمیتی ندارد.

- (درباره مارلون براندو) من استعداد مارلون را تحسین می‌کنم اما به او حسادت نمی‌کنم چون برای ایفای نقش‌هایش رنج زیادی می‌کشد.

- من مجسمه‌سازی را از نقاشی هم بیشتر دوست دارم. در مجسمه‌سازی آزادی بیشتری دارید و دست‌تان بازتر است.

- بازیگران زندگی می‌کنند و شما فراموش‌شان می‌کنید. به بریمور (بازیگر فیلم‌های صامت هالیوود) و بقیه بازیگران بزرگ نگاه کنید. آنها بعد از مدتی به راحتی فراموش شدند.

پریا صوفی