پتروشیمی در عسلویه چه می كند ۱

در چارچوب برنامه سوم توسعه طرح های پتروشیمی برای منطقه ویژه اقتصادی پارس پیش بینی شده بود كه بخش اعظم آنها هم اكنون آماده بهره برداری یا در آستانه آن هستند

ایران از گاز به عنوان یك مزیت در صنعت پتروشیمی بهره می‌برد و به همین دلیل منطقه ویژه پارس را به عنوان پایگاهی برای توسعه صنعت پتروشیمی قرار داده است.توسعه صنعت پتروشیمی، یكی از دغدغه‌های جدی دولت بوده است تا از این رهگذر از خام فروشی نفت و گاز جلوگیری شود. وزیر نفت در این باره با بیان این كه در‌حال‌حاضر در صنایع پتروشیمی از فناوری‌های مناسب اروپا استفاده می‌شود می‌گوید: افق ما برای ۱۳۹۴ رسیدن به تولید ۲۰‌میلیارد دلار محصولات پتروشیمی است و این بلند پروازی نیست و ما باید در این صنعت صاحب فناوری بشویم زیرا ظرفیت در كشور زیاد است و در علوم پایه شیمی نیز قوی هستیم و می‌توانیم صاحب برخی فناوری‌ها بشویم. به اعتقاد وزیر نفت، اهمیت گاز هم به عنوان یك منبع انرژی و هم به عنوان یك ماده اولیه برای صنایع پتروشیمیایی در آینده بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی‌های ارایه شده حاكی از آن است كه در۲۰ سال آینده رشد تقاضا برای گاز طبیعی از رشد تقاضا برای سایر انرژی‌های متعارف فراتر خواهد رفت.

مدیرعامل شركت ملی گاز ایران نیز با بیان این كه در خاورمیانه گاز طبیعی به طور عمده به عنوان خوراك واحدهای پتروشیمی‌به كار می‌رود، می‌گوید: با توجه به این كه ایران و عربستان سعودی طبق پیش‌بینی ظرفیت تولید مواد پتروشیمی‌را در دهه ۲۰۰۰ تا۲۰۱۰ افزایش خواهند داد، گاز طبیعی مورد نیاز این بخش در داخل كشور در سال پایانی برنامه چهارم به ۳۳‌میلیارد مترمكعب خواهد رسید و تا پایان برنامه پنجم توسعه ۵۲ میلیارد مترمكعب گاز طبیعی در اختیار صنایع پتروشیمی‌كشور قرار خواهد گرفت. مهندس زنگنه در این باره می‌گوید: اولویت ما، توسعه منابع گاز است و باید با سرعت هر چه تمام تر میدان گازی پارس جنوبی را توسعه دهیم، همچنین جایگزینی گاز با فرآورده‌های مایع تا حداكثر امكان، تزریق گاز به میدان‌های نفتی تا حداكثری كه نیاز دارند و در پی آن توسعه صنایع پتروشیمی با برش‌هایی از گاز و سپس توسعه صنایع انرژی بر و در مرحله پایانی صادرات با خط لوله و به صورت <ال ان جی> در اولویت‌های بعدی برنامه‌ها قرار دارد. وزیر نفت می‌افزاید: ما باید به این موضوع كه از خام فروشی جدا شویم بپردازیم زیرا برای ما سود دارد. با فعالیت‌هایی كه انجام شده است ارزش تولید محصولات پتروشیمی در سال آینده به ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تا ۵ میلیارد و تا سال ۸۶ به ۸ میلیارد دلار برسد. در حال حاضر در صنایع پتروشیمی از فناوری‌های مناسب اروپا استفاده می‌شود. افق ما برای ۱۳۹۴ رسیدن به تولید ۲۰‌میلیارد دلار محصولات پتروشیمی است و این بلند پروازی نیست و ما باید در این صنعت صاحب فناوری بشویم زیرا ظرفیت در كشور زیاد است و در علوم پایه شیمی نیز قوی هستیم و می‌توانیم صاحب برخی فناوری‌ها بشویم. زنگنه می‌گوید: تولید ما در پتروشیمی كه در سال ۱۳۷۵ حدود ۱۰ میلیون تن بود امسال به ۱۹‌میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسید و امیدواریم تا سال ۱۳۸۵ به ۳۸ میلیون تن برسد. اجرای طرح‌ها نه تنها یك اشتغال درحال ساخت ایجاد می‌كند بلكه زنجیره عظیمی درحدود صد هزار واحد نیز زیر پوشش این طرح‌ها فعال می‌شوند و همین موجب شده است كه به راه‌اندازی صنایع پایین دستی پتروشیمی علاقه‌مندی بیشتری به وجود آید. مهندس زنگنه فعال كردن خط تولید اتیلن را از اقدامات ماندگار دولت می‌داند. خط لوله اتیلن غرب برای تزریق خوراك مورد نیاز پنج مجتمع پتروشیمی غرب كشور در لرستان، آذربایجان غربی، گچساران، كردستان و كرمانشاه طراحی شده است. طول این خط لوله ۱۶۵۰ كیلومتر است كه از منطقه عسلویه تا مهاباد به همراه انشعابات متعدد كشیده می‌شود. این خط برای عملیات احداث، به ۱۰ قطعه مختلف به طول متوسط ۱۵۰ كیلومتر تقسیم شده است كه مسیرهای عسلویه، خورموج، مظفری، رامشیر، ماهشهر، شوش، پلدختر، هرسین، سنندج، دیواندره و در نهایت مهاباد را تحت پوشش قرار می‌دهد. خط لوله اتیلن با ۱۶ ایستگاه تقویت فشار و ۱۴ ایستگاه جبران كاهش فشار در طول مسیر، وظیفه خوراك‌رسانی به پنج مجتمع پتروشیمی را در سال ۱۳۸۵ آغاز می‌كند. در این زمینه شركت ملی صنایع پتروشیمی به منظور تولید بخشی از اتیلن مورد نیاز طرح‌های پتروشیمی استان‌های غربی كشور، احداث واحد الفین یازدهم را نیز به ظرفیت سالانه یك میلیون و ۲۰۰ هزارتن در دستور كار قرار داده است. میزان اتیلن مورد نیاز طرح‌های پتروشیمی استان‌های غربی كشور، یك میلیون و ۵۶۰‌هزارتن در سال است كه از این میزان، یك میلیون و ۲۰۰ هزار تن از منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و ۳۶۰ هزار تن از طرح الفین هشتم (پتروشیمی اروند) در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام تامین تامین خواهد شد. مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شركت ملی صنایع پتروشیمی در این زمینه می‌گوید: ایران از واردكننده محصولات پتروشیمی به صادركننده عمده این محصولات تبدیل خواهد شد. مهندس محمد حسن پیوندی گفت: با اجرای برنامه‌های توسعه صنعت پتروشیمی كشور، واحدهای پتروشیمی امیركبیر، بیستون، مارون، پارس، آریا - ساسول، تندگویان ۱، زاگرس ۱ و آمونیاك در سال آینده و واحدهای پتروشیمی كارون، تندگویان ۲، جم و برزویه در سال ۸۵ به بهره برداری خواهند رسید كه تاثیر قابل توجهی در حجم تولید محصولات پتروشیمی كشور خواهد داشت. وی با بیان اینكه ارزش صادرات محصولات پتروشیمی كشور از ۲۹ میلیون دلار در سال ۶۸ به حدود یك میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار در سال جاری خواهد رسید، اعلام كرد: این میزان تاكنون به بیش از یك میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار رسیده است. وی، میدان گازی پارس جنوبی و تاكید بر توسعه این میدان را اصلی ترین مزیت توسعه صنعت پتروشیمی در كشور ارزیابی كرد و با این توضیح كه واحدهای پتروشیمی ایران بر مبنای گاز به عنوان ماده اولیه ساخته می‌شوند، تصریح كرد: با تحقق برنامه‌ریزی‌ها برای توسعه ۲۵ فاز میدان گازی پارس جنوبی، روزانه ۶۲۵ میلیون مترمكعب متان و یك میلیون بشكه مایعات