دست ما با دست آنها فرق دارد!

بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند وقتی با دردهای ناحیه شانه مواجه می‌شوند باید به کدام متخصص مراجعه کنند و به اشتباه به جراحان دست مراجعه می‌کنند. ریشه این اشتباه در یک برداشت …

بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند وقتی با دردهای ناحیه شانه مواجه می‌شوند باید به کدام متخصص مراجعه کنند و به اشتباه به جراحان دست مراجعه می‌کنند. ریشه این اشتباه در یک برداشت نادرست از کلمه «دست» است.

از نظر افراد غیرپزشک، دست یعنی از شانه تا نوک انگشتان؛ در حالی که از نظر پزشکی، دست فقط شامل انگشتان، کف دست و گاهی ناحیه مچ است و بالاتر از آن اصلا جزو دست محسوب نمی‌شود بنابراین شانه جزو دست نیست و متخصصان آنها هم متفاوت است. شانه، ناحیه‌ای جدا از دست و درمان آن به جراحان شانه مربوط است. رشته جراحی ارتوپدی طی سال‌های اخیر به زیرگروه‌هایی مثل دست، زانو، مفصل ران، ستون فقرات، شانه، پا و مچ پا، ارتوپدی اطفال، تومورهای ارتوپدی و... تقسیم شده است و متخصصان ارتوپدی پس از گذراندن دوره‌های تحصیلی در یکی از این رشته‌ها که به دوره‌های فلوشیپ (اصطلاحا فوق‌تخصص) معروف است، در آن رشته سواد و تجربه بیشتری پیدا می‌کنند و به درمان بیماران خاص آن رشته می‌پردازند. در این بین، رشته‌ «شانه» از بقیه رشته‌ها جدیدتر و به همین دلیل کمتر هم شناخته ‌شده است و خیلی از مردم هنوز نمی‌دانند که اصلا رشته‌ای با این عنوان وجود دارد. در ایران ۲ گروه از پزشکان به عنوان «متخصص دست» یا «فوق‌تخصص دست» شناخته می‌شوند که هیچ‌کدام هم در دوره‌ تحصیلی مربوط به «دست» خود در زمینه بیماری‌های خاص «شانه» آموزش خاصی نمی‌بینند:

متخصصان ارتوپدی که پس از تخصص ارتوپدی دوره فلوشیپ «دست» را می‌گذرانند.

متخصصان جراحی عمومی که پس از تخصص خود دوره فوق‌تخصصی «جراحی پلاستیک دست» را می‌گذرانند.

هیچ‌کدام از این ۲ گروه اصولا به بیماری‌های ویژه «شانه» کاری ندارند و در این مورد آموزش خاصی نمی‌بینند زیرا از نظر پزشکی، شانه اصلا جزو دست نیست و یک متخصص ارتوپدی باید تحصیلات جداگانه‌ای در زمینه شانه داشته باشد تا به عنوان فلوشیپ (اصطلاحا فوق‌تخصص) شانه بتواند به درمان بیماری‌های خاص شانه بپردازد. دانستن مطالبی که ذکر شد برای بیماران کشور ما و کشورهایی که هنوز سیستم ارجاع آنها کامل نیست، مهم است. اگر روزی در کشور ما هم مثل کشورهای پیشرفته‌تر دنیا سیستم ارجاع کامل شود، دیگر بیماران نمی‌توانند خود مستقیم به متخصصان یا فوق‌تخصص‌ها مراجعه کنند و پزشک خانواده، آنها را به درستی به متخصصان مربوطه معرفی می‌کند و اگر لازم شد به فوق‌تخصص‌های مربوطه معرفی می‌شوند. در این صورت بیمارانی که درد مخصوص شانه دارند، اگر قرار باشد درمان‌های خاص شانه بگیرند مثل جراحی‌های پیچیده شانه و جراحی‌های آرتروسکوپیک شانه، درست هدایت می‌شوند و به جای «متخصصان شانه» به «متخصصان دست» معرفی نمی‌شوند و از اول بهتر معاینه می‌شوند. عکس، ام‌آر‌آی و... درست‌تر و به‌جا درخواست می‌شود، از دوباره‌کاری‌ها و هدر رفتن وقت و هزینه‌ها کاسته می‌شود و درنهایت تحت درمان‌های مناسب‌تر و موثرتری قرار می‌گیرند.