لطفا گاهی اوقات فکرنکنید

از ابزارهای رسیدن به کمال در انسان, اراده قوی, نظم و انضباط, صبر و تقوا و است که همه اینها از شاهراه اطاعت و تفکر می گذرد

از ابزارهای رسیدن به کمال در انسان، اراده قوی، نظم و انضباط، صبر و تقوا و... است که همه اینها از شاهراه اطاعت و تفکر می‌گذرد. یعنی در برخی امور باید بر اساس عبودیت، صرفاً اطاعت کرد و در برخی دیگر در کنار اطاعت کردن، باید تفکر نمود. به همین دلیل اسلام در کنار عبودیت و اطاعت، تأکید و سفارش بسیار بر تفکر کرده و حتی آن را بهترین عبادت به حساب آورده است.پس چه خوب است در این ماه عزیز که ماه عبادت است، با تفکر صحیح، راه رسیدن به کمال را وسیع تر و کوتاه‌تر کنیم.

وقتی خوب فکر می‌کنم، می‌بینم تمام ابزار کمال در روزه وجود دارد. یعنی روزه به نوعی بهترین راه رسیدن انسان به کمال است. کمال همان چیزی است که انسان تشنه آن است و به هر دری می‌زند تا به آن دست یابد و روزه بهترین راه دستیابی به آن است.روزه از عباداتی است که صرفاً بازدارنده است. یعنی یک «نَه» بزرگ به خواسته‌هاست؛ حتی خواسته‌های حلال و طبیعی مثل خوردن و آشامیدن. این بازدارندگی، شامل بازدارندگی در تفکر و نحوه فکر کردن انسان هم می‌شود. یعنی حتی به خودت اجازه بد فکر کردن و به بد فکر کردن هم ندهی. انسان نمی‌تواند فکر نکند.

ساختار ذهن انسان پویا و فعال است و هرگز لحظه‌ای از فعالیت باز نمی‌ماند. روزه با خاصیت بازدارندگی اش، این ساختار پویا را به سمت صحیح هدایت می‌کند و وقتی موتور حرکتی انسان به سمت صحیح حرکت کند، پس این خود انسان است که صحیح حرکت می‌کند.تفکر صحیح، در کنار حرکت صحیح انسان، موجب قوت اراده نیز می‌شود. وقتی انسان بتواند بر نحوه فکر کردن خود (فکر بسیار پویا و گریزپاست) تسلط پیدا کند، یعنی اراده ای بسیار قوی پیدا کرده است. آنکه بر فکر خود مسلط شود بر اعضای خود مسلط تر خواهد بود.روزه با آدابی که دارد، به طور مجزا، موجب تقویت اراده و تسلط بر اعضا نیز می‌شود. تو گرسنه می‌شوی، غذا می‌بینی اما به غریزه خود «نَه» می‌گویی. یعنی با اراده، بر خواسته غریزی و طبیعی خود مسلط می‌شوی.

یکی از امر کنندگان بسیار قوی در حیطه حکومتی انسان، غرایز اوست. روزه قدرت این پادشاهی را به حداقل می‌رساند و اراده را حاکم می‌کند. حکومت اراده به جای حکومت غرایز، یعنی اوج انسانیت و کمال بشر.از دیگر ابزار رساندن انسان به کمال، نظم است. با کمی‌دقت، نظم را در همه امور جهان و از جمله در تمام احکام شریعت خواهیم دید. نظم در روزه نیز با دقت و حدّت، خود را عرضه می‌کند. بطوری که دقیقه ای بعد از اذان صبح یا قبل از اذان مغرب، نمی‌توان چیزی خورد. یا یک روز قبل از ماه مبارک رمضان و یک روز بعد از این ماه عزیز نمی‌توان به عنوان ماه رمضان روزه گرفت. نظم ملودی زیبایی است که در تمام رگهای هستی نوای حیات می‌نوازد. نبودن نظم در برخی امور یعنی نبودن آن امر. نبودن نظم در روزه یعنی روزه نبودن.

نظم با فطرت و طبیعت انسان هماهنگ است و مسلم است که راه کمال انسان، از نظم موجود در امورش می‌گذرد. و اما تقوا؛ تقوا دارای بار معنای بازدارندگی است. یعنی همان چیزی که ماهیت روزه را تشکیل می‌دهد. بررسی لغوی و اصطلاحی تقوا و روزه، به یک ریشه واحد باز می‌گردد که در ادبیات فارسی به آن پرهیز می‌گویند. تقوا شامل پرهیز از هر گناهی است؛ هر آنچه شهوت و غریزه به آن امر می‌کند اما شریعت و فطرت از آن نهی می‌کنند.در روزه، به‌جز پرهیز از گناه، پرهیز از غرایزی است که در روزها و شرایط عادی، شریعت، انسان را از آنها نهی نمی‌کند. این نوع پرهیزکاری که مخصوص روزه هست، موجب تقوایی بیش از پیش می‌شود که انسان را به کمال نزدیک و نزدیک‌تر می‌کند.

این آموزه ای است که از آیه ۱۸۳ سوره مبارکه بقره به دست می‌آید:(ای کسانی که ایمان آورده‏اید، روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما [بودند] مقرر شده بود، باشد که پرهیزکاری کنید.مهمترین و کاراترین ابزار برای رسیدن به کمال، تقواست و روزه همان تقواست. یعنی به هر قصد و نیتی که روزه بگیری، در واقع به رعایت تقوا تن داده ای. پس آن‌که در حالت روزه به سر می‌برد چه بخواهد و چه نخواهد، در حالت تقواست و در واقع در حالت سیر به سوی کمال است؛ سیر به سوی معبود.

لیلا علیخواه