برای داشتن مویی زیباتر چه کنیم

تاکنون هیچ فرآورده ی موضعی مناسبی که سبوره ی حاد را رفع کند پیدا نشده است ترکیبات نسبتاً سمی با محدودیت بسیار در استفاده وجود دارند که در صورت مصرف به صورت سیستمی قادر به کاهش قابل توجه ترشحات غدد سباسه هستند

▪ مواد ضد چربی

تاکنون هیچ فرآورده‌ی موضعی مناسبی که سبوره‌ی حاد را رفع کند پیدا نشده است. ترکیبات نسبتاً سمی ‌با محدودیت‌ بسیار در استفاده وجود دارند که در صورت مصرف به صورت سیستمی قادر به کاهش قابل توجه ترشحات غدد سباسه هستند. از این مواد می‌توان به ترکیبات آنتی‌آندروژن از قبیل ۱۳ - سیس - رتینوییک اسید که مشتقی از ویتامین A است اشاره کرد. امروزه سعی دارند موارد خفیف بیماری را با کمک فرآورده‌های بهداشتی کنترل کنند. داروهای ضد سبوره که برای موارد ملایم بیماری توصیه می‌شود باید از نظر تئوری خصوصیات زیر را دارا باشند:

ـ سمی نباشند.

ـ سبوم اضافی را رفع کنند بدون آن که اثر شویندگی‌بیش از حد یا اثر خشک کنندگی شدید داشته باشند (به این ترتیب شامپوهایی با قدرت پاک کنندگی‌ شدید و حلال‌هایی که فعالیت پاک‌کنندگی ‌بالا دارند کنار گذاشته می‌شوند.

ـ خارش‌ را متوقف کنند.

ـ خواص باکتری کشی و قارچ‌کشی کافی داشته باشند.

ـ حاوی المان‌هایی باشند که بیوسنتز کراتین و دسکواماسیون را به وضع نرمال تنظیم شده باز گردانند.

ترکیبات رایج موجود در فرآورده‌های بهداشتی موی چرب به قرار زیر است:

▪ گوگرد و مشتقات آن

گوگرد المنتال به شکل محلول‌های گوگرد اکتاهدرال در دی‌سولفیدکربن یا به صورت یک مایع کولوییدی مدتها درمان اختصاصی سبوره به حساب می‌رفت. این ماده فواید بسیاری دارد از جمله خواص ضد انگلی، ضد خارش، کراتولیتیک، کراتوپلاستیک، وازوموتور، اکسیداسیون - احیا و غیره، ولیکن امروزه، معتقدند که گوگرد را باید با احتیاط به کاربرد چرا که اثرات تحریک کنندگی و خشک کنندگی دارد. نتایج جالبی با استفاده از مشتقات معدنی یا آلی گوگرد (که ملایم‌تر هستند) به دست آمده است. مشکل این ترکیبات بوی نامطلوب آنهاست. مثال این ترکیبات عبارت است از اسیدهای پلی تیونیک و نمک‌های قلیایی آنها، پلی تیونات‌های آمونیوم کواترنری و اسیدهای مرکاپتوکربوکسیلیک به شکل اسید، استر، یا آمیدهای مربوطه. در میان مشتقات غیر آلی گوگرد می‌توان به دی سولفید سلنیوم اشاره کرد که هنوز به طور رایجی مورد استفاده است و نشان داده شده که حجم غدد سباسه را و نیز تولید سبوم ترشح شده را با کاهش سطح هیدرولاز باکتریال کاهش می‌دهد. یک بررسی روی شامپوهای حاوی سلنیوم دی سولفاید نشان داد که اسیدهای چرب آزاد را تا ۲۰ درصد کاهش و تری‌گلیسریدها را تا ۶۰ درصد افزایش می‌دهند وبه نظر می‌رسد که گرچه در درمان شوره‌ی سر مؤثر هستند ولی مشکل بازگشت وضع چربی پوست و مو را بدتر می‌کنند و موجب تحریک پوست شده و از نظر زیبایی جذاب نیستند.