گازی و سالانه ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن اتان و ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گاز مایع به واحدهای پتروشیمی تحویل داده خواهد شد. زمینی به وسعت ۲۰هكتار به منظور ساخت و راه‌اندازی صنایع پتروشیمی برای طرح‌های زیر در نظر گرفته شده است: مرحله نخست توسعه الفین نهم، الفین دهم، آروماتیك چهارم، متانول‌‌چهارم، آمونیاك و اوره و یوتیلیتی متمركز. مرحله دوم توسعه: الفین یازدهم، الفین دوازدهم، الفین سیزدهم، آروماتیك پنجم، آروماتیك ششم، اوره / آمونیاك دوم، اوره/ آمونیاك سوم، اسید استیك و جی تی ال‌ صنعت پتروشیمی به عنوان یكی از منابع تامین كننده نیازهای صنایع داخلی، صدور فرآورده های متنوع و منبع ارزآوری و اشتغال زایی برای كشور، از جایگاهی ویژه برخوردار است. براین اساس، در چارچوب برنامه سوم توسعه اقتصادی كشور، طرح‌هایی در زمینه پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس پیش‌بینی شده است. این طرح‌ها از كیلومتر ۵غرب سایت در مجاورت آب شیرین كن و نیروگاه تا جاده ورودی سایت بندرگاه (مرز فازهای ۴و۵) زمینی به وسعت ۹۲۰هكتار را در بر می‌گیرد. مدیر طرح‌های پتروشیمی منطقه پارس می‌گوید: پس از بهره‌برداری از فاز نخست طرح‌های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و تولید ۴ میلیون تن پلیمر، در فاز دوم ساخت واحد‌های پتروشیمی در این منطقه، صنایع پایین دستی پلیمری نیز در عسلویه ایجاد خواهد شد. مهندس سید مهدی ثقفی می‌افزاید: از طرح‌های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، ۷ میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی تولید می‌شود و بیشتر محصولات طرح‌های آروماتیك چهارم، الفین نهم و الفین دهم با پایه پلیمریزاسیونی تولید می‌شوند. مدیر طرح‌های پتروشیمی منطقه عسلویه اضافه می‌كند: با توجه به رشد روز افزون مصرف پلیمر‌ها مانند پلی استایرن‌ها و پلی اتیلن ترفتالات (PET) در زندگی روزمره، سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در طرح‌های پتروشیمی بسیار توجیه پذیر است. وی همچنین خاطرنشان می‌كند: بیشتر طرح‌های فاز دوم پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، با مشاركت شركت‌های خصوصی داخلی و خارجی اجرا خواهد شد. برخی طرح‌های فاز دوم پتروشیمی پارس، مكمل صنایع پایین دستی محصولات فاز نخست به شمار می‌رود.

وی درباره زمان آغاز اجرای طرح‌های فاز دوم پتروشیمی منطقه پارس می‌گوید: عملیات آمایش زمین در این فاز آغاز شده و چگونگی تامین سرویس‌های جانبی نیز در دست مطالعه و بررسی است. سود آوری اقتصادی هر طرح پتروشیمی در این فاز، بستگی به نوع مشاركت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در آن دارد و این طرح‌ها هم اكنون، در مرحله تعیین تكلیف نوع مشاركت‌ها قرار دارند. در مرحله نخست توسعه پتروشیمی در منطقه طرح‌ها الفین نهم و دهم، آروماتیك چهارم، متانول چهارم، اوره آمونیاك و یوتیلیتی متمركز آغاز به كار می‌كند و در مرحله دوم، الفین یازدهم و سیزدهم، آروماتیك پنجم و ششم، اوره آمونیاك دوم و سوم، اسید استیك و GTL به بهره برداری می‌رسد.