خط و نشان های Intel برای عالمیان و آدمیان

شرکت Intel هر ساله نشستی با حضور بزرگان صنعت سخت افزار برگزار می کند که IDF خطاب می شود

شرکت Intel هر ساله نشستی با حضور بزرگان صنعت سخت‌افزار برگزار می‌کند که IDF خطاب می‌شود. تعداد این نشست‌ها از اوایل هزاره سوم به دو مورد در سال افزایش یافت و به ‌طور سنتی در شهر سانفرانسیسکو و در اوایل بهار و پاییز برگزار می‌شود. البته Intel سنت‌شکنی کرده است و تعداد نشست‌ها را از یک‌طرف تا سه مورد افزایش داده است و از طرف دیگر دو نشست دیگر را از سانفرانسیسکو خارج کرد و در شهرهای دیگر جهان مانند توکیو، پکن، بمبئی و تایپه برگزار می‌کند. از هفت هشت سال پیش که شرکت AMD در قالب رقیبی دندان‌گرد و البته زرنگ رخ عیان کرد، نشست‌های IDF به محلی برای رجزخوانی Intel تبدیل شد.

به‌ همین دلیل محتوای ارایه شده با وسواسی وصف شدنی از سوی خبرگان و خبرنگارجماعت دنبال می‌شود. همین هفته پیش بود که نشست پاییزه IDF ۲۰۰۹ برگزار شد و تکلیف بسیاری از مسائل را مشخص کرد. مطالبی که در نشست‌های IDF ارایه می‌شود می‌تواند مقیاسی باشد برای رقبا تا بدانند با چه غول بی‌شاخ و دمی طرف هستند. این را نیز اضافه کنم که نشست پاییزه IDF به‌ طور سنتی مهم‌ترین است!

● و اما بعد!

اعوان و انصار جناب Intel در نشست پاییزه IDF ۲۰۰۹ که در انتهای ماه سپتامبر مقارن با ابتدای مهرماه شمسی در سانفرانسیسکو برگزار شد، خط و نشان‌های خود را در سه حوزه اصلی پردازنده‌های اصلی و پردازنده‌های گرافیکی مستقل و سرورها و البته اندکی هم سیستم‌های موبایل برای رقبا ترسیم کردند تا حساب کار دستشان بیاید!

اگر ریا نشود و خدا قبول کند، گذر و نظری خواهیم داشت به کلیات مباحث مطرح شده در این نشست و به دلیل نوع مخاطب، صرفا درباره مورد اول سخن خواهم گفت. نامردی است اگر اشاره نکنم که شیوه ارایه مطالبی که دست‌اندرکاران Intel استفاده می‌کنند از لحاظ بصری بسیار خوب است!

● حمایت از قانون سی‌ساله مور!

حضرات بالانشین Intel امسال نیز بر دنبال کردن بی‌رحمانه قانون مور (Moore’s Law) تاکید کردند و در یکی از اسلایدهای خود خط سیر کاهش ابعاد ترانزیستورها را از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۸ نشان دادند و اینکه چگونه تعداد ترانزیستورها با کاهش ابعاد در بطن چیپ‌ها افزایش پیدا کرده‌اند. جناب گوردون مور به‌ عنوان یکی از بنیان‌گذاران اصلی شرکت Intel پیش‌بینی کرده بود که تعداد اجزا اصلی داخل چیپ‌ها هر هجده ماه دو برابر خواهند شد و نزدیک به یک‌سوم قرن است که همین‌گونه است.

جالب این است که قانون مور نه فقط درباره افزایش تعداد ترانزیستورها بلکه درباره افزایش تعداد پیکسل‌های نمایشگر و موارد دیگر نیز صدق می‌کند. اما Intel ناگزیر است تا افزایش تعداد اجزای درونی چیپ‌های پردازشی را با کاهش ابعاد ترانزیستورها ممکن کند، بر همین اساس سعی وافری در استفاده از تکنولوژی ساخت ۱۸۰ نانومتری در سال ۱۹۹۹ داشت. در سال ۲۰۰۱ تکنولوژی ساخت ۱۳۰ نانومتری و در اواسط سال ۲۰۰۳ تکنولوژی ساخت ۹۰ نانومتری مورد استفاده قرار گرفت. اما تحول اصلی در تولید پردازنده‌ها با معرفی تکنولوژی ساخت فاخر ۶۵ نانومتری رخ داد که هنوز هم مورد استفاده برخی از شرکت‌هاست. تکنولوژی ساخت ۴۵ نانومتری در سال ۲۰۰۷ معرفی شد و هم‌اکنون تمامی پردازنده‌های Intel و بیشتر مدل‌های AMD از آن بهره می‌برند. تکنولوژی ساخت ۳۲ نانومتری چند ماهی است که معرفی شده و توسط Intel استفاده می‌شود.