▪ اسیدآمینه‌های حاوی گوگرد وتیواترها

اسیدهای آمینه حاوی گوگرد از قبیل سیستئین و متیونین نقش مهمی در روند کراتینیزاسیون ایفا می‌کنند، لذا منطقی به نظر می‌رسد که نقش آنها را در سبوره و اثرشان بر روند ایجاد موی طبیعی بررسی‌کنند.

استرهای ان - استیل متیونین وبه ویژه سیستئین (استرهای متیل یا بنزیل) نقش اساسی در بیوسنتز کراتین و در بلوغ ساختمان مو دارند. ولی مشکل بتوان فرآورده‌های بهداشتی براساس سیستئین یا تیول‌های مربوطه درست کرد واین به خاطر خواص نامطلوب این ترکیبات احیا کننده است. این مواد ناپایدار هستند و شدیداً به فرایند اکسیداسیون حساس هستند.

بوی بدی دارند و احتمال عدم تحمل پوستی نیز وجود دارد. به این ترتیب بررسی‌ها در جهت یافتن گروههای مناسب بدون این آثار سوء ادامه دارد. طی این بررسی‌ها مولکول‌هایی تولید شده که شاید در کاهش میزان سبوم مؤثر باشند. تعدادی از این مواد که روی حیوانات آزمایش و از میان آنها تعدادی انتخاب شده‌ است را نام می‌بریم.

ـ S-carboxy methyl-S-benzhydryl-S-trityl-cysteine

ـ ۴-thiazolidine carboxylic acid

ـ thialysine (S-b-aminoethyl cysteine)

ـ N-acetyl homocysteine thiolactoneمشتقات تیواتر سیستامین

ـ آگلوتاتیون و پیریدوکسین

ـ N,N-Sebacoyl dimethionine مشتقات

ـ thiolanediol

تار نتایج امیدوار کننده‌ و قابل ملاحظه‌یی در درمان سبوره و شوره‌ی خشک پوست سر نشان داده است. سالها تار از بهترین درمانهای بیماریهایی چون بیماری داء الصدف (پسوریازیس)، اکزما و درماتیت آتوپیک بوده است. تار از طریق کربونیزه کردن زغال سنگ (قطران زغال سنگ) یا از محصولات جانبی انواع خاص زغال چوب مثل چوب کاج (قطرات کاج)، روغن کاده (پیروJuniper)، روغن توس birch و Cedar و غیره تهیه می‌شود. منشا تار هرچه باشد ترکیبات تشکیل دهنده‌ی آنها بسیار پیچیده است. تارها (Tar) حاوی پلی فنول‌ها، اسیدها، الکل‌ها، استرها ، کتون‌ها، موم‌ها و هیدروکربن‌های با وزن مولکولی بالا می‌باشند. این فرآورده‌ها دارای اثرات آنتی‌سپتیک، ضد خارش، قابض و کاهش تکثیر سلولی هستند. ترکیب تشکیل دهنده‌ی تار بسته به موقعیت و منشاء جغرافیایی زغال و درجه‌ی حرارت تقطیر متفاوت است. تارخام به صورت یک عصاره یا محلول و یک فرآورده‌ی حاصل از تقطیر جزء به جزء در دسترس است.

نتایج چند بررسی‌روی حیوانات احتمال سرطانزا بودن تار را مطرح کرد. در میان صدها ماده‌یی که در تار وجود دارد، بعضی آنها احتمال دارد که سرطانزا باشند (به خصوص هیدروکربن‌های چند هسته‌یی که در کوره‌های با حرارت بالا به دست می‌آیند). نتایج بررسی FDA مشخص کرد که شامپوی تار سرطانزا نیست .

دکتر همایون مژدهی آذر

پوست