نمونه‌های اولیه پردازنده‌های نسل بعدی که ذیل معماری Westmere تولید خواهند شد از آن بهره خواهند برد. همچنین پیش‌بینی شده است که نسل‌های بعدی پردازنده‌های فاخر Intel در سال‌های ۲۰۱۰ به بعد از تکنولوژی ساخت ۲۲ نانومتری استفاده خواهند کرد. داخل پرانتز بگویم که شرکت AMD مدتی قبل سهم قابل‌توجهی از کارخانه‌های خود در آمریکای شمالی را عرضه کرد و توسط دوستان محترم در امارات عربی متحده خریداری شد و شرکتی پدید آمد که Global Foundry نام گرفت و تا اطلاع بعدی تمامی پردازنده‌های AMD را با تکنولوژی ساخت ۴۵ نانومتری تولید خواهد کرد.

جالب این است که همین هفته پیش یک قرارداد درست و درمون میان شرکت Global Foundry با شرکتی ناشناخته مبنی بر تولید چیپ با تکنولوژی ساخت ۲۸ نانومتری انعقاد یافت. این را گفتم تا بدانید که AMD از این بابت خیلی هم پرت نیست. البته جناب آقای اوتلینی -مدیرعامل وقت Intel- به این حرکت AMD پاسخ و یک عدد ویفر ۲۲ نانومتری تولید شده را در روز سوم نشست IDF به حضار نشان داده است که ما اینیم داداش!

● تغییر هسته پردازشی

جناب Intel قصد دارد هسته پردازشی جدیدی با عنوان Arrandale را با تکنولوژی ساخت ۳۲ نانومتری تولید و اگر ماه و خورشید و فلک اجازه فرمایند جایگزین هسته پردازشی ۴۵ نانومتری فوق‌العاده Clarksfield کند که هنوز به‌ شکل درست و درمون در بازار توزیع نشده است. هسته‌های ۴۵ نانومتری جدیدی که بازار پردازنده‌های قابل‌حمل را تا اواخر سال ۲۰۱۰ در اختیار خواهد گرفت رقیب چندانی ندارند، اما دغدغه کاهش مصرف انرژی و کاهش قیمت پردازنده‌های سریع‌السیر موجب شده است تا از همین حالا مدل‌های ۳۲ نانومتری به ‌عنوان پردازنده‌های جایگزین مطرح شوند. جناب Intel نه فقط با ایما و اشاره که با بیانی صریح می‌گوید که دلایل سنتی برای ارایه مدل‌های جدید کفایت نمی‌کنند و باید مسائلی دیگر مانند کاهش مصرف انرژی و محدودیت در گرمایش زمین را نیز مد نظر قرار داد!

پیش‌تر گفته بودم که جناب Intel از شیوه تیک‌تاک (Tick-Tock) در تولید نسل‌های جدید پردازنده‌ها استفاده می‌کند. پردازنده‌های کنونی Core i۷ و Core i۵ بر اساس معماری Nehalem و تکنولوژی ساخت ۴۵ نانومتری تولید می‌شوند. پردازنده‌های بعدی بر اساس نسل جدید تولید نخواهند شد، فقط تکنولوژی ساخت آن‌ها ارتقا یافته است و با تکنولوژی ۳۲ نانومتری و معماری ارتقایافته Nehalem تولید خواهند شد که در اصطلاح Westmere خطاب می‌شوند. متولیان Intel سعی دارند نسل جدید معماری پردازنده‌ها را که Sandy Bridge نام دارند و پردازنده‌های آن‌ها با تکنولوژی ساخت ۳۲ نانومتری ساخته می‌شوند به سرعت وارد بازار کند. از این‌رو به نظر می‌رسد فاصله میان تغییرات در وادی پردازنده‌ها به کمتر از یک سال کاهش یابد. در سال ۲۰۱۰ میلادی بازار شلوغی در پیش خواهیم داشت!

● کاهش تعداد چیپ‌ست‌ها

نکته دیگری که در نشست IDF مورد توجه قرار گرفته، تغییر رویکرد Intel در کاهش تعداد چیپ‌ست‌های کنترلی مادربرد است. در حال حاضر رسم است که تمامی فعالیت‌های پردازشی توسط پردازنده (CPU) و چیپ‌ست اصلی (Northbridge) و چیپ‌ست فرعی (Southbridge) انجام و کنترل شود. تجربیات nVIDIA و AMD در تغییر کارکردی چیپ‌ست‌ها، این شرکت را به استفاده از این رویکرد ترغیب کرده است. مرکز کنترل حافظه (IMC) و موتور پردازش گرافیکی که در سرزمین این شرکت iGFX نامگذاری شده است در بطن چیپ‌ست‌های نسل چهارمی Intel مانند Intel P۴۵ یا Intel G۴۵ قرار می‌گیرند. این در حالی است که مرکز کنترل حافظه و موتور گرافیکی در رویکرد جدید از بطن چیپ‌ست‌های نسل پنجمی این شرکت مانند Intel P۵۵ یا Intel H۵۷ خارج شده‌اند و در داخل پردازنده‌ها تعبیه خواهند شد. نکته دیگر اینکه پشتیبانی از حافظه‌های نسل DDR۲ متوقف و کنترل رابط گرافیکی PCIe x۱۶ نیز توسط پردازنده انجام خواهد شد. از این‌رو در مادربردهای آتی فقط یک چیپ‌ست نصب می‌شود که شامل بخش‌های چیپ‌ست فرعی نیز خواهد بود.

در واقع حضرت Intel چیپ‌ست‌های فرعی را (ICH) از مادربردها به ‌صورت مستقیم حذف کرده است و آن را در بطن چیپ‌ست اصلی تعبیه خواهد کرد. به‌ همین دلیل پیش‌بینی می‌شود که استفاده از مادربردهایی که از چیپ‌ست‌های ارزان‌قیمت نسل پنجمی Intel استفاده می‌کنند صرفه اقتصادی بیشتری برای مخاطب داشته باشد. ضمن اینکه مصرف انرژی در آن‌ها به شدت کاهش یافته است. همچنین در تعریف جدیدی که از انواع پردازنده‌ها ارایه شده است، پردازنده‌هایی را که شامل موتور گرافیکی باشند IGP خطاب می‌کنند!

این را نیز اضافه کنم که در سال ۲۰۱۰ رقیب قدری تحت عنوان Fusion توسط AMD وارد بازار خواهد شد که به نظر می‌رسد بسیاری از ایده‌های اخیر Intel از آن گرته‌برداری شده است!

● نتیجه‌گیری!

در نشست IDF به ‌طور مفصل درباره پردازنده‌های گرافیکی Intel Larrabee نیز صحبت شد که صبغه فنی آن بر جنبه‌های عمومی آن به سختی می‌چربید. از این‌رو صحبت درباره آن را به زمانی موکول می‌کنم که اندوخته‌هایم فزونی یابد و بدانم که چه می‌گویم و چگونه باید بگویم!

به‌ طور خلاصه می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که Intel از بازار کنونی راضی نیست و قصد دارد بازار را به‌ گونه‌ای جدید تعریف کند و مالک آن شود. دیگر اینکه، از صحبت‌های فنی متخصصان این شرکت می‌توان فهمید که Intel قصد دارد فاصله توانمندی‌های فنی پردازنده‌های دسکتاپ و لپ‌تاپ را به حداقل برساند و از سه چهار سال آینده، گونه جدیدی از پردازنده‌ها را وارد بازار کند. این پردازنده‌ها قدرت را از مدل‌های ویژه دسکتاپ و صرفه‌جویی را از مدل‌های ویژه لپ‌تاپ به ارث برده‌اند.

به بیان دیگر بازار جدیدی ایجاد خواهد شد که حداقل برای دو سه سال در کنف اختیار Intel قرار خواهد داشت. شرکت AMD نیز طرح‌هایی در این زمینه دارد، اما محدودیت در توان اجرایی، موجب شده است که فاصله‌ای معنادار با Intel پیدا کند. در فرصتی بهتر، در این‌باره صحبت خواهم کرد، اما تاکید می‌کنم که رجزخوانی Intel را باید جدی گرفت، حتی شما دوست عزیز